بررسی عامل های اجتماعی - فرهنگی مرتبط با کیفیت سلامت روانی خانواده (نمونه ی مورد مطالعه : خانواده های ساکن شهر شیراز )

محورهای موضوعی : فصلنامه زن و جامعه

حلیمه عنایت ¹ (استادیار بخش جامعه شناسی دانشگاه شیراز)
اسلام آقاپور ² (کارشناسی ارشد جمعیت شناسی دانشگاه شیراز)

تاریخ دریافت : 1394/09/25 تاریخ پذیرش : 1394/09/25 تاریخ انتشار : 1389/04/01

کلید واژه: خانواده, سرمایه اجتماعی, عزت نفس, سلامت روانی, جهت گیری مذهبی,

چکیده مقاله :

خانواده مهم ترین نهاد اجتماعی در جوامع انسانی است که تکوین و پرورش شخصیت افراد در آن شکل می‌گیرد. هدف اصلی این مقاله بررسی عامل های اجتماعی-فرهنگی مرتبط با کیفیت سلامت روانی خانواده در بین خانواده های شهرستان شیراز می باشد. این پژوهش با روش کمی و روش پیمایش و با استفاده از پرسشنامه انجام گرفته است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل خانواده‌های ساکن در شهر شیراز در سال 1384 می باشند که در آنها زن و شوهر در قید حیات بوده و با هم زندگی می کنند. بر اساس نمونه گیری طبقه ای تصادفی منظم، 386 خانواده انتخاب شدند. یافته های پژوهش نشان داد که رابطه ای معنی دار بین متغیر های سن، جنس، درآمد، میزان تحصیلات، وضعیت اشتغال، بعد خانوار، سرمایه ی اجتماعی، جهت گیری مذهبی و عزت نفس با کیفیت سلامت روانی خانواده وجود دارد. بر اساس نتایج معادله ی رگرسیون چند متغیره، از بین کل متغیرهای مورد بررسی، متغیرهای جهت گیری دینی، سرمایه ی اجتماعی، سن پاسخگویان، عزت نفس، درآمد خانواده و میزان تحصیلات حدود 30 درصد از تغییرات متغیر وابسته را تبیین می نماید. بر اساس مدل تحلیل مسیر، از میان این متغیرها، جهت گیری مذهبی بالاترین تاثیر را بر متغیر وابسته داشته است  

چکیده انگلیسی:

Families are the most important institutions in human societies in which individuals' personality takes shape. This study aimed to investigate social-cultural factors affecting families' mental health quality through a survey research method using a questionnaire. The sampling frame of the study consisted of all families in which the couples lived together in Shiraz in 1384. Drawing on a random stratified sampling strategy 386 families were selected as the sample of the study. Data analysis indicated that there was significant relationship between the age of respondents, sex, income, education, occupation, household size, social capital, religiosity orientation and self-esteem with mental health. Further analysis of the data employing regression technique revealed that the income of family, age, self-esteem, social capital, religiosity orientation and education accounted for about 30% the dependent variable. In addition, Path analysis conducted suggested that religious orientation had the highest impact on the dependent variable  

منابع و مأخذ:

1 آمار نامه ی استان فارس. 1378 . سازمان مد تیری و زیر برنامه ی استان فارس، معاونت آمـار و اطلاعـات،

شماره ی -79. 80

 -2 ازکیا، م. 1380 . جامعه شناسی توسعه. تهران: نشر کلمه .

 -3 سگالن، م. 1370 . جامعه شناسی تاریخی خانواده. مترجم: حمیدالیاسی. تهران: نشر مرکز. چاپ اول .

 -4 سیف، س . 1368 . تئوری رشد خانواده. تهران: انتشارات دانشگاه الزهرا .

 -5 شارع پور، م . 1380 . "فرسایش سرما یه اجتماع ی و پ یامد ها ی آن "، نامه انجمن جامعه شناس ی یـ ا ران،

شماره 3 ی ، سال1380 .

 -6 شادی طلب . ژ ، وهابی .، م ور اریمز .، ح 1384 . "فقر درآمد ی فقط یک جنبه از فقر زنان سرپرست خانوار ."

فصلنامه ی علم ی – پژوهشی رفاه اجتماعی شماره ی هفدهم، صص 227-247 .

 -7 عنایت، ح . و موحد، م . 1383." زنان و تحولات ساختاری خانواده در عصر جهانی شدن"، پـژوهش زنـان،

دوره 2 ی ، شماره ی 2 ، صص153-166 .

 -8 فرجاد، م . ح. 1377 . بررسی مسایل اجتماعی ایران، تهران: نشر اساطیر .

 -9 محسنی تبر زی ی .، ع و راضی . ، ا 1386 . رابطه ی یحما ت اجتماعی و سلامت روانی در میان دانشجویان

دانشگاه تهران، فصلنامه مطالعات جوانان، شماره -10. 11

 -10 مرادی، گ . 1385 . بررس ی عوامل اقتصاد ی-اجتماعی مر تبط با ک یفی ت سلامت روان ی مهاجران اسـلام

آباد غرب، پایان نامه ی کارشناسی ارشد، ش ی : راز دانشگاه شـ یراز، دانـشکد ه ی اقتـصاد، مـد یری ت و

علوم اجتماع .ی

ام -11 زلو، آ. 1367 . روانشناسى شخصیتسالم، ترجمه ی شیوا رویگریان، تهران، انتشارات گلشایى .

12-Aldridge, D. 1991 . “Spirituality, healing and medicine”. British Journal of

General Practice, 41, 425-427.

13-Bergin, A. E. 1980 . “ Psychotherapy and religious values”, Journal of

consulting and clinical Psychology, 48, 95-105.

14-Cantor.M. 1979 . “Neighbors and friends: An overlooked resource in the

informal support system”.Research on ging,1.

15-Fleming, Ramond & Baum, Andrew 1986 ."social support and stress: The

buffering effects of friendship" In Derlega, Valerians and Winstead, Barbara, A.

(Ede). Friendship and social integration. New York: springer Verlag.

16-Lauer, Ropert, H. 1998 . "Social Problems and the Quality of Life", New

York: Mcgraw-Hill.

17-Levin, C.E.: Marie T. Ruel: Saul S. Morris Daniel G. (2000). "Working

widowed women in an urban setting in Ghana." World development. Volume

27. Issue 11. pp. 1977-1991.

18- Lokshin, M. 2002 . "Single mothers in Russia: Household strategies for

coping with Poverty. "World development. Volume 29. Issue 12. pp. 2183-

2193.

19-Maslow. A. H. 1970 . "Motivation and Personality", New York: Harper and

Row.

20-Ritzer ,G. 2004 . Handbook of social problems: A comparative international

perspective, Sage publications.

21-Rousieau, A et al 1998 . Authoritarian and social restrictive attitudes toward

mental patients in mental health volunteers and non volunteers. Psychol Rep,

83(3 pll) 8: 3-6.

22-Thoits, P.A. 1982 . "Conceptual, methodological and theoretical problems in

studying social support az a buffer against life stress". Journal of Health and

Social Behaviors.

23-Ventis, L. W. 1995 . “The relationship Between religious and mental

health”. Journal of Social Issues, Vol. 51, No. 2, pp. 33-48. 

24-Vetere, A & Gale, A .1987 . The family: A Failure in psychological theory

and research In A, Vetere & gale. Ecological studies of family life. New York,

John Wiely & Sons.

25-Wood, B. I. 1996 . “A developmental biopsychosocial approach to treatment

of chronic illness in children and adolescents”.In R. H. Mikesell, D. D.

Lusterman & S. H. Medaniel (F.ds) Handbook of family psychology and

systems theory. Washangton, DC. American Psychology Association.

26- World Health Organization . 1999 . “Department of Mental Health

Annotated Bibliography of the WHO Quality of Life Assessment Instrument.”

[On line]. < http:// www. Who. Int >.