میزان و چگونگی مشارکت زنان در مساجد (مورد مطالعه: مساجد شهرستان پاکدشت)

محورهای موضوعی : فصلنامه زن و جامعه

میثم فرخی ¹ , نرگس پیروزی ²

1 - استادیار گروه مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران
2 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مطالعات فرهنگی دانشکده رفاه تهران

تاریخ دریافت : 1397/06/20 تاریخ پذیرش : 1397/11/13 تاریخ انتشار : 1397/11/01

کلید واژه: مشارکت, زنان, مسجد, شهر پاکدشت,

چکیده مقاله :

این تحقیق به منظور آگاهی از میزان و چگونگی حضور و مشارکت زنان در مساجد شهرستان پاکدشت طراحی و تدوین شده است. در این راستا با 30 نفر از زنان مساجد پاکدشت که به صورت هدف‏مند از 6 مسجد از میان کلیه­ی مساجد شهر پاکدشت (با توجه به جهات گوناگون جغرافیایی) انتخاب شدند، مصاحبه­ی عمیق صورت گرفته است که داده­های حاصل از این مصاحبه­ها با استفاده از تحلیل مضمون، تجزیه و تحلیل شدند. یافته‏ها نشان داد, زنان پاکدشتی در رابطه با میزان حضور خود در فعالیت‏های مشارکتی در مسجد را بین 2 تا بیش از 6 ساعت در هفته بیان کرده‏اند. این مشارکت در امور گوناگونی حاصل می­گردد که در مجموع شامل حضور و مشارکت فرهنگی، سیاسی و اجتماعی در مسجد می­باشد. مشارکت فرهنگی شامل فعالیت­هایی مانند شرکت در فعالیت­های قرآنی، آموزش احکام و اخلاق، کلاس­های تفسیر، جلسات امر به معروف و نهی از منکر، برگزاری اعیاد و مراسمات مذهبی و.. مشارکت اجتماعی شامل فعالیت­هایی مانند شرکت در مشاوره­های خانوادگی و اجتماعی، هم­اندیشی برای حل مشکلات همسایه­ها و مردم و مشارکت سیاسی شامل مباحثی مانند شرکت در جلسات بسیج، سخنرانی­های سیاسی- عقیدتی می­باشد. مشارکت سیاسی، در پایین‏ترین سطح و مشارکت اجتماعی در بالاترین سطح فعالیت قرار داشتند. به این معنا که اغلب زنان مراد نهایی از حضور در فعالیت های مسجد را تعاملات اجتماعی عنوان کرده بودند. با این وجود، در میان این فعالیت‏ها مشارکت فرهنگی از تنوع بالاتری برخوردار بود.

چکیده انگلیسی:

 This research was designed to understand the extent and the way women participate in mosques and compare them with the teachings of Islam in the mosques of Pakdasht city. In this way, the statistical population of the study included all women who were active, semi-active or inactive in the mosque and its affairs. The data collection tool was a qualitative and profound interview with some of the women who purposefully selected 6 mosques (Imam Sadiq (as), Amir al-Momenin (AS) mosque, al-Mahdi mosque (AS), Sahib Al-Zaman (AS), Imam Hussein (AS) and Seyyed al-Shohada) were selected from all the mosques in the city of Pakdasht and from different regions and according to different geographical directions (Kermaniya, Sharifabad, Qoah, Jamal Abad, Qala Nou and Namjoo settlements). The data from these interviews were analyzed using thematic analysis.The findings showed that women can participate in mosque affairs in many different ways. Participation in a variety of affairs included a total participation in cultural activities, political affairs and social affairs in the mosque. Political activities at the lowest level and social activities were at the highest level of activity. In the sense that most women were referred to as social interactions from the presence of mosque activities. However, among these activities, cultural affairs were more diverse. The final findings showed that there is a relatively large gap between Islamic teachings in terms of attending mosque affairs and theoretical view or practical action.

منابع و مأخذ:

-   Ahmad, Human. (1996). public and social participation in rural INDONESIA: A Multi- Theoretical Approach. Kansas State University. Manhatan Kansas.

-   Alavitabar, A (2001) Investigating the Pattern of Citizen Participation in the Administration of City Affairs (World and Iranian Trade(,Tehran: Shahrdari organizationon. (Persian)

-   Brown, B. & Clark, T (2006). Social capital and factors effecting civic engagement as reported by leaders of voluntary associations. The social science Journal, Vol.39, No.1.  

-   Ghaderzad,  O &YousefWand, H. (2011) Assessing sociological factors affecting women's civil participation, , journal of Woman in development and politics, Vol.10 , No.4. (Persian)

-   HashemianFar, S & etc. (2015) Investigating the participation of youth in mosques with an emphasis on family, Shiite journal, Vol.13, No.5. (Persian)

-   Jahanbakhsh, S. (2015) The role of the mosque in the cultural and social development of Tehran, M.S Thesiss, published. Islamic Azad University, Tehran-north Branch. (Persian)

-   Mohamadi, H. (2015) The role of macro policies in the planning of the mosque, M.S Thesiss, published. Islamic Azad University, Tehran-South Branch. (Persian)

-   Noori, H. (2015)  The role and functions of the mosque in today's society compared to previous practices; the study of religious change, M.S Thesiss, published. Faculty of Social Sciences, University of Tehran. (Persian)

-   Noruzoi, F (2009) Social participation and social factors affecting it, Strategy journal, Vol.18, No.53. (Persian)

-   Pantom,  R. (2001) Democracy and civil traditions, Mohammad Taghi Dolphorus, Tehran: Salalm publication. (Persian)

-   Pantom,  R. (2004) Enjoyable society, social capital, public life, Afshin Khavbas & Hassan Pooyan, Tehran: Shirazeh publication. (Persian)

-   Sadaqi, M )2007) Thinking about religious structures and their place in health psychology, journal of Islamic studies and psychology, Vol.1 , No.1. (Persian)

-   Saroukhani, B. (1991) Encyclopedia of Social Sciences, Tehran: Keyhan publication. (Persian)