بررسی و تحلیل سطح برخورداری شهرستان‌های استان چهارمحال و بختیاری از شاخص‌های توسعه با استفاده از مدل تاپسیس فازی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

حسین نظم فر ¹ , بهزاد پادروندی ²

1 - اردبیل
2 - اردبیل

تاریخ دریافت : 1392/10/13 تاریخ پذیرش : 1392/10/13 تاریخ انتشار : 1392/08/01

کلید واژه: توسعه, TOPSIS, چهارمحال بختیاری, برنامه­ریزی منطقه­ای, سطح برخورداری, AHP,

چکیده مقاله :

برنامه­ریزی منطقه­ای با هدف توسعه و کاهش نابرابری منطقه­ای، از موضوعات مهم در کشورهای در حال توسعه محسوب می­شود. شناخت و تجزیه و تحلیل وضع مناطق در زمینه­های محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نخستین گام در فرایند برنامه­ریزی توسعه منطقه­ای است. با این کار تنگناها و محدودیت­های مناطق مشخص شده و می­توان برای رفع آن­ها اقدام کرد. به عبارتی برای تخصیص اعتبارات و منابع میان مناطق مختلف، شناسایى جایگاه آن منطقه در بخش مربوطه و رتبه­بندى سطوح برخوردارى از مواهب توسعه ضرورى است. با عنایت به مباحث فوق­الذکر در پ‍‍ژوهش حاضر سعی شده است، با روش توصیفی- تحلیلی به تعیین درجه توسعه یافتگی شهرستان­های استان چهار محال بختیاری در شاخص­های انتخابی توسعه پرداخته شود. در این پژوهش شهرستان­های استان براساس 11 مولفه مختلف توسعه در قالب 50 شاخص (با تاکید بر شاخص‌های اقتصادی، اجتماعی و کالبدی) با استفاده از مدل‌های کمی برنامه­ریزی از جمله مدل تصمیم گیری چند معیاره شباهت به گزینه ایده­آل TOPSIS و وزندهی شاخص‌ها با تکنیک AHP، سطح بندی و میزان نابرابری‌های موجود در شهرستان‌های استان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده از این بررسی‌ها حاکی از آن است که شهرستان­های شهرکرد و بروجن به ترتیب با 5721% و 5062% در سطح برخوردار و شهرستان­های اردل، فارسان و کوهرنگ به ترتیب با 3838% و3644% و 3071% در سطح نیمه برخوردار و شهرستان لردگان با 2042% در سطح عدم برخورداری هستند. یافته‌ها نشان می­دهد لزوم توجه به برنامه­ریزی غیرمتمرکز بر اساس منابع و محدودیت­ها به منظور نیل به توسعه و پیشرفت متعادل و یکپارچه منطقه­ای، ضرورتی اجتناب ناپذیراست.

چکیده انگلیسی:

Regional planning is considered to be and development program aimed at reducing regional disparities important issue in developing countries. Identifying and analyzing the areas situation in environmental, economic, social and cultural development fields is the first step in regional development planning process. This action specifies bottlenecks and limitations of regions and then we can resolve them, in other words, it is necessary to identify regions position in the relevant sections and ranking their benefit level from the blessings development in order to allocate funds and resources among different regions. The present paper has been prepared by analytical- descriptive method and with the aim of determining the degree of Chahar Mahal and Bakhtiari city’s development level. In this study, ranking and extent of disparities in the province’s cities were examined based on 11 different indicators in the center of 50 variables in 2006 (with emphasis on economic, social and physical indicators) using planning quantitative models including multi-criteria decision making technique of TOPSIS and AHP weighting of indicators. Results of this study suggest that the Shahr-e Kord and Boroujen with 5721% and 5062% respectively are at the Access level, Ardal, Farsan and Kuhrang cities with 3838%, 3644% and 3071% respectively are at semi Access level and Lordegan city with 2042% is at the lack of Access level. The findings show that the importance of the decentralized planning based on resources and constraints is inevitable necessity in order to achieve a balanced and integrated regional development and progress.