مقایسه رضایتمندی شهروندان میادین نقش جهان، بهارستان، دل کامپو و ناوونا از طراحی میادین اجتماع پذیر شهری

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

یاسمین دوزدوزانی ¹ (دانشگاه آزاد)
ایرج اعتصام ² (دانشگاه تهران)
محمد تقی‌زاده ³ (دانشگاه آزاد)

تاریخ دریافت : 1393/04/10 تاریخ پذیرش : 1395/08/29 تاریخ انتشار : 1394/04/01

کلید واژه: شهروندان, تعاملات اجتماعی, طراحی میادین شهری, حس رضایت, اجتماع پذیری,

چکیده مقاله :

     رضایتمندی و خشنودی نتیجه ادراکی است که انسان بر مبنای ارزیابی مثبت محیطی و تجربه فردی نسبت به جامعه خود به دست می‌آورد، به طوری که منجر به سلامت فیزیکی، سلامت اجتماعی، ارگانیکی،بهداشتروانیمی شود. یکی از مهمترین ویژگیهای میادین شهری، اجتماع پذیری و ایجاد فرصتهای لازم جهت تعاملات اجتماعی است.ارتقای کیفیت محیط ساخته شده منجر به رضایتشهروندان از این فضا و در نتیجه افزایش تعاملات اجتماعی در میادین خواهد بود. در پژوهش حاضر با مقایسه تطبیقی تجارب ایران و غرب در ساختار فضایی میادین شهری، عوامل موثر در رضایتمندی شهروندان برای سنجش کیفیت تدوین شد تاتوجه برنامه ریزان و تصمیم گیران شهری را برای ارتقای کیفیت محیط شهری و در نتیجه رضایت شهروندان و افزایش تعاملات اجتماعی سوق دهد.روش تحقیق از نوع توصیفی- تحلیلی است.440 نفر از شهروندان بالاتر از 7 سال سن در میادین نقش جهان و بهارستان ایران،دل کامپو و ناوونا ایتالیا به صورت تصادفی طبقه ای انتخاب گردید. روش‌های آماری بر اساس تحلیل عامل تائیدی (CFA)، کروسکال- والیس صورت گرفت. بر اساس نتایج تحلیل عاملی از میان 31 مولفه رضایتمندی، تعداد هفت عوامل (روانی- اجتماعی، کالبدی- میانه، مدیریتی، کالبدی- جداره، بصری- زیباشناختی، دسترسی- مکانی، عملکردی- سرزندگی) قابل استخراج است (76/0KMO=، آزمون بارتلت برابر 55/4548 ، 45=df، 001/0>P). که در مجموع 48/55 درصد از واریانس کل سازه رضایتمندی شهروندان قابل پیش بینی است. پایایی به روش ضریب آلفای کرونباخ هر کدام از عوامل بین 55/0 الی 84/0 و کل پرسشنامه 82/0 بود. بر اساس نتایج آزمون کروسکال- والیس میانگین رتبه ای عوامل دسترسی- مکانی، کالبدی- جداره و کالبدی- میانه در میدان دل کامپو؛ عوامل بصری- زیباشناختی و عملکردی- سرزندگی در میدان نقش جهان؛ عامل روانی- اجتماعی و مدیریتی در میدان ناوونا بیشتر از سایر میادین بودند (01/0P<).

منابع و مأخذ:

 

منابع

جی براهام،باربارا،(1388)، «هدف یابی،راهنمایی به سوی احساس رضایت فردی»، مترجم جوادمنتظری و شهناز منتظهری، تهران:نسلنواندیش.

خدایی، زهرا؛ و پورخیری، علی،(1390)، «کیفیت محیط شهری و نقش آن در ارتقا رضایت شهروندان»، مجله مدیریت و برنامه ریزی شهری، شماره 3.

دانشپور، سید عبدالهادی؛ وچرخچیان، مریم،(1386)، «فضاهای عمومی و عوامل موثر بر حیات جمعی»، فصلنامه باغ نظر، شماره 7

رفیعپور، فرامرز،(1382)، «آناتومی جامعه: مقدمهای بر جامعهشنایس کاربردی»، تهران: شرکت سهامـی انتشار.

ساروخانی، باقر،(1386)، «جامعه شناسی ارتباطات»،تهران، انتشارات اطلاعات، چاپ نوزدهم.

شماعی،علی؛ و احمدپور، احمد،(1390)، «بهسازی ونوسازی شهری از دیدگاه جغرافیا»، تهران:دانشگاه تهران.

طالبی، ژاله،(1383)،«روابط اجتماعی در فضای شهری»، نامه علوم اجتماعی، شماره 24.

علوی بالالمعنی،مریم؛ و پورجعفر، محمدرضا، (1388)،«مولفه‌های موثر بر مطلوبیت ادراک فضایی میدان شهری»، مجله آبادی، شماره63.

غیاثوند،احمد،(1390)، «بررسی میزان رضایت شهروندان از اقدامات شهرداری در زمینه کاهش آلودگی هوا»، تهران: جامعه شناسان.

فراهانی،رضا،(1388)،«میدان نقش جهان و عناصر آن»، مجله ماه هنر،شماره 131.

فیلدینگ آگ برن، ویلیام؛ و نیم کف، مایر فرانسیس،(1380)، «زمینه جامعه شناسی»، ترجمه امیر حسین آریان پور، انتشارات دانشگاه شهید بهشتی،چاپ سیزدهم.

کنیرش،یورگن،(1388)،«میدان‌های شهری, معماری وطراحی فضای باز»، ترجمه فریدون قریب،تهران: انتشارات دانشگاه تهران.

کوکبی،افشین؛و پورجعفر، محمدرضا؛و تقوایی، علی اکبر،(1384)، «برنامه ریزی کیفیت زندگی شهری در مراکز شهری، تعاریف و شاخص‌ها»،فصلنامه جستارهای شهرسازی،شماره 12.

کیانی،محمدیوسف،(1374)،«پایتخت‌هایایران»،چاپاول، سازمانمیراثفرهنگی.

گالبرایت،جان کنت،(1382)، «فرهنگ رضایت طلبی»،مترجم سعید ساری اصلانی. ،تهران: نی.

نژادستاری،سعیده،(1390)، «نقش میدان‌های شهری و بررسی عواقب ناشی از تنزل جایگاه آن در شهرهای امروز با تاکید بر شهرهای ایرانی»،فصلنامه مطالعات شهر ایرانی اسلامی،فصلنامه علمی پژوهشی پژوهشکده فرهنگ،هنر ومعماری، جهاد دانشگاهی.

Carpiano, R. W & Hystad, P. (2010), Sense of community belonging” in health surveys: What social capital is it measuring?, health&Place, doi:10. 1016/j. healthplace

Francis J, Giles-Corti W, Wood L & Knuiman M. 2012. Creating sense of community: The role of public space. Journal of Environmental Psychology. 32: 401-409

Marcus, C. C., and Francis, C.,(1998), People Places: Design Guidelines for Urban Open Space, John Wiley & Sons Inc., Canada.

Sennett,Richard.1974.The Fall of Public Man,WW Norton And Company.

Whyte, W. H. (1980). The Social Life of Small Urban Spaces. Washington: The Conservation Foundation.