تبیین جامعه‌شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلان‌شهر تهران (موردمطالعه محله‌های ازگل، جنت‌آباد، حکیمیه، خانی‌آباد نو)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

منصور حقیقتیان ¹ , رضا اسماعیلی ² , سمیه کریمی‌زاده اردکانی ³

1 - دانشگاه آزاد
2 - دانشگاه آزاد
3 - دانشگاه آزاد

تاریخ دریافت : 1393/09/25 تاریخ پذیرش : 1394/02/29 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: مشارکت, محله محوری, تغییرات اجتماعی, نابهنجاری‌های اجتماعی, توسعه محله محوری,

چکیده مقاله :

     با توجه به افزایش جمعیت تهران و روند رو به رشد شهرنشینی، ارتقای زندگی شهری در تمام جوانب ضروری به نظر می‌رسد. اولین گام برای فراهم شدن زمینه‌های همکاری و مشارکت اجتماعی مردم اتخاذ رویکرد مدیریتی محله محوری هست. مفاهیمی چون برنامه‌ریزی از پایین، مشارکت جمعی، توزیع عادلانه امکانات تنها در سایه مفهوم «توسعه محله‌ای» و برنامه‌ریزی محلات شهری عینیت می‌یابد. در این مقاله به بررسی جامعه‌شناختی تأثیر توسعه محله محوری در اداره کلان‌شهر تهران پرداخته‌شده است. روش تحقیق در این مقاله به‌صورت کیفی از گراندد تئوری استفاده‌شده است. حجم نمونه (44 واحد مشاهداتی) است-4 تن از مدیران محلات موردمطالعه و 20 نفر از اعضای شورایاری محلات و 20 تن از اعضایی که در سرای محله مشغول فعالیت هستند و یا مرتب از خدمات سرای محله استفاده می‌کنند-در این پژوهش با اجرای کدگذاری‌های مختلف به پدیده‌های اصلی (تغییرات اجتماعی، نابهنجاری‌های اجتماعی، توسعه محله محوری و عدم توسعه محله محوری) دست‌یافته و به بررسی جامعه‌شناختی شرایط علی، شرایط زمینه‌ای و مداخله‌گر و استراتژی‌های مختلف تأثیرگذار بر پدیده و درنهایت پیامدهای متأثر از پدیده پرداخته‌شده است. از بین 44 واحد مطالعاتی 30 نفر به آینده این طرح امیدوار بوده و معتقدند که سراهای محله و محله محوری از بطن تغییرات اجتماعی شهر تهران در طی سالهای متمادی حاصل شده و ایرادات آن در طول اجرای طرح برطرف خواهد شداما 7 نفر دیگر معتقدند که می‌بایستی طرح با کار کارشناسی بیشتر اجرا میشد و 7 نفر دیگر به کل طرح محله محوری انتقاداتی دارند.یکی از نکات قابل توجه مدیران محلات و شورایاری‌ها عدم تناسب فرهنگی مردم محلات است

منابع و مأخذ:

 

منابع

ازکیا، مصطفی، ایمانی جاجرمی، حسین (1384). بررسی جامعه‌شناختی عوامل کارایی شوراهای اسلامی شهر، نامه علوم اجتماعی، ش 26

استراس، آنسلم و کوربین، جولیت (1385). اصول روش تحقیق کیفی؛ نظریه مبنایی رویه‌ها و شیوه‌ها، ترجمه بیوک محمدی، تهران، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

ایمانی جاجرمی، حسین (1384). بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر عملکرد شورای اسلامی شهر در توسعه محلی، رساله دکتری جامعه‌شناسی توسعه دانشگاه تهران، دانشکده علوم اجتماعی

ببی، ارل،1381، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، رضا فاضل، تهران، سمت

بیکر، ترزال (1381). نحوه انجام تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: سروش

بلیکی، نورمن (1387) طراحی پژوهش‌های اجتماعی. ترجمه حسن چاوشیان، تهران، نی

پاپلی یزدی، محمدحسین، رجبی سناجردی، حسین، 1382، نظریه‌های شهری و پیرامون، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه (سمت)؛ تهران

پلتو، پرتی، ژ،1375، روش تحقیق در انسان‌شناسی، محسن ثلاثی، تهران، علمی

تنهایی، ح.ا،1383، درآمدی بر مکاتب و نظریه‌های جامعه‌شناسی، مشهد، مرندیز

جیکوبز، جین (1386). مرگ وزندگی شهرهای بزرگ آمریکا، ترجمه حمیدرضا پارسی و آرزو افلاطونی، تهران: دانشگاه تهران

ساروخانی، باقر، (1382)، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی؛ اصول و مبانی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تهران

شیری، حامد (1387)«روش‌شناسی تئوری زمینه‌ای» کار نوشت دوره دکتری، گروه جامعه‌شناسی دانشگاه اصفهان

صلصالی، مهوش، ادیب حاج باقری، محسن، پرویزی، سرور (1392) روش‌های تحقیق کیفی، تهران، بشری

پاتنام، رابرت (1389) سرمایه اجتماعی، اعتماد، دموکراسی و توسعه، کیان تاج‌بخش، تهران، نشر پژوهش شیرازه

پناهی، محمد عادل؛ و دیگران. (1390) ساماندهی مشارکت شهروندان در اداره امور شهر با رویکرد محله محوری. گزارش مرکز مطالعات و برنامه‌ریزی شهر تهران.

فلیک، اووه (1387)«درآمدی بر تحقیق کیفی» ترجمه‌هادی جلیلی، تهران، نشر نی

فیلد، جان (1388) سرمایه اجتماعی، غلامرضا غفاری، حسین رمضانی، تهران: کویر

کلمن، جیمز (1386) بنیادهای نظریه اجتماعی، منوچهر صبوری، تهران: نی

لیتل، دانیل (1386)تبیین در علوم اجتماعی؛ در آمدی به فلسفه علم الاجتماع، ترجمه عبدالکریم سروش، تهران، موسسه فرهنگی صراط

معید فر، سعید. مقدم، غلامرضا (1389) نقش هویت محله‌ای در کاهش و کنترل گرایش به ر ستاره‌ای نابهنجار اجتماعی در شهر (مطالعه محله‌های تهران) مجله مسائل اجتماعی ایران سال اول، ش 2

مارشال، کاترین، گرچن ب.راسمن.1377. روش تحقیق کیفی، ترجمه علی پارساییان و محمد اعرابی، تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی

نوذری، حسینعلی (1381) بازخوانی‌هابرماس، درآمدی بر اندیشه‌ها و نظریه‌های یورگن‌هابرماس، تهران: چشمه

هالووی، ایمی (1385)«روش تحقیق کیفی در پرستاری» ترجمه حیدر علی‌آبادی، تهران، نشر بشری

هابرماس (1380) جهانی‌شدن و آینده دموکراسی، کمال پولادی، تهران: مرکز

Bohm,A, (2006) Theortical Coding,in U.Flick.E.V.Kardorff and I.Steinke (eds)A Companion to Qualitative Research.london:SAGE.pp.270-275

Chamberlain,Kerry(1995),What is Grounded Theory Qualitative ResearchFortheHumansciences InHttp:/Kerlins.Net/Bobbi/research/Qualresearch/Bibliography/Gt.Html

Glaser,B,G.&Strauss,L(1997),The Discovery Of Grounded Theory: Strategies For Qualitative Research Chicagi.Aldine publishing Company

Harry Blai,2008.Participation and Accountability at the Periphery: Democratic Local Governance in Six Countries, Volume 28, Issue 1, January 2008, Pages 21–39

Yvonne Rydin & Mark Pennington,2000,Public Participation and Local Environmental Planning: The collective action problem and the potential of social capital, pages 153-169,Publishing models and article dates explained: 19 Aug 2010

Eaves,YD(2001) A Synthcsis technique for grounded theory data analysis journal of Advanced Nursing