بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری مورد: کلانشهر شیراز

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

محمود رضایی کوچی ¹

1 - شرکت خانه سازی ایران

تاریخ دریافت : 1397/03/09 تاریخ پذیرش : 1398/07/28 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: مدیریت شهری, شهر شیراز, واژه‌های کلیدی: مشارکت, مشارکت شهری, مدیران شهری,

چکیده مقاله :

        این پژوهش با هدف بررسی نقش مشارکت شهروندان در افزایش موفقیت مدیریت شهری شهر شیراز انجام شده است. روش این تحقیق با توجه به هدف پژوهش از نوع کمی و پیمایشی است. اطلاعات پژوهش از طریق پرسشنامه محقق ساخته در میان تعداد 278 نفر به وسیله فرمول کوکران برآورد شده بود، جمع­آوری شده و رابطه بین همه متغیرهای مستقل با متغیر وابسته در یک مدل معادله ساختاری آزمون شده است. نتایج حاصل از مدلسازی معادله ساختاری که در راستای آزمون فرضیات بوده است؛ نشان داد که در مدل پژوهش قوی­ترین اثر مربوط به رابطه بین بازنمایی قدرت شهروندان با میزان موفقیت مدیریت شهری با ضریب (91/0) بوده است. بعد از آن اثر متغیر تأثیرگذاری و نظارت شهروندی باضریب (79/0) در جایگاه دوم اثرگذاری قرار دارد. در نهایت به ترتیب متغیرهای تمایلات جمعی، دموکراسی، بازسازی شهر و ساختار سیاسی حاکمیت هر کدام با ضرایب مشخصی اثر مستقیم و معناداری بر میزان موفقیت مدیریت شهری در شهر شیراز داشته‌اند.

چکیده انگلیسی:

Codification of citizen participation pattern in order to increase the success of city management in Shiraz

Abstract
This research aims to develop a citizen participation model in order to increase the success of urban management in Shiraz. The method of this research is based on the purpose of the research is a hybrid or mixed type that is carried out with a sequential exploratory strategy. In this method, first, the qualitative part of the research, which aims to provide a native model of strategic management success, was carried out using granite theory and then, using the quantitative part of the research, the native model of the extracted test and validation has been done. Qualitative sampling method in this research is purposeful sampling and the research data after 15 deep interviews with managers and experts of urban management of Shiraz have been analyzed based on three stages of coding. In the open coding step, more than 119 significant statements were extracted. In the next step, 19 sub categories were extracted from these meaningful propositions. In the axial coding step, from the closer examination and linkage between the concepts, seven categories were derived: the tendencies Collective, influence and supervision of citizenship, political structure of governance, representation of citizen power, democracy, city reconstruction and urban management success. With more abstraction of these categories in the selective coding stage, a nuclear issue, entitled "Participation as an influential group in the shadow of a political structure

منابع و مأخذ:

1. آخوندی، احمدعباس؛ برک‌پور، ناصر؛ اسدی، ایرج؛ بصیرت، میثم؛ طاهرخانی، حبیب اله. (1387). چشم انداز نظام حاکمیت منطقه کلان شهری تهران، هنرهای زیبا، بهار 1387، شماره 33، از صفحه 15 تا صفحه 26 .


2. آذربایجانی، کریم، دریایی، جواد(1386)، بررسی تأثیر عملکرد شوراهای شهر بر اثر بخشی شهرداری‌ها، مطالعه موردی: شوراهای اسلامی شهر و شهرداری آباده، پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی مدیریت، سال هفتم، شماره25.


3. حسین‌زاده، علی‌حسین؛ ایدر، نبی‌الله؛ عباسی، الهام. (1391). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندی در بین شهروندان شهر خرم‌آباد، مطالعات شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، سال دوم، شماره دوم، بهار 1391 ، صص 82 – 59.


4. حکمت‌نیا، حسن؛ موسوی، میرنجف؛ (1387). تحلیل تاریخی از مشارکت شهروندان در ادارۀ امور شهرهای ایران، فصلنامۀ تحقیقات جغرافیایی، شمارۀ 8، 136-121


5. ربانی‌خوراسگانی، علی؛ کیانپور، مسعود. (1390). ارزیابی تأثیر محلی خدمات شهری از دید شهروندان ساکن در مناطق مختلف شهر اصفهان، مطالعات شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دهاقان، سال اول، شماره اول، زمستان 1390، صص  124 – 99


6. رضادوست، کریم؛ حسین‌زاده، علی‌حسین؛ عابدزاده، حمید. (1388). بررسی عوامل مؤثر در مشارکت اجتماعی شهروندان، جامعه شهری شهر ایلام، جامعه شناسی کاربردی، سال بیستم - شماره پیاپی (35)- شماره 3- پاییز 1388، صص110-97.


7. رضایی، عبدالعلی (1375) «مشارکت اجتماعی، هدف یا ابزار توسعه»، مجلة اطلاعات سیاسی‌ـ اقتصادی، سال سیزدهم، شمارة 109-110: صص 53-63.


8. رضایی، عبدالعلی. (1375). «مشارکت اجتماعی هدف یا ابزار توسعه»، مجله اطلاعات سیاسی –اقتصادی، شماره 110.


9. رفیعیان، سجاد. (1389). بررسی عوامل مؤثر بر مشارکت شهروندان در امور شهری و ارایه الگوی مناسب (مطالعه موردی فسا، به راهنمایی دکتر حسین یغفوری، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان.


10. زاهدزاهدانی، سیدسعید؛ زهری بیدگلی، سیدمحسن. (1391). مدیریت شهری و تبیین مشارکت اجتماعی شهروندان در شهرداری، مطالعات جامعه‌شناختی شهری، سال دوم، شماره پنجم، زمستان 1391، صص  120 – 83


11. زیاری، کرامت الله؛ زندوی، سیدمجد الدین؛ آقاجانی محمد؛ مقدم، محمد. (١٣٨٨). بررسی مشارکت شهروند- و نقش آن در مدیریت شهری شهرهای کوچک: نمونه موردی شهرهای گله دار، ورزنه و هیدج. فصلنامه جغرافیا و توسعه ناحیه‌ای. شماره سیزدهم.


12. ساروخانی، باقر و امیر پناهی، محمد. (1385). «ساخت قدرت در خانواده و مشارکت اجتماعی»، پژهش زنان، دوره 4، شماره3، صص 31-60.


13. سعیدنیا، احمد. (1382). کتاب سبز شهرداری‌ها، جلد یازدهم، مدیریت شهری، چاپ دوم، انتشارات سازمان شهرداریها، تهران.


14. سعیدی، محمدرضا. (1382). درآمدی برمشارکت مردمی و سازمان‌های غیردولتی، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم‌انسانی دانشگاه‌ها (سمت).


15. سعیدی، محمدرضا؛ حسن‌زاده، داوود. (1384). بررسی تأثیر سرمایه اجتماعی معلمان بر میزان رضایت‌مندی از خانواده، مدرسه و اجتماع. فصلنامه خانواده و پژوهش (3)، 26-47.


16. سیف الدینی، فرانک (1368)، فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری و منطقه ای، شیراز: انتشارات دانشگاه شیراز.


17. شادی‌طلب، ژاله. (1382). «مشارکت اجتماعی زنان»، مجله پژوهش زنان ، شماره 7، صص 141 - 176.


18. شیعه، اسماعیل. (1382). «لزوم تحول مدیریت شهری در ایران». مجله جغرافیا و توسعه، شماره 1، صص 37- 62.


19. صالحی امیری، سیدرضا و سپیده محمد.(1389). «بررسی و تعیین آسیبهای روابط شورای اسلامی شهر و شهرداری»، مطالعات مدیریت شهری، سال دوم، شماره دوم، صص 21- 41.


20. صرافی، مظفر و دیگران. ( 1379 ) «مفهوم، مبانی و چالشهای مدیریت شهری»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره 34، صص 68-81.


21. طهماسبی، سوسن. (1380). «الگوهای مشارکت اجتماعی در ایران»، فصلنامه مدیریت شهری، شماره پنجم.


22. طوسی، محمد‌علی، (1370). مشارکت در مدیریت و حاکمیت، تهران: مرکز آموزش مدیریت دولتی.


23. علفیان، مسعود، (1379). مشارکت و دیدگاه نو در مدیریت شهری، مجموعه مقالات، مدیریت توسعه پایدار، تبریز، دانشگاه و شهرداری تبریز.


24. علوی‌تبار، علیرضا. (1379). راهکارهای افزایش مشارکت مردمی در اداره امور شهر،  تهران، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور.


25. علوی متین، یعقوب و همکاران. (1388). «ارزیابی عملکرد شورای اسلامی شهر تبریز و نقش آن در اجرای پروژه‌های شهرداری (مطالعه موردی: پروژه‌های عمرانی شهرداری تبریز)». فراسوی مدیریت، سال سوم، شماره 10، صص 189- 218.


26. غراب، ناصرالدین. (1380). «تحلیل روابط مبتنی بر قدرت میان شهرداری‌ها و شوراهای شهری». مدیریت شهری، شماره 5، صص 34- 43.


27. غفاری، غلامرضا. (1380). تبیین عوامل اجتماعی و فرهنگی مؤثر بر مشارکت اجتماعی، اقتصادی سازمان‌یافته روستاییان به‌عنوان مکانیزمی برای توسعه روستایی ایران، پایان‌نامه دکتری، رشته جامعه‌شناسی توسعه، دانشکده علوم اجتماعی، دانشگاه تهران.


28. غفاری، غلامرضا؛ نیازی، محسن. (1386). جامعه‌شناسی مشارکت،‌ تهران: نشر نزدیک.


29. کاظمیان، غلامرضا. (1376)، مدیریت کلانشهر تهران واگرایی عملکردی و فضایی، فصلنامه معماری و شهرسازی، شماره36 و 37.


30. محسنی، رضا علی. (1383). «جنبه‌های اجتماعی مدیریت کلان‌شهرها با تأکید بر مشارکت شهروندان»، فصلنامه مدیریت فردا، سال دوم، شماره 7 و 8، صص 83- 90.


31. محسنی، منوچهر. (1380). جامعه‌شناسی جامعه اطلاعاتی، تهران، نشر دیدار.


32. محسنی، منوچهر؛ جارالهی، عذرا. (1382). مشارکت اجتماعی در ایران، انتشارات آرون.


33. معصوم زاده، جعفر. (1389). مروری بر تجربیات شهرداری تهران در حوزه کاهش هزینه‌ها. مجله اقتصاد شهر، شماره 7، صص 138- 151.


34. نجاتی حسینی، سید محمود. (1380). جامعه مدرن، شهروندی و مشارکت". فصلنامه مدیریت شهری، شماره 5، 1ص- 7.


35. نوابخش، مهرداد و ارجمند سیاهپوش، اسحاق. (1388). مبانی پایدار توسعه شهری، تهران، انتشارات جامعه شناسان.


36. نیازی، محسن. (1381). تبیین موانع مشارکت اجتماعی در شهر کاشان، پایان‌نامه دکتری، جامعه‌شناسی، دانشگاه اصفهان.


37. هاشمیان‌فر، سیدعلی؛ شایگان، فریبا؛ سعیدی، مصطفی. (1394). بررسی مشارکت جوانان در مساجد با تأکید بر خانواده، شیعه‌شناسی، دوره 13، شماره 50، تابستان 1394، صفحه 33-70.


38. وحیدا، فریدون؛ نیازی، محسن. (1380). بررسی موانع مشارکت در کاشان‌، پایان‌نامة دکتری‌، اصفهان، دانشگاه اصفهان.


39. یزدان پناه عبدالملکی، انیس. (۱۳۹۲). جایگاه و نقش شهرداری و شوراها در مدل های مدیریت شهری ایران و جهان، نخستین همایش ملی مدیریت یکپارچه شهری و نقش آن در توسعه پایدار، سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج.


40. یزدان پناه، لیلا. (1382). بررسی عوامل موثر بر مشارکت اجتماعی شهروندان 18 سال به بالای مناطق 22 گانه شهر تهران، پایان نامه دکتری دانشگاه علامه طباطبایی.
    
    
    1. Alathur, Sreejith; Ilavarasan, P. Vigneswara; Gupta, M.P. (2016). Determinants of e-participation in the citizens and the government initiatives: Insights from India, Socio-Economic Planning Sciences, Volume 55, September 2016, Pages 25–35.
    
    
    2. Bahrain Shuib, Kamarul; Hashim, Habsah; Mohd Nasir; Nurul kmaniza (2015). Community Participation Strategies in Planning for Urban Parks, Asia Pacific International Conference on Environment-Behaviour Studies (AicE-Bs 2014Berlin), Sirius Business Park Berlin-yard field, Berlin, Germany, 24-26, Procedia - Social and Behavioral Sciences, Volume 168, 9 January 2015, Pages 311-320.
    
    
    3. Baum,H. S. (2004)citizen participation international enclopedia of the social ∞ behavioral sciences,PP1840-1846.
    
    
    4. Docjerty, I, Goodlad, R & Paddison R. (2001).Civic culture community and citizen participation in contrasting neighbourhoods, urban studies, vol.38.pp2225-2250.
    
    
    5. Janse, Gerben, Konijnendijk, Cecil C. (2007). Communication between science, policy and citizens in public participation in urban forestry—Experiences from the Neighbourwoods project, Urban Forestry & Urban Greening, Volume 6, Issue 1, 20 February 2007, Pages 23–40
    
    
    6. Leino, Helena; Peltomaa. Juha (2012). Situated knowledge–situated legitimacy: Consequences of citizen participation in local environmental governance, Policy and Society, Volume 31, Issue 2, June 2012, Pages 159-168
    
    
    7. World bank (1994). The word bank and participation.operations policy department. Washington DC: word bank.
    
    

47. Shan, Xi-Zhang. (2012). Attitude and willingness toward participation in decision-making of urban green spaces in China, Urban Forestry & Urban Greening, Volume 11, Issue 2, 2012, Pages 211–217.


48. The Cities Alliance. (2006). Guide to City Development Strategies, Improving Urban Performance, Washington D.C., 20433, U.S.A. http://www.citiesalliance.org