بررسی تأثیر نشانه‌های شهری بر ارتقای هویت اجتماعی جوانان (مطالعه موردی: ورودی شمالی شهر شیراز-دروازه قرآن)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری

طاهره نصر ¹ (دکترای تخصصی شهرسازی، استادیار، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
علی مصلی نژاد ² (دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)
عبدالرسول امیری ³ (دانشجوی دکتری تخصصی، گروه معماری، واحد شیراز، دانشگاه آزاد اسلامی، شیراز، ایران.)

تاریخ دریافت : 1396/06/30 تاریخ پذیرش : 1396/10/01 تاریخ انتشار : 1396/11/01

کلید واژه: شیراز, جوانان, هویت اجتماعی, نشانه شهری, دروازه قرآن,

چکیده مقاله :

در شهرسازی امروز کشور، شکل شهر با مسائل مهمی مواجه است. در این میان عدم توجه به جنبه­های کیفی شهر، ویژگی­های شهرسازی سنتی، نقش نشانه ها و عدم وجود رویکرد مناسب به گسترش­های سریع شهری و دگرگونی در ساختار ورودی­های شهرها قابل توجه است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مولفه­های نشانه­های شهری بر چگونگی شکل­گیری هویت اجتماعی جوانان در شهر شیراز می­باشد. سوال اصلی این تحقیق این است که چگونه نشانه های شهری بر شکل گیری هویت اجتماعی در جوانان تاثیر گذار هستند. روش تحقیق حاضر پیمایشی و به لحاظ هدف کاربردی و جمع آوری اطلاعات به صورت میدانی و کتابخانه­ای می­باشد. در ابتدا بر اساس مبانی نظری تحقیق و مطالعات کتابخانه­ای پرسشنامه­ای با 23 گویه تهیه گردید. سپس پرسشنامه های جمع آوری شده، با استفاده از نرم افزار spss نسخه 24 تحلیل شدند. روش آزمون و بررسی فرضیات تحقیق با استفاده از آمار استیودنت(T)، همبستگی پیرسون و رگرسیون صورت گرفت. اعتبار پایایی این پرسشنامه با توجه به آلفای کرونباخ 0.786 مورد تایید قرار گرفت. مقاله حاضر در تلاش است تا ضمن شناسایی عوامل موثر بر شکل­گیری نشانه­های شهری، رابطه همبستگی بین این مهم با عامل هویت اجتماعی جوانان را در قالب یک مدل تحلیلی ترسیم کند. ضمن تایید فرضیه­های این تحقیق، نتایج نیز نشانگر آن است که عناصر کالبدی- فضایی نشانه­های شهری  شامل عوامل ادراکی و فضایی( به عنوان متغیر مستقل) بر زیر عامل­های هویت اجتماعی جوانان یعنی هویت دینی، هویت خانوادگی، هویت شغلی( به عنوان متغیرهای وابسته) تاثیر مستقیم دارد.  بنابراین می توان گفتویژگی های ادراکی و ویژگی های عملکردی موثر بر نشانه های شهری می تواند موجب ارتقای هویت اجتماعی جوانان گردد.

چکیده انگلیسی:

In today's urbanization, the city's urban form faces some important issues. In this regard, the lack of attention to the qualitative aspects of the city, the characteristics of traditional urban planning, the role of signs and the lack of appropriate approach to rapid urban expansion and change in the structure of the city's entrance is significant. The purpose of this study is to investigate the components of urban signs on how to develop social identity of youth in Shiraz. The main question of this research is how urban signs affect the formation of social identity in young people. The method of this research is survey and in terms of purpose is practical and method of collecting information is Field picking and library research. The present article tries to identify the factors affecting the formation of urban symbols, to map the correlation between this important and the social identity factor of youth in an analytical model. While confirming the hypotheses of this research, the results also indicate that the physical and social elements of urban signs include perceptual and spatial factors (as independent variables) has a direct impact on the following factors of social identity of youth religious include identity, family identity, Job identity (as dependent variables). Therefore, it can be said that perceptual characteristics and functional characteristics Influencing Urban Symbols can enhance the social identity of youth.

منابع و مأخذ:

اباذری، یوسف و چاوشیان، حسن (1381). از طبقة اجتماعی تا سبک زندگی رویکردهای نوین در تحلیل جامعه شناختی هویت اجتماعی، شماره 20، نشریه نامة علوم اجتماعی،  (3-27).

احمدی، سید احمد (1383). روانشناسی جوانان و نوجوانان، انتشارات مشعل، چاپ یازدهم، تهران.

بحرینی، حسین، علی طالب بابلی، ناهید (1382). کدگذاری اصول زیست محیطی و ورودی شهر با استفاده از شناسایی رویکرد فضای شهری، شماره 36، فصلنامه مدیریت شهری، (104-83).

براتی، ناصر، نجفی تروجنی، سیده نسیم (1395). ارزیابی نماد ورودی شهرها بر مبنای مؤلف ههای کالبدی طراحی- مطالعه موردی: نماد ورودی شرقی شهر قزوین، شماره 19، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات شهری، (91-81).

بهزاد فر، مصطفی (1387). هویت شهر، نگاهی به هویت شهر تهران، نشر شهر تهران، چاپ دوم. تهران.

بنتلی، ای ین و همکاران (1385). محیط­های پاسخده، مترجم: مصطفی بهزادفر، مرکز انتشارات دانشگاه علم و صنعت، چاپ دوم، تهران، 330.

پاکزاد.جهانشاه (1389). مبانی نظری و فرایند طراحی شهری، انتشارات دانشگاه تهران، چاپ اول، تهران.

ترابی، زهره ، سیما، یلدا (1393). طراحی مرودی شهر با رویکرد هویت بخشی به فضای شهری، نمونه موردی: ورودی شرقی شهر زنجان، شماره 36، نشریه علمی – پژوهشی مدیریت شهری،(83-104).

جی دان، روبرت (1385). نقد اجتماعی پست مدرنیسم و هویت بحران، مترجم: صالح نجفی، انتشارات پردیس دانش، چاپ اول، تهران،536.

حسینی،کچویان (1382). معرفی نظری برای شکل­دهی هویت: فصلنامه علوم اجتماعی.

دانشپور، سید عبدالهادی (1383). درآمدی بر مفهوم و کارکرد هویت محیط انسان ساخت، نشریه باغ نظر، سال 1، شماره 1، تهران،(59-70).

دوران، بهزاد، محسنی، منوچهر (1382). هویت رویکرد و نظریه ها، مجله علوم تربیتی، دانشگاه فردوسی مشهد، جلد 4، شماره 1، مشهد، (69-84).

زاهد، سعید (1384). هویت ملی ایرانیان، فصلنامة راهبرد یاس، جلد 1، شماره 4، تهران،(138 – 129).

ساروخانی، باقر، رفعت جاه، مریم (1383). زنان و باز تعریف هویت اجتماعی، مجله جامعه شناسی ایران، جلد 5، شماره 2، تهران، (133-160).

سازنده، معصومه (1394). مطالعات پیشرفت و توسعه پارک خواجوی کرمانی، شهرداری شیراز، شیراز، 325.

سلطان زاده، حسین (1372). فضاهای ورودی در معماری سنتی ایران، دفتر مطالعات فرهنگی، جلد 1، تهران، 240.

شرفی، محمدرضا (1380). جوان و بحران هویت، انتشارات سروش، جلد دوم، تهران، 206.

قریب، فریدون (1382). ضوابط ساماندهی و معیارهای طراحی شهری برای مبادی ورودی شهرها، مجله هنرهای زیبا، جلد 15، شماره -، تهران، (28-41).

قاسمی، وحید، نگینی، سمیه (1389). بررسی تأثیر بافت محلات بر هویت اجتماعی با تأکید بر هویت محله­ای در شهر اصفهان، مطالعات و پژوهش­های شهری و منطقه­ای. سال دوم، شماره 7، اصفهان، (113-136).

کارمونا، متیو (1390). مطالعه طراحی شهری، مترجم: کامران ذکاوت و فرناز فرشاد، انتشارات آذرخش، جلد 2، تهران، 560.

گل محمدی، احمد (۱۳۸۱). جهانی شدن، فرهنگ و هویت، نشر نی، جلد8، تهران، 288.

لطف آبادی، حسین(1379). هویت روانشناسی رشد، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها(سمت)، جلد1، تهران، 292.

لینچ ، کوین (1387). سیمای شهر، مترجم: منوچهر مزینی، انتشارات دانشگاه تهران، جلد8، تهران، 364.

مامفورد، لوئیز (1385). فرهنگ شهرها، مترجم: عارف اقوامی مقدم، انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری، تهران.

مدنی پور، علی (1391). مبانی و چهارچوب طراحی

 

 شهری، مترجم: بهادر زمانی، مطبوعات دانشگاه

 

تهران.

نصر، طاهره (1383). معماری و شهرسازی شیراز در دوره پهلوی، انتشارات روزنه کار، تهران.

نصر، طاهره (1395). هویت کالبدی شهر؛ مفاهیم و نظریات، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

نقره کار، عبدالحمید (1387). درآمدی بر هویت اسلامی در معماری و شهرسازی، نشر پیام سیما، جلد1، تهران، 655.

نوابی نژاد، شکوه (1379). مشاوره درمانی ازدواج و خانواده، انتشارات انجمن آموزش و پرورش، تهران.

Tajfel, Henri (1982). Social identity and intergroup relations. Cambridge: Cambridge University Press.

Moughtin. Cliff. & Taner Oc & Steven Tiesdell (1999). “Urban Design: Ornament and Decoration”. 2nd edn. London, Architectural Press.

Hornby, Albert Sidney (1994), Oxford advanced dictionary of current English, fifth edition.

Graham, Brian. (1998). Modern Europe: Place, culture and Identity. New York: Oxford

University Press.

Morris, Charles (1946), Signs, Language and Behavior, Braziller, New York.