تولید کامپوزیت درجای Al 3003/〖"Al" 〗_"3" "Ti" با استفاده از ذرات عنصری تیتانیم توسط فرآیند اصطکاکی اغتشاشی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی - پژوهشی مواد نوین

مجتبی زاد علی ¹ , محمد کوتیانی ² , خلیل رنجبر ³

1 - کارشناس ارشد جوشکاری، گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
2 - کارشناس ارشد جوشکاری، گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران
3 - استاد، گروه مهندسی مواد، دانشکده مهندسی، دانشگاه شهید چمران اهواز، ایران

تاریخ دریافت : 1396/04/24 تاریخ پذیرش : 1396/08/08 تاریخ انتشار : 1397/05/01

کلید واژه: کامپوزیت درجا, فرآیند اصطکاکی اغتشاشی, آلیاژ Al 3003-H14, آلومیناید 〖"Al" 〗_"3" "Ti",

چکیده مقاله :

در این پژوهش، کامپوزیت درجای زمینه آلومینیمی تقویت‌شده با نانوذرات آلومینایدی  با استفاده از فرآیند اصطکاکی اغتشاشی (FSP) تولید شد. برای این منظور از آلیاژ کار شده‌ی Al 3003-H14به‌عنوان فلز پایه و پودر تیتانیم با اندازه‌ی ذرات کوچک‌تر از 45 میکرومتر به‌عنوان تقویت‌کننده استفاده گردید. استحکام کششی و سختی نمونه‌ی فلز پایه، فلز پایه FSPشده و کامپوزیت‌ تولیدشده تحت 6 پاس فرآیند اصطکاکی اغتشاشی اندازه‌گیری شد و ریزساختار توسط روش میکروسکوپی نوری و الکترونی و هم‌چنین آنالیز XRDبررسی و مورد مطالعه قرار گرفت. بررسی‌های ریزساختاری نشان داد که اعمال فرآیند اصطکاکی اغتشاشی منجر به تغییر ریزساختار فلز پایه از دانه‌های بزرگ و کشیده به دانه‌های ریز و هم‌محور در نمونه‌ی کامپوزیتی می‌شود. هم‌چنین مشاهده شد که وقوع واکنش شیمیایی در فصل مشترک بین ذرات تیتانیم افزوده شدهو زمینه آلومینیم باعث تشکیل ترکیبات آلومینایدی  به‌صورت یک لایه‌ی پوسته کروی می‌شود که در ادامه فرآیند این لایه شکسته شده و در سرتاسر زمینه به‌طور یکنواختی توزیع می‌شود. نتایج هم‌چنین نشان داد که استحکام کششی و سختی کامپوزیت‌ نسبت به فلز پایه حدود 30 % افزایش یافته است.

چکیده انگلیسی:

A rolled AA3003-H14 aluminum alloy sheet and Titanium metal powders were used to fabricate Al-surface composites reinforced by in-situ formed Al₃Ti aluminide nanoparticles while applying friction stir processing (FSP). The titanium powder of particle sizes smaller than 45 microns was used as reinforcement. Tensile strength and the hardness of the surface composites were determined after applying 6 passes FSP. Its phase analysis was done by using an X-ray diffraction and the microstructural examinations were performed using an optical microscope and scanning electron microscopy.  Microstructural examinations revealed that the large size and elongated grains of the base metal have transformed into a more homogeneous, equiaxed and smaller ones after applying FSP. It was also noticed that the reaction between the titanium powders and the aluminum matrix led to the formation of Al3Ti aluminide at the interface between the two elements. This aluminide formation was in the form of a spherical shell around the aluminum, wherein the later stage of processing fragmented into smaller particles and distributed throughout the matrix. Results showed that tensile strength and the hardness of the base metal were increased by about 30% after applying 6 passes FSP.