لایه‌نشانی، مشخصه‌یابی و بررسی خواص الکتریکی نوری لایه نازک نانو ساختار اکسید روی آلاییده شده با منیزیم تهیه شده به روش سل – ژل

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی - پژوهشی مواد نوین

علی حیدری مقدم ¹ , مجتبی گندمکار ² , ساهره تفاخ ³

1 - مرکز تحقیقات مواد و انرژی، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران
2 - استادیار، گروه الکترونیک، دانشکده برق و کامپیوتر، دانشگاه صنعتی جندی‌شاپور، دزفول، ایران
3 - دانشجوی کارشناسی ارشد مهندسی برق، گروه مهندسی برق، واحد دزفول، دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران

تاریخ دریافت : 1399/02/28 تاریخ پذیرش : 1399/06/10 تاریخ انتشار : 1399/06/01

کلید واژه: اکسید روی, منیزیم, لایه نازک, سل ـ ژل, خواص فتوالکتریکی,

چکیده مقاله :

اکسید روی (ZnO) به عنوان ماده نیمه ‌رسانا با شکاف نواری مستقیم و پهن، اهمیت زیادی در ساخت قطعات الکترونیکی مانند ترانزیستورهای اثر میدانی و قطعات اپتو الکترونیکی نظیر دیود های نور گسیل و همچنین آشکار سازی نوری دارد. در این پژوهش با استفاده از لایه ‌نشانی به روش سل – ژل، پوشش ‌های لایه نازک از اکسید روی آلاییده شده با درصدهای مختلف منیزیم (6%، 8%، 10%) تولید شد. ایجاد لایه نازک به روش پوشش چرخشی بر زیر ‌لایه سیلیکونی (Si/SiO2) و همچنین الکترود ‌گذاری از جنس پلاتین بر روی زیر لایه صورت گرفت. به منظور سنتز ماده مذکور، لایه‌ های آماده شده به مدت 6 ساعت در دمای C ̊560 قرار گرفت. مشخصه ‌یابی لایه ‌های نازک با استفاده از پراش پرتو ایکس (XRD) و تصویر برداری میکروسکوپ الکترونی روبشی (SEM) انجام شد. نتایج حاصل از مطالعه و آنالیز تصاویر میکروسکوپ الکترونی روبشی نشان دهنده تشکیل نانو ساختار بهم چسبیده گل کلمی شکل است. در بررسی پراش پرتو ایکس نمونه ‌ها، فازهای Mg+2، ZnO،MgO مشاهده شد. بررسی خواص الکتریکی - نوری نشان داد با افزایش شدت تابش نور، رسانایی الکتریکی نمونه ‌ها افزایش می‌یابد. همچنین با بررسی حساسیت نوری مشاهده شد که در حالت 6% منیزیم حساسیت نوری بیشتر است.

چکیده انگلیسی:

Zinc oxide (ZnO), which is considered to be a semiconductor material with a straight and wide band gap is great importance in optoelectronic components such as field-effect transistors and such light-emitting diodes as well as optical detecors. In this study, thin film magnesium doped zinc oxide layers with samples containing 6%, 8%, 10% magnesium have been performed by Sol-gel method.The thin film layer was created by spin coating method on silicone base substrate (Si/SiO2). Platinum electrodes are used for electrical connection. In order to synthesize the substance, the prepared layers were placed at 560 °C for 6 hours. The detection of thin film layers are investigated using X-ray diffraction (XRD) and scanning electron microscopy (SEM) imaging. The results of the analysis of scanning electron microscopy images show the formation of a cohesive nanostructured structure. In the study of X-ray diffraction of the samples, Mg+2, ZnO and MgO phases were formed. Examination of photo-electrical properties showed that the conductivity of the samples is increased with increasing intensity of ambient light intensity which is suitable for ambient light sensing. In addition, it’s shown that the optical sensitivity is higher in the 6% magnesium consentration.

منابع و مأخذ:

[1] A. C. Mohan and B. Renjanadevi, "Effect of Zinc Oxide Nanoparticles on Mechanical Properties of Diglycidyl Ether of Bisphenol‐A", J. Material Sci. Eng., Vol. 5.291, pp. 1-5, 2016.

[2] K. J. Klabunde and R. M. Richards, Eds, Nanoscale Materials in Chemistry, John Wiley & Sons, 2009.

[3] M. A. Karimi, et al., "Synthesis and Characterization of Nanoparticles and Nanocomposite of ZnO and MgO by Sonochemical Method and Their Application for Zinc Polycarboxylate Dental Cement Preparation", International Nano Letters, Vol. 1, pp. 43-51, 2011.

[4] Z. Chen, et al., "Sythesis of Magnesium Oxide Doped Zno Nanostructures Using Electrochemical Deposition", Int. J. Electrochem. Sci., Vol. 7, pp. 10620-10626, 2012.

[ 5 ] ب. کوزه گر کالجی، م. موسایی، سنتز و بررسی خواص نوری و فتوکاتالیستی نانو ذرات اکسید روی آلاییده شده با سلسیم و تیتانیم، مواد نوین، دوره 8، شماره 32 ص. 71-81، 1397.

[6] A. Kołodziejczak-Radzimska and T. Jesionowski, "Zinc Oxide, from Synthesis to Application: a review", Materials, Vol. 7(4), pp. 2833-2881, 2014.

[7] M. Jančíková, R. Janiš, J. Krejčí, I. Hauerlandová, "Zinc Oxide Nanoparticles in Cosmetic Products", Advances in Environment, Biotechnology and Biomedicine, 2010.

[8] S. Baskoutas, "Special Issue: Zinc Oxide Nanostructures: Synthesis and Characterization", Materials, Vol. 11(873),

2018.

[9] S. V. Bangale and S. R. Bamane, "Synthesis Characterization and Electrical Properties of Nanocrystalline Zn:MgO by Combustion Route", Der Chemica Sinica, Vol. 2(5), pp. 22-29, 2011.

[10] M. Veith, et al., "Low Temperature Synthesis of Nanocrystalline Y3Al5O12 (YAG) and Ce-doped Y3Al5O12 via Different Sol–Gel Methods", Journal of Materials Chemistry, Vol. 9(12), pp. 3069-3079, 1999.

[11] H. Schmidt, et al., "The Sol-Gel Process as a Basic Technology for Nanoparticle-Dispersed Inorganic-Organic Composites", Journal of Sol-Gel Science and Technology, Vol. 19(1-3), pp. 39-51, 2000.

[12] M. Shkir, M. Arif, V. Ganesh, M. A. Manthrammel, A. Singh, I. S. Yahia, S. R. Maidur, P. S. Patil, S. AlFaify, “Investigation on Structural, Linear, Nonlinear and Optical Limiting Properties of Sol-Gel Derived Nanocrystalline Mg Doped ZnO Thin Films for Optoelectronic Applications”, Journal of Molecular Structure, 2018.

[13] L. Zong, Linqi, et al., "Nanopurification of Silicon from 84% to 99.999% Purity with a Simple and Scalable Process", Proceedings of the National Academy of Sciences, Vol. 112(44), pp. 13473-13477, 2015.

[14] G. M. Kale, et al., "Solid-State Electrochemical Sensor for Monitoring Mg in Al Refining Process", ECS Transactions, Vol. 1(13), pp. 1-11, 2006.

[15] K. Huang, et al., "Preparation and Characterization of Mg-doped ZnO Thin Films by Sol–Gel Method", Applied Surface Science, Vol. 258(8), pp. 3710-

123 مجله مواد نوین/ جلد 10 / شماره 4/ تابستان 1399

3713, 2012.

[16] A. Elhamidi, et al., "Investigation of (Mg-Al) Co-doped Zinc Oxide Thin Films for Photovoltaic Harvesting Energy Devices", IEEE 3rd International Renewable and Sustainable Energy Conference (IRSEC), 2015.

[17] A. Mahroug, et al., "Studies on structural, surface morphological, optical, luminescence and Uv photodetection properties of sol–gel Mg-doped ZnO thin films." Surface Review and Letters 26.03 (2019): 1850167.

[18] S. J. Priscilla, R. Daniel, Y. Dhakshayani, et al., “Effect of Magnesium Dopant on the Structural, Morphological and Electrical Properties of ZnO Nanoparticles by Sol–Gel Method”, Proceedings of Materials Today, 2020.

https://doi.org/10.1016/j.matpr.2020.07.005,

[19] M. Inoue and I. Hirasawa, "The

Relationship between Crystal Morphology and XRD Peak Intensity on CaSO4·2H2O", Journal of Crystal Growth, Vol. 380, pp. 169-175, 2013.

[20] R. Pena-Garcia, Y. Guerra, R. Milani, D. M. Oliveira, F. R. de Souza, E. Padron-Hernandez, “Influence of Ni and Sr on the Structural, Morphological and Optical Properties of ZnO Synthesized by Sol Gel" Optical Materials, Vol. 98, p. 109427, 2019.

[21] R. Pena-Garcia, Y. Guerra, R. Milani, D. M. Oliveira, F.R. de Souza, E. Padron-Hernandez. “Study on Structural and Optical Properties of Mn-doped ZnO Thin Films by Sol-Gel Method", Optical Materials, Vol. 98, p. 109657, 2020