نقش فلسفه در ساخت و تولید روان شناسی اسلامی
محورهای موضوعی : روش ها و مدل های روانشناختی
بابک شمشیری
1
(دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شیراز)
کلید واژه: روانشناسی, فلسفه, فلسفه اسلامی, روانشناسی اسلامی,
چکیده مقاله :
هدف از این پژوهش، بررسی و تبیین نقش فلسفه در ساخت«روانشناسی اسلامی» است. از این رو پرسشهای اصلی تحقیق حاضر عبارتند از: 1) مفهوم روانشناسی اسلامی، دلالت برچه معنا یا معناهایی دارد؟ 2)نسبت فلسفه با هریک از معانی به دست آمده چه می باشد؟ 3) الزامات و بایسته های ساخت و تولید روانشناسی اسلامی چه هستند؟ به منظور پاسخگویی به سوالهای فوق از روش تحلیل فلسفی و رویکرد استنتاجی بهره گرفته شد. نتایج بدست آمده حکایت از آن دارد که به طور کلی می توان پنج معنای ممکن را برای روانشناسی اسلامی در نظرگرفت. این معانی عبارتند از: 1- مجموعه آموزه های قرآن و سنت درخصوص ماهیت انسان و مفاهیم روانشناسی. 2- استنتاج دلالت های روانشناسی از مفاهیم و آموزه های قرآنی و سنت. 3- مجموعه آراء ودیدگاه های اندیشمندان مسلمان درخصوص نفس انسان و خصایص روانی او. 4- استنتاج دلالت های روانشناسی از آراء اندیشمندان مسلمان. 5- روانشناسی اسلامی به عنوان شاخه ای از علم دینی. همچنین تحلیل های به دست آمده نشان دهنده این است که مبانی فلسفی، به درجات مختلف، زیربنای تمامی معانی فوق تلقی شده و لذا ساخت و تولید روانشناسی اسلامی در هریک از این معانی، وابسته به فلسفه است. از این رو برای دستیابی به تولید روانشناسی اسلامی، درگام اول باید یا رویکردها و مکاتب فلسفی سنتی اسلامی(مثل مکتب مشاء واشراق)، مبنا قرار گیرد. یا این مکاتب مورد بازنگری قرارگرفته و خوانش جدیدی از آنها صورت بگیرد و یا اساسا ًرویکردهای فلسفی جدیدی در جهان اسلام نشو و نما پیدا کنند
The aim of the present article was to survey and explanation of the role of philosophy in Constructing "Islamic psychology"..The main questions of this study were:1)which meanings can be deduced from the concept of Islamic psychology? 2) What is the relationship between philosophy and each meaning? 3) What are the necessities in the process of Constructing and producing Islamic psychology? The research method of this study is philosophical analysis and the approach of it, is deductive. The results of this study showed that we can suppose 5 meanings of Islamic Psychology.These meanings are:1)A collection of taughts of " Koran" and " Sonnat" which are related to identity of human being and also psychological concepts.2)To deduce psychological implications from concepts and taughts of " Koran" and "Sonnat". 3) A collection of thoughts of moslem thinkers which are related to self and psychological characters of human being.4) To deduce psychological implications from the moslems thinker's thoughts.5) Islamic psychology as a branch of " religious science".Also, analysis of the findings revealed that philosophical foundation,is the base of all of the above meanings. So Constructing and producing Islamic psychology accordance with each meaning, depends on philosophy.Therefore, in the first step for Constructing and producing Islamic psychology, we should start from the traditional Islamic schools of philosophy (i.e.Masha- school). The other way is to revise. The traditional schools and third way is basically to develop new philosophical school or approach in the Islamic world.
