پیش‌بینی رضایت از زندگی براساس الگوی ارتباطی خانواده با نقش واسطه‌ای انگیزش مذهبی

محورهای موضوعی : تکتونواستراتیگرافی

قوام ملتفت ¹ (استادیار گروه روانشناسی دانشگاه یاسوج)
بنت اهدی آذربون ² (دانشجوی کارشناسی ارشد)

تاریخ دریافت : 1394/08/18 تاریخ پذیرش : 1394/08/18 تاریخ انتشار : 1394/06/01

کلید واژه: رضایت از زندگی, گفت و شنود, همنوایی, انگیزش درونی مذهبی و انگیزش بیرونی مذهبی,

چکیده مقاله :

این تحقیق با هدف پیش‌بینی رضایت از زندگی براساس الگوی ارتباطی خانواده با واسطه‌گری انگیزش مذهبی در دانشجویان انجام گرفته است. بدین منظور نمونه‌ای مشتمل بر350 دانشجو (150 پسر و 200 دختر) از بین دانشکده‌های (علوم تربیتی، مهندسی، علوم‌پایه و حقوق) دانشگاه شیراز به شیوۀ نمونه‌گیری تصادفی خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب گردید، و به مقیاس‌هایی از قبیل، مقیاس رضایت از زندگی دینر و همکاران (1985)، مقیاس الگوی ارتباطی خانواده ریچی و فیتزپاتریک (1994)، و مقیاس انگیزش موقعیتی گی، والرند و بلانچارد (2000) پاسخ دادند، پایایی و روایی مقیاس‌ها نیز محرز گردید. برای تحلیل داده‌ها از روش آماری تحلیل مسیر استفاده شد. نتایج حاکی از آن بود که بین الگوی ارتباطی خانواده و رضایت از زندگی ارتباط مستقیم و معناداری وجود دارد. بدین صورت که بعد گفت و شنود به طور مثبت و بعد همنوایی به طور منفی پیش‌بینی کنندۀ رضایت از زندگی بودند. هم­چنین نتایج نشان داد که الگوی ارتباطی خانواده بر انگیزش درونی مذهبی و بیرونی مذهبی اثر دارد. در نهایت اینکه انگیزش بیرونی نسبت به مذهب توانسته بین الگوی ارتباطی خانواده و رضایت از زندگی نقش واسطه‌ای ایفا کند. یافته‌ها با توجه به تحقیقات پیشین به بحث گذاشته و پیشنهاداتی برای انجام پژوهش‌های بیش­تر در این زمینه مطرح شده است.                                      

چکیده انگلیسی:

The Purpose of this study was to investigate the Relationship between Family Communication Patterns and Life Satisfaction whit Mediator Role of Religion Motivation. For this reason, 350 students (150 males and 200 females) from Shiraz University were chosen with multistage random cluster sampling method. The participants responded to the following scales: Life satisfaction scale, Family communication patterns scale, and Situational motivational scale. Reliability and Validity of the measures were approved by Cronbach alpha and Factor analysis. Multiple regression and path analysis were used to testing hypothesis. The results by path analysis technique showed that the relationship between Family communication patterns and Life of satisfaction was positive and significant. That conversational communication pattern can predict life satisfaction positively. And conformity communication pattern can predict life satisfaction negatively. Also the results showed that family communication patterns had influenced on intrinsic and extrinsic religion motivation. In sum, the results showed that religion motivation could have a mediator role in family communication patterns and life satisfaction. The implications of results were discussed in relation to the pervious literature. Suggestions for future researches, educational practice and limitation of this study were also discussed.

منابع و مأخذ:

1. بخشی پور، عباس (1387). "رابطه رضایت از زندگی، سبک مساله گشایی و نگرش مذهبی با سلامت روانی". فصلنامه علمی-پزوهشی روانشناسی دانشگاه تبریز، سال3 (9)، صص
   26-9.


2. بخشی پوررودسری، عباس؛ پیروی، حمید؛ عابدیان، احمد (1384). "بررسی رابطه میان رضایت از زندگی و حمایت اجتماعی با سلامت روان در دانشجویان". فصلنامه اصول بهداشت روانی، سال7، شماره بیست و هفتم و بیست و هشتم، صص 145-152.


3. بیانی، علی اصغر؛ محمد کوچکی، عاشور؛ گودرزی، حسنیه (1386)." اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی". فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال سوم، شماره11، صص
     259-265.


4. بدری‌گرگری، رحیم؛ فرید، ابوالفضل (1391). "رابطه بین جهت‌گیری مذهبی درونی و رفتارهای سلامت جسمی، روانی و معنوی و نقش واسطه‌ای ارزیابی چالش‌برانگیز بودن". راهبرد فرهنگ، شمارۀ20، صص68-82.


5. سپهری، صفورا؛ مظاهری، محمدعلی (1388). "الگوهای ارتباطی خانواده و متغیرهای شخصیتی در دانشجویان". روانشناسی تحولی: فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال ششم، شماره 22، صص 142-150.


6. شریفی، فاطمه (1390). "بررسی رابطۀ ادراک دانش‌آموزان از سبک‌های فرزندپروری با خودتنظیمی تحصیلی و جهت‌گیری مذهبی آنان در مدراس متوسطه ناحیه دو شهر کرمان". پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه فردوسی مشهد.


7. خلیلی‌فر، مینا؛ کاظمی، سلطانعلی؛ جاویدی، حجت‌اله (1393). "نقش واسطه‌گری جهت‌گیری مذهبی برای سبک­های فرزندپروری و معنای زندگی در دانش‌آموزان پایۀ سوم دورۀ دبیرستان شهر شیراز". روش‌ها و مدل‌های روانشناختی، سال4، شمارۀ15، صص 59-73.


8. کشاورز، امیر؛ مهرابی، حسینعلی؛ سلطانی زاده، محمد (1388). "پیش بینی کننده­های روان شناختی رضایت از زندگی". روانشناسی تحولی: فصلنامه روانشناسان ایرانی، سال ششم، شماره22، صص 159-168.


9. کورش‌نیا، مریم (1385). "بررسی تأثیر ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده بر میزان سازگاری روانی فرزندان". پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.


10. کشتکاران، طاهره (1387). "بررسی تأثیر الگوهای ارتباطات خانواده بر خودپندارة تحصیلی با واسطه‌گری انگیزة تأئید والدین". پایان‌نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.


11. فدایی، مژگان (1385). "بررسی رابطۀ ادراک فرزندان از سبک فرزندپروری و جهت‌گیری مذهبی و سلامت‌روان دانشجویان دختر دانشگاه علامه طباطبایی". پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه‌طباطبایی.


12. رمضانی، ولی‌ا...؛ نوابی‌نژاد، شکوه؛ بوالهری، جعفر (1376). "بررسی ارتباط جهت‌گیری درونی و بیرونی با سلامت روانی پیروان سه دین زرتشت، مسیح و اسلام".ارائه شده در اولین همایش نقش دین در بهداشت روانی، تهران، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات درمانی ایران، شمارۀ 12و13، صص 33-40.


13. ملتفت، قوام؛ خیر، محمد (1391). "رابطۀ ادراک دانش‌آموزان از سبک انگیزشی و رفتاری والدین با بهزیستی روانشناختی در آنها". مجلۀ روانشناسی 63، سال شانزدهم، شمارۀ3، صص 283-298.


14. واحدی، شهرام؛ غنی زاده، سمیه (1388). "الگوی تحلیل مسیر روابط بین انگیزش درونی مذهبی، نماز، بهزیستی معنوی و کیفیت زندگی با بهزیستی روانشناختی دانشجویان". فصلنامه علمی – پژوهشی پژوهش در سلامت روانشناختی، دوره سوم، شماره دوم، صص 28-42.


15. هاشمی، زهرا (1385). "بررسی رابطۀ جهت‌گیری­های مذهبی با ابعاد هویت و سبک­های هویت در بین دانشجویان دختر و پسر دانشگاه شیراز". پایان نامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشگاه شیراز.
    
    
    1. Allport,G. W.(1967).“personal orientation and prejudice religious“. journal ofpersonality and social psychology, 5, 432- 443.
    
    
    2. Argyle, M (2001).The Psychology of Heppiness, London: Routledge.
    
    
    3. Arslan, C. (2009). Anger, self-esteem, and perceivedsocial support in adolescence. Social Behavior andPersonality, 37 (4), 555-564.
    
    
    4. Chirkov, V., Rayan, R. (2001). Parent and teacher autonomy support in Russian and u.s. adolescence common effect on well-being and academic motivation. Journal of cross-cultural psychology, 32(5), 618-635.
    
    
    5. Diener, E. lucas, R.E. & Oishi, S. (2002). Subjectivewell-being. In R.C. Snyder, & S. J. Lopez (Ed.), Handbook of positive psychology. Oxford: Oxfor University Press.
    
    
    6. Diener, E. E., Sun, M., Lucas, R. E., & Smith, H. L. (1999). Subjective well being: Three decades of progress. Psychological Bulletin,125, 267-302.
    
    
    7. Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). " The “what” and “why” of Goal pursuits : Human Needs and the self-determination of Behaiviour". Psychogy Inquiry, Vol. 11, No. 4, PP. 227-286.
    
    
    8. Diener, E., Emmons, R. A., Larsen, R. J., & Griffin, S. (1985). The Satisfaction with Life Scale. Journal of Personality Assessment, 49, 71-75.
    
    
    9. Egan, E.; Kroll, J.; Carey, K.; Johnson, M. & Erickson, P. (2004). EysenckPersonality Scales and Religiosity in a US Outpatient Sample. Personality and Individual Differences, 37, 1023-1031.
    
    
    10. Ellison, C. G., & Fan, D. (2008). Daily SpiritualExperiences and Psychological Well-being among USAdults. Soc Indic Res, 88:247-271.
    
    
    11. Erikson, Erik. (1975). Life History and the Historical Moment., New York: W.w.norton.
    
    
    12. Falsetti, S.A., Resick, P.A., & Davis, J.L. (2003). Changes in Religious Beliefs Following Trauma. Journal of Traumatic Stress, 16, 391-398.
    
    
    13. Fitzpatrick, M. A., & Koener, A.F. (2004). Family communication schema effect on children s resiliency running head: Family communication schemata, the evolution of key mass commiunication concepts: Honoring Jack M. McLeod, 115-139.
    
    
    14. Fitzpatrick, M. A., & Ritchie, L.D. (1994). communication schemata within thefamily: Multiple perspectives on family interaction. Human Commiunication Research, 20, 275-301.
    
    
    15. Gay, F.,Vallerand, R. & Blanchard, C. (2000). On The Assessment of SituationaIntrinsicand Extrinsic Motivation: The Situational Motivation Scale (SIMS). Motivatio and Emotion, 24. 3, 173-213.
    
    
    16. Harris, A. H. & Standard, S.(2001) “Psychometric Properties of the Life Regard Index-Revised: A Validation Study of a Personal Measure of Personal Meaning”, Psychological Report, 89, PP, 759-773.
    
    
    17. Kayedkhordeh, H. Ghavam, M. ,& Ghinaveh, M. (2014). The Relationship between Dimension of Family Communication Pattern and Satisfying the Basic Psychology Needs in High School Student. American Journal of Science Researches. Vol. 2, Issue 1, PP, 19-26.
    
    
    18. Koerner, F.A., & Fitzpatrick, M. A. (2002). "Undrestanding family communication pattern and family functioning: The roles of conversation orientation and conformity orientation". Communica68.
    
    
    19. Koivumaa-Honkanen, H., Kaprio, J., Honkanen, R. J., Vinamaki, J, Koskenvuo, M.(2005). The stability of life satisfaction in a 15- year follow-up of adult Finnshealthy at baseline. BMC Psychiatry, 5, 4.
    
    
    20. Laughlin, J. E., & Huebner, E. S. (2001). Life experience,locus of control and school satisfaction in adolescence, Social Indicators Research, 55, 156-183.
    
    
    21. Levesque, C., Zuehlke, A. N., Stanek, L. R., & Ryan, R. M. (2004). Autonomyand competence in German and American university students: Acomparative study based on self-determination theory. Journal ofEducational Psychology, 96, 68–84.
    
    
    22. Maltby, J., Lewis, C. A. & Day, L. (1999). Religious orientation and psychological well-being:The role of the frequency of personal prayer. British Journal of Health Psychology, 4, 363-378.
    
    
    23. Maltby, J., McCollam, P., & Millar, D. (1994). Religiosity and Obsessionality: ARefinement. Journal of Psychology, 128, 609-611.
    
    
    24. Maltby, J., Talley, M., Cooper, C., & Leslie, J.C. (1995). Personality Effectsin Personal and Public Orientation Ttoward Religion. Personality andIndividual Differences, 19, 157-163.
    
    
    25. Maltby, J., (1999). Religious Orientation and Eysenck's Personality Dimensions: The Use of the Amended Religious Orientation Scale to examine the Relationship Between Religiosity, Psychoticism and Extraversion. Personality and Individual Differences, 26, 79-84.
    
    
    26. Maltby, J. (1995). Personality, Prayer and Church Attendance among U.S.Female Adults. The Journal of  Social Psychology, 135, 529-531.
    
    
    27. Maheshwari, S. & Singh, P. (2009). Psychologicalwell-being andpilgrimage: Religiosity, happiness andlife satisfaction of Ardh- KumbhMela pilgrims (Kalpvasis) at Prayag, India Asian Journal of SocialPsychology, 12, 285-292.
    
    
    28. Man, P. (1991). The influence of pears and parents on youth life satisfaction in hongkong. Social Indicattirs Research, 24, PP 347-365.
    
    
    29. Moltafet, GH. Mazidi, M. Sadati, S. (2010). Personality traits, religious orientation and happiness. Procedia Social and Behavioral Sciences 9,  PP 63–69.
    
    
    30. Niemiec, C.P., Lynch, M. F., Vansteenkiste, M., Bernstein, J., Deci, E. L.& Ryan, R.M. (2006). The antecedents and consequences of autonomous self regulation for college: A self-determination theory perspective on socialization. Journal of Adolescence, 29 (2006) 761–775.
    
    
    31. Niemiec, C.P., Lynch, M. F. & Vansteenkiste, M.(2006).The antecedents and consequence of autonomous self-regulation for college. Aself-determination theory perspective on socialization. Journal of Adolescence. 29, 761-775.
    
    
    32. Pavot W, Dienner E, Suh, E. (1998). The temporal satisfaction with life scale. Journal of Personality Assessment, 70, 340- 354.
    
    
    33. Ryan, R. M.,& Deci, E. L. (2000). "self-determination theory and the facilitation of intrinsic motivation, social development, and well-being". American psychology, Vol. 55, PP. 68-78.
    
    

Ryan,R. M., Rigby, S., King, K. (1993). Two types of religious internalization and their relations to religious orientation and mental heath. journal of personality and social psychology, 65, 586 – 596.