بررسی همگرایی رشد منطقه‌ای بخش کشاورزی در استان‌های ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

الهام اکبری پیرمؤمن سرائی ¹ (دکترای اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات تهران .)
رضا مقدسی ² (دکترای اقتصاد کشاورزی و دانشیار گروه اقتصاد کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران.)

تاریخ دریافت : 1393/12/06 تاریخ پذیرش : 1393/12/06 تاریخ انتشار : 1394/03/01

کلید واژه: رشد اقتصادی, همگرایی منطقه‌ای, رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی(GVA),

چکیده مقاله :

یکی از محورهای برنامه­های توسعه اقتصادی در ایران بعد از انقلاب، گرایش از برنامه­ریزی بخشی به سمت برنامه­ریزی منطقه­ای است و هدف این گرایش، تخصیص منابع و فعالیت­ها به هر نقطه بر مبنای استعدادها و ویژگی­های خاص آن منطقه و کاهش شکاف رشد اقتصادی بین مناطق مختلف کشور است. هدف این مطالعه نیز بررسی همگرایی رشد منطقه ای بخش کشاورزی استان­های ایران در بین سال­های 1380 تا 1390 می­باشد. بر این اساس فرضیه وجود همگرایی بین استان­های ایران بر پایه مدل سولو- سوان مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج به­دست آمده در این پژوهش، نمایانگر مطالب زیر می­باشد: 1- وجود همگرایی مطلق در ارزش افزوده بخش کشاورزی بین استان­های ایران به اثبات رسید. علاوه بر این تخمین ضریب همگرایی نیز نشان می­دهد که هر ساله 21/0% از شکاف موجود در رشد اقتصادی بین استان­های کشور کاهش می­یابد. 2- به رغم تاثیرات مثبت سیاست­های دولت در رشد منطقه­ای بخش کشاورزی، نه تنها سیاست­های دولت در راستای همگرایی نبوده­اند بلکه از سرعت آن نیز کاسته­اند که علت این کاهش را می­توان به تخصیص غلط منابع و تسهیلات به استان­ها و یا حجم محدود تسهیلات و اعتبارات تخصیص یافته به بخش کشاورزی نسبت داد که در کل به نفع استان­های ثروتمندتر و توسعه یافته­تر تمام شده است.
 
طبقه­بندیJEL :R11, F43, Q28

چکیده انگلیسی:

This paper analyses the process of convergence across the provinces of Iran. To derive evidence of convergence in provinces of Iran we apply the traditional β-convergence techniques as derived from the neoclassical growth theories) Solow methods. (In order to do so, a sample of 28 Iranian provinces is considered for the 2001-2011 period. Accordingly, under this situation, two well-known convergence model σ-convergence and beta convergence(including absolute β-convergence and β conditional convergence) were tested over this period .The main findings indicate that: (a) there is a convergence among real per capita GVA in Iran provinces, (b) government policies affect the regional growth of real per capita GVA’s positively. (c) Variables such as the number of employees in agricultural sector, public spending, banking facilities for agricultural sector and taxes have positive and statistically significant impacts on growth.

منابع و مأخذ:

1. ابریشمی. ح. علم الهدی. ن و امیری. م. 1386. بررسی همگرایی بهره وری انرژی در کشورهای اسلامی به روش اقتصادسنجی فضایی. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادی انرژی .سال چهارم.زمستان 1386 . شماره15.


2. اکبری.ن و فرهمند. ش.1388. همگرایی اقتصادی کشورهای اسلامی و بررسی سرریزهای منطقه ای با تأکید بر نقش منتخبی از کشورهای عضو حوزه خلیج فارس. فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی. بهار 1384 . شماره. 34. 32-1 .


3. اکبری .ن و مویدفر. ر.1383.بررسی همگرایی درآمد سرانه بین استان­های کشور(رهیافت فضایی). مجله پژوهش­های رشد و توسعه پایدار. پاییز 1383. شماره13 . 14-1 .


4. بهبودی. د . فلاحی. ف و شیبائی . الف.1391. بررسی همگرایی بهره وری انرژی در منتخبی از کشورهای عضو OECD با رویکرد اقتصادسنجی فضایی. فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات اقتصادی کاربردی در ایران. سال اول. شماره. 3. 80-57 .


5. خلیلی. م و مسعودی . ن.1385.تئوری همگرایی و جایگاه ایران. فصلنامه علمی- پژوهشی جستارهای اقتصادی. سال سوم. شماره 6 .


6. رجبی تنها .م. عبدااه زاده.غ .1389 . ارزیابی نابرابری­های استانی بهره­وری محصولات کشاورزی ایران . مجله پژوهشهای اقتصادی . بهار 1389. شماره 36 . 171 – 200 .


7. رحمانی. تو عسگری . ح.1384.بررسی نقش سیاستهای دولت در همگرایی منطقه ای در استانهای ایران با بکارگیری روند سپرده های دیداری. مجله تحقیقات اقتصادی.شماره69.


8. رحمانی .ت. حسن زاده. الف. 1390 .اثر مهاجرت بر رشد اقتصادی و همگرایی منطقه ای در ایران.فصلنامه تحقیقات و مدلسازی اقتصادی. پاییز 1390 .شماره5 .


9. رحمانی. ت.1383.رشد اقتصادی و همگرایی منطقه ای در ایران .مجله تحقیقات اقتصادی. شماره.66.


10. صادقی. م و غفاری فرد.م.1388.بررسی مزیتهای نسبی و تحلیل ساختاری تولید ناخالص داخلی در استانهای کشور. فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی.تابستان 1388 . سال17.شماره 50 . 136-115 .


11. مکیان. ن و خاتمی. س.1390.بررسی همگرایی اقتصادی کشورهای منطقه منا(2008-1980) .فصلنامه پژوهشهای اقتصادی.پاییز 1390 .دوره11.شماره 3 . 157-135 .


12. مولایی. م.1387.بررسی و مقایسه درجه توسعه یافتگی بخش کشاورزی استانهای ایران. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه.پاییز 1387 . دوره16 . شماره63 . 88-71.


13. Adams.W.(2006). Regional Growth in Western Europe: Detecting SpatialMisspecification using the R Environment. Regional Science.85.2.


14. Bernard. A.B. and Durlauf. S.N. (1994). Interpreting Tests of the Convergence Hypothesis.NBER Working Paper Series. 159.


15. Barro. R. (1990). Government Spending in a Simple Model of Endogenous  Growth. Journal of Political Economy. 98. 103-125.


16. Barro. R. and X. Sala-i-Martin. (1991). Convergence Across States and Regions. Brookings Papers of economic Activity. 1991. 107-158.


17. Barro. R. and X. Sala-i-Martin. (1992).Convergence. Journal of Political Economy. 100. 223-251.


18. Fan. C and Sun .M.2008 . Regional Inequality in China, 1978–2006 Eurasian Geography andEconomics. 2008. 49. 1–20.


19. Honjo .M. 1981.Overview of Urbanization and Metropolitanization in Asia. Maruzen .Asia. Conference  Paper .Nagoya.


20. Lankshamanan.T.k.1981.Technical Change and Income Distribution in Regional Planning Development Alternative. Maruzen. Asia. Conference Paper . Nagoya.


21. Petrakos .G. and Saratsis .Y. 2000. Regional Inequalities in Greece .79 . 57–74 .


22. Petrakos. G. (2005). Growth, Integration.andRegional Disparities in the European Union. Environment and Planning . 37. 1837–1855.


23. Ram. R. (1986). Government Size and Economic Growth: ANew Framework and Some Evidence of Cross Section and Time Series Data. American Economic Review. 76.191-203.


24. Rey, S and Montouri. B. (1999). US Regional Income Convergence: A Spatial Econometric Perspective. Regional Studies .33.143-156.


25. Romer . P. 2001. Should the Government Subsidize Supply or Demand in the Market for Scientists and Engineers? . National Bureau of Economic Research, Inc. Innovation Policy and the Economy. 1. 221-252.