تعیین الگوی بهینهی تخصیص یارانه های بخش کشاورزی به مصرفکنندگان و تولیدکنندگان (رهیافت: تحلیل سلسله مراتبی بازهای)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی
فرزاد کریمی
1
(- استادیار اقتصاد دانشگاه آزاد اسلامی مبارکه)
مهدی زاهدی کیوان
2
(کارشناس ارشد اقتصاد دانشگاه اصفهان.)
کلید واژه: یارانه های تولیدی, یارانه های مصرفی, الگوی بهینه, تحلیل سلسله مراتبی بازهای,
چکیده مقاله :
اهمیت نقش یارانه ها در اقتصاد بر کسی پوشیده نیست، اما برای بهره مندی کامل از مزایایی این اهرم کلیدی، چگونگی توزیع و تخصیص آن مهم تر است. بخش کشاورزی یکی از مهم ترین بخشهای اقتصادی در ایران است که پس از بخش انرژی بیش ترین سهم یارانه های کشور را به خود اختصاص داده است . از این رو ، این پژو هش در پی آن است تا پس از شناسایی شاخص های مهم و موثر در فرآیند بهینه سازی یارانه ها در این بخش، به کمک مدل های تصمیم گیری چند شاخصه و با بهره گیری از نظرات فنی کارشناسان و خبرگان اقتصادی، الگویی بهینه برای تخصیص یارانههای بخش کشاورزی به دو گروه مصرفی (شامل: گندم(نان)، گوشت، برنج، قندو شکر، روغن و شیر ولبنیات ) و تولیدی (شامل: کود شیمیایی، سموم و واکسن ها، تسهیلات بانکی، ماشین آلات، بیمه، خریدهای تضمینی، پژوهش و آموزش، بذر و نهال و انرژی ) پیشنهاد نماید ، اما از آن جایی که معمولا در قضاوت های کلامی و تجربی، عد م قطعیت، نوسان و ابهام وجود دارد ؛ لذا ، بمنظور رفع این مشکل می توان از منطق بازه ای (حالت خاصی از منطق فازی ) بهره جست . از این رو ، در این پژوهش از روش تحلیل سلسله مراتبی بازه ای استفاده شده است . نتایج این پژوهش ضمن ارا ی هی درصدهای بهینه ی تخصیص یارانه به هر دو زیر بخش مصرفی و تولیدی کشاورزی، حاکی از آن است که الگوی کنونی تخصیص یارانه های کشاورزی در هر دو گروه مصرف کننده و تولید کننده بهینه نمی باشد و بر اساس الگوی بهینه می بایست، 56/86 درصد سهم کل یارانه های کشاورزی به بخش تولیدی و 44/13 درصد باقی مانده به بخش مصرفی تخصیص یابد که این امر نیازمند یک تعدیل 61/59 درصدی در کل یارانههای بخش کشاورزی میباشد.
This study aims to find effective indices for optimization of subsidies to producers and consumers of selected agricultural products. To achieve this objective multiple attribute decision making models and viewpoints of experts were used. Selected consumer products were wheat, meat, rice, sugar and loaf sugar, oil and milk and selected inputs were chemical fertilizer, pesticides, medicine, credit, machinery, insurance, and energy. As there were uncertainties, in experimental and verbal judgments usually, interval logic used to overcome this problem. Therefore, in this study Interval Analytic Hierarchy Process (IAHP) was used. The results of study showed that prevailing division of subsidies between consumers and producer was not optimal and the optimum shares of producer and consumer subsidy should be 86.56% and 13.44%, respectively which means 59.61 percent increase of subsidy to producers in agricultural sector.
