بررسی کارایی صنایع تبدیلی در ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

پانته آ محبان ¹ (کارشناس ارشدگروه اقتصاد کشاورزی ، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، مرودشت، ایران.)
سید نعمت‌الله موسوی ² (دانشیارگروه اقتصاد کشاورزی ، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، مرودشت، ایران.)
بهاءالدین نجفی ³ (استاد گروه اقتصاد کشاورزی ، واحد مرودشت، دانشگاه آزاد اسلامی ، مرودشت، ایران.)

تاریخ دریافت : 1395/06/20 تاریخ پذیرش : 1395/09/12 تاریخ انتشار : 1395/11/01

کلید واژه: کارایی, بهره‌وری, تحلیل پوششی داده‌ها, صنایع تبدیلی, بازدهی نسبت به مقیاس,

چکیده مقاله :

    هدف از این پژوهش بررسی کارایی صنایع تبدیلی کشاورزی ایران می‌باشد. بدین منظور داده‌هایی شامل مقدار سرمایه، تعداد نیروی کار، مواد اولیه مصرفی و مقدار مصرف انرژی در فاصله سال‌های 89- 1379 از پانزده واحد صنایع تبدیلی در ایران گرد‌آوری و با استفاده از تحلیل پوششی داده‌ها کارایی آن‌ها اندازه‌گیری شد. این واحدها بر اساس نوع تولیداتشان به دو گروه قند و صنایع غذایی تقسیم شدند. در گروه قندها، میانگین کارایی فنی 95 درصد و در گروه صنایع غذایی، تقریباً 82 درصد و میانگین کارایی فنی همه‌ واحدها 77 درصد بدست آمد. با توجه به کارایی مدیریتی بالا نسبت به کارایی مقیاس، مشخص شد که مهم‌ترین علت ناکارایی فنی بهینه نبودن مقیاس واحدها می‌باشد. رشد بهره وری صنایع قند به طور میانگین 3/0 درصد و کل صنایع مورد بررسی حدود 3 درصد بدست آمد. مهم ترین منشأ رشد بهره‌وری در صنایع قند تغییرات فناوری و در کل صنایع مورد بررسی رشد کارایی فنی می‌باشد. میانگین رشد بهره‌وری صنایع غذایی دارای 7 درصد منفی می‌باشد و این در حالی است که کارایی فنی و تغییرات فناوری رشد داشته‌اند.

چکیده انگلیسی:

    The purpose of this study is to evaluate the efficiency of agricultural processing industry. Information of the amount of investment, labor, raw material and energy consumption for fifteen units was collected for 2000-2010 period and their efficiency was measured using DEA. The units of production were divided into two groups of sugar and food industries. The average technical efficiencies in sugar group and food industry were 95 and 82 percent respectively. The average technical efficiency of all units was 77 percent. Higher managerial relative to scale efficiency indicated that technical inefficiency of scale was mainly due to the fact that size of plants was not optimal. Productivity growth on the average was 3.0 percent while for sugar industry was about 3 percent. The most important source of productivity growth in the sugar industry was technological change and technical efficiency is growing in all industries studied.

منابع و مأخذ:

- اکبری، ن. و زاهدی کیوان، م. (1387). بررسی عملکرد صنعت دامداری در سطح کشور (رهیافت تحلیل پوششی داده‌های بازه‌ای). فصل‌نامه پژوهش‌های اقتصادی. دانشگاه تربیت مدرس تهران. شماره 3: 141-160.

- امامی میبدی، ع. (1384). اصول اندازه‌گیری کارایی و بهره‌وری (علمی-کاربردی). تهران. موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.

- بابایی، م. رستگاری پور، ف. و صبوحی صابونی، م. (1391). بررسی کارایی گلخانه‌های خیار با کاربرد رهیافت تحلیل پوششی بازه‌ای. شماره 2: 117-125.

- دهقانیان، س. و قربانی، م. (1382). برآورد کارایی تولیدکنندگان سیب استان خراسان. مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، شماره 3: 29-39.

- رحیمی، ع. 1383. تعیین ویژگی‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و صنایع روستایی با تکیه بر تجارب دیگر کشورها. معاونت صنایع و توسعه روستایی. وزارت جهاد کشاورزی. دفتر امور صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی. انتشارات جامعه نگر.

- بورس اوراق بهادار تهران. ایران. 1390.

- صبوحی صابونی، م. و جام نیا، ع. (1386). تعیین کارایی مزارع موز در استان سیستان و بلوچستان. مجله اقتصاد و کشاورزی. شماره 2: 135-146.

- قلی زاده، م. ح.؛ عباسی، ر. ابراهیم پور ازبری، م. و مهدوی، ر. (1388). اندازه گیری و تحلیل عوامل موثر بر بهره‌وری صنایع تبدیلی چای کشور. مجله اقتصاد کشاورزی و توسعه. شماره 67:  222-203.

- وزارت جهاد کشاورزی. (1383). تعیین ویژگی‌های صنایع تبدیلی و تکمیلی بخش کشاورزی و صنایع روستایی با تاکید بر تجارب دیگر کشورها.

- Brockmeier, M. (2001). A Graphical Exposition of the GTAP Model, GTAPTechnical Paper. No.8.

- Carneiro, F.G. & Arbache, J.S. (2003). The Impacts of Trade on the Brazilian Labor Market: A. CGE Model Approach, World Development, 31:1581-1595.

- Deng, Z., Blake. A. & Falvey, R. (2009). Quantifying Foreign Direct Investment Productivity Spillovers: A Computable General Equilibrium Framework for China’, GEP Research Paper 2009/18, University of Nottingham, 12: 307-326.

- Faulkner, D. & Makrelov, K. (2009). Productivity-Raising Interventions for the South African Economy: A CGE analysis, the EcoMod, University of Ottawa. 275-296.

- Gradzewicz, M., Hagemejer, J. & Zbigniew, Z. (2008). Globalization and the Polish economy: stylized facts and simulations using a Computable General Equilibrium Model. Bank i Kredyt, 39:3-13.

- Harrison, J. & Pearson, K.R. (1994). Computable solutions for large general equilibrium models using GEMPACK. Working paper ip-64.

- Hertel, T.W. (1997). Global Trade Analysis: Modeling and Applications, Cambridge, MA, Cambridge University Press.

- Javorcik, B.C. (2004). Does foreign direct investment increases the productivity of domestic firms? In search of spillovers through backward linkage. American economic review, 4: 605-627.

- Kinoshita, Y. (2000). R&D and technology spillovers via FDI. Innovation and absorptive capacity working papers series Wiham Davidson Institute at the University of Mishigan Stephen M.Ross school, 349.

- Kinyondo, G & Mabugu, M. (2008). The general equilibrium effects of a productivity increase on the economy and gender in South Africa”. South African Journal of Economic and Management. University of Pretoria, Department of Economics, Working Papers 01/2008.

- Lejour, A., Rojas-Romangosa, H. & Verweij, G. (2008). Opening Services Markets within Europe: Modeling Foreign Establishments in a CGE Framework, Economic Modeling, 25:1022-1039.

- McDougall, R.A. (1995). Computable General Equilibrium Modeling: Introduction and Overview, Asia Pacific Economic Modeling, 1: 88-91.

- Sherman, R., Dirk, W., Hashim, A & Pual, D. (2010). Implications of food production and price shocks for household welfare in Ethiopia: A general equilibrium analysis international. MPRA paper, No.39533.

- Tanaka, T., & Hosoe, N. (2011) Does agricultural trade liberalization increase risks of supply-side uncertainty? Effects of productivity shocks and export restrictions on welfare and food supply in Japan. Food policy 3: 368-377.

- Zhang, X. G., & Verikios, G. (2006) Armington parameter estimation for a computable general equilibrium model: A database consistent approach. Series economics Discussion, Working Paper, 06-10