بررسی پتانسیل اشتغال زایی بخش کشاورزی در عرصه‌های اقتصاد شهر و روستا (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

محمدرضا کهنسال ¹ (دانشیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد)
هادی رفیعی دارانی ² (دانشجوی دوره دکتری اقتصاد کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد.)

تاریخ دریافت : 1392/09/16 تاریخ پذیرش : 1392/09/16 تاریخ انتشار : 1392/03/01

کلید واژه: اشتغال, داده, ستانده, کشش اشتغال زایی, قدرت انتشار,

چکیده مقاله :

در بررسی‌های اقتصادی، شناسایی بخش­های با ظرفیت­ها و پتانسیل‌های اشتغال‌زایی جهت برنامه‌ریزی‌های آتی بسیار حایز اهمیت است. هدف اصلی این مطالعه، بررسی پتانسیل اشتغال‌زایی بخش کشاورزی استان خراسان رضوی در عرصه‌های مختلف شهر و روستا به تفکیک جنسیت  می­باشد. برای این منظور از جدول داده- ستانده استانی که به روش راس(RAS) به­هنگام شده بود، استفاده شد. نتایج نشان داد که در عرصه­ی کل اقتصاد استان، بخش کشاورزی از نظر شاخص‌های کشش اشتغال‌زایی و همچنین قدرت انتشار و حساسیت انتشار که نشان­دهنده­ی پیوندهای پسین و پیشین می‌باشد، در مرتبه دوم قرار دارد. اگرچه درخصوص اشتغال مستقیم در مرتبه­ی اول است. همچنین نتایج درخصوص عرصه­ی اقتصاد شهر و روستا نشان داد که بخش کشاورزی در مناطق شهری از جایگاه بالایی نسبت به سایر بخش­های اقتصادی برخوردار نیست، ولی در مناطق روستایی از بالاترین جایگاه برخوردار است. به­گونه‌ای که کشش اشتغال‌زایی مردان و زنان در بخش کشاورزی مناطق روستایی به­ترتیب 397/0 و 399/0 می‌باشد. همچنین میزان شاخص قدرت انتشار مردان و زنان در بخش کشاوزی مناطق روستایی به­ترتیب حدود 6/4 و 7/5 و حساسیت انتشار مردان و زنان در بخش کشاورزی به­ترتیب 87/5 و 34/7 می‌باشد. به عبارت دیگر بخش کشاورزی به­عنوان دومین بخش اشتغال­زا در کل استان و به­عنوان اصلی­ترین بخش در مناطق روستایی می­باشد که از قابلیت بالایی در تأثیرگذاری بر بخش‌های دیگر اقتصاد(به­خصوص در نواحی روستایی) و درونی کردن فعالیت­ها برخوردار است.

چکیده انگلیسی:

Identification of economic sectors with employment potential for future planning is important. The main objective of this paper is to study employment potential of agricultural sector in rural and urban economies with respect to gender in Khorasan Razavi province in Iran. For this purpose, we used input-output table of Khorasan Razvi Province that was updated with RAS method. The results showed that agricultural sector was in second place with respect to employment elasticity index and power and sensitivity dispersion indices which implied the existence of   backward and forward linkages, in spite of the fact that agricultural sector was in first place with respect to direct employment. Employment elasticity for men and women in agricultural sector of rural areas were 0.397 and 0.399 and dispersion power indices were 4.6 and 5.7 and sensitivity of dispersion indices were 5.87 and 7.34 respectively. It is concluded that   agricultural sector had high potential in affecting on other economic sectors especially in rural areas.