تعمیم مدل جاذبه فازی برای تعیین بازار هدف صادراتی با افزودن متغیرهای مداخله‌گرانه: مطالعه موردی پسته ایران

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

فریبا اقبال ¹ , سید مجتبی مجاوریان ² , حسن اسدپور ³ , سمیه شیرزادی ⁴

1 - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری
2 - عضو هیئت علمی
3 - سازمان تحقیقات کشاورزی استان مازندران
4 - گروه اقتصاد کشاورزی، دانشکده مهندسی کشاورزی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری

تاریخ دریافت : 1402/05/06 تاریخ پذیرش : 1403/04/22 تاریخ انتشار : 1403/04/22

کلید واژه: پسته, منطق فازی, کارایی صادرات, الگوی جاذبه مرزی تصادفی, محدودیت‌های سیاسی,

چکیده مقاله :

هدف از این پژوهش، اصلاح الگوی مزبور برای اقتصادهایی مانند ایران است که با محدودیت‌های زیادی در تجارت روبرو هستند. در الگوی پیشنهادی، متغیرهای روابط سیاسی دوستانه ، بحران و تحریم اقتصادی، که در مطالعات قبلی، اغلب به صورت عدد موهومی استفاده می‌شد با استفاده از تکنیک منطق فازی به الگو اضافه شد. بدین منظور بررسی برای تعیین کارایی صادرات پسته ایران از داده‌های 67 بازار هدف بالفعل پسته در دوره زمانی 2020-2001 با استفاده از الگوی جاذبه مرزی تصادفی اصلاح شده استفاده شده است. نتایج نشان داد علی‌رغم بکارگیری الگوی اصلاح شده در بازار صادرات پسته ایران، هیچ یک از بازارهای هدف انتخابی کارایی کامل را ندارند. همچنین نتایج گویای آن است که پتانسیل قابل توجهی برای صادرات پسته ایران به شرکای تجاری وجود دارد. شکاف صادرات برای تمامی شرکا منفی می‌باشد که نشان‌دهنده آن است که صادرات فعلی ایران کمتر از حداکثر صادرات ممکن شده است.

چکیده انگلیسی:

The purpose of this research is to modify the aforementioned model for economies like Iran that face many restrictions in trade. In the proposed model, the variables of friendly political relations, crisis and economic sanctions, which were often used as imaginary numbers in previous studies, were added to the model using the fuzzy logic technique. For this purpose, the data of 67 actual pistachio target markets in the period of 2001-2020 have been used to determine the efficiency of Iran's pistachio export using the modified stochastic frontier gravity model. The results showed that despite using the modified model in Iran's pistachio export market, none of the selected target markets have full efficiency. Also, the results show that there is a significant potential for the export of Iranian pistachios to trade partners. The export gap for all partners is negative, which indicates that Iran's current export is less than the maximum possible export.