تاثیر تغییر اقلیم بر کاربری اراضی و پوشش گیاهی استان فارس: کاربرد روش سیستم پویا

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

صدف بهمن پوری ¹ (دانش آموخته مقطع دکتری گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
محمد بخشوده ² (استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)
منصور زیبایی ³ (استاد گروه اقتصاد کشاورزی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/04/26 تاریخ پذیرش : 1402/06/29 تاریخ انتشار : 1402/08/01

کلید واژه: استان فارس, تغییرات اقلیمی, سیستم پویا, کاربری اراضی و پوشش گیاهی,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف: تغییرات اقلیمی که در سال‌های اخیر در استان فارس رخ داده است، به‌عنوان یکی از مهمترین چالش‌های محیط‌زیستی در این منطقه شناخته شده است. این تغییرات اقلیمی، تاثیرات قابل توجهی بر کاربری اراضی و پوشش گیاهی این منطقه داشته است. با توجه به این موضوع، استفاده از روش‌های سیستمی برای مدیریت کاربری اراضی و پوشش گیاهی بسیار مفید است.
مواد و روش­ها: در این مطالعه با بکارگیری روش سیستم‌ پویا، رفتار سیستم کاربری اراضی و پوشش گیاهی استان فارس شبیه‌سازی و عکس‌العمل آن نسبت به تغییرات مختلف اقلیم در طول دوره 1430-1400 بررسی شد.
یافته­ها: نتایج در طول دوره شبیه‌سازی نشان می‌دهد که مساحت کاربری‌های مسکونی و مناطق بدون استفاده در بازه زمانی 30 ساله روند صعودی خواهد داشت. در مقابل اراضی کشاورزی، پوشش جنگلی، مرتعی و مناطق آبی نیز روند نزولی تغییرات مساحت را داشته است و با گذشت زمان مساحت آن‌ها کاهش می‌یابد.
بحث و نتیجه­گیری: مطمئناٌ با شرایط فعلی که با کاهش نزولات آسمانی و منابع آب زیر‌زمینی همراه بوده‌ایم در آینده‌ای نزدیک با بحران آب زراعی روبرو خواهیم بود و موفقیت از آن کشورهایی خواهد شد که این مایه حیاتی را در اختیار داشته و آن را به خوبی حفظ کنند.

چکیده انگلیسی:

In this study, we used a system dynamic systemic approach, as a useful tool for analyzing the relationships between all components of a complex system, to study the behavior of the land use and land cover system in Fars Province. Dynamic simulation allows observing the behavior modeling and reaction of a system to various changes over time. The behaviors of key variables (land use and land covers area) were simulated based on the defined scenarios after calibrating the model. The results showed that during the simulation period, the areas of agricultural, urban and unused lands are expected to be uptrend, over a period of 40 years. In contrast, forest cover, rangeland and water areas have had a downward trend in area changes. Thus, standing with the phenomena such as desertification, reduction of land cover and water resources requires proper management and careful planning to use the correct methods of water resources exploitation, avoiding the indiscriminate conversion of natural resource areas into industrial and urban units, restoration of aquatic ecosystems and desertification monitoring systems.

منابع و مأخذ:

1. Bakker M M, Govers G, Kosmas C, Vanacker V, Oost K V, & Rounsevell, M. Soil erosion as a driver of land-use change. Agriculture Ecosystems & Environment. 2005, 105:467–481.


2. Behmanesh J, Azad Talatappeh N; Montaseri M; Rezayi H; Khalili K. Climate Change Impact on Reference Evapotranspiration, Precipitation Deficit and Vapor Pressure Deficit in Urmia. Water and Soil Science. 2015, 25(2): 79-91.


3. Chapin F S, Zavaleta E S, Eviner V T, Naylor R L, Vitousek P M, Reynolds H L, ...& Hobbie S E. Consequences of changing biodiversity. Nature. 2000, 405: 234–242.


4. Chaumont D. A guidebook on climate scenarios: Using climate information to guide adaptation research and decisions. Ouranos: Montréal, QC. Canada. 2014.


5. Costanza R, & Ruth M. Using dynamic modeling to scope environmental problems and build consensus. Environmental Management. 1998. 22: 183–195.


6. Coyle R G. System dynamics modelling: A practical approach. Journal of the Operational Research Society. 1997. 48(5): 544.


7. De Koning G H, Verburg P H, Veldkamp A, & Fresco L O. Multi-scale modelling of land use change dynamics in Ecuador. Agricultural Systems. 1999, 61: 77–93.


8. Dempsey J A, Plantinga A J, Kline J D, Lawler J J, Martinuzzi S, Radeloff V C, & Bigelow D P. Effects of local land -use planning on development and disturbance in riparian areas. Land Use Policy. 2017, 60: 16-25.


9. Eskandari Damaneh H, Gholami H, Mahdavi R, Khoorani, A, Li Evaluation of land degradation trend using satellite imagery and climatic data (Case study: Fars province). Desert Ecosystem Engineering Journal. 2019, 8(24): 49-64.


10. Forrester JW. System dynamics – a personal view of the first fifty years. System Dynamic Review: The Journal of the System Dynamics Society. 2007, 23(2-3): 345–358.


11. Geist H L, Lambin E F. Proximate causes and underlying driving forces of tropical deforestation. BioScience. 2002, 52(2): 143-150.


12. Haghani A, Lee S Y, & Byun J H. A system dynamics approach to land use/ transportation system performance modeling part I: Methodology. Journal of Advanced Transportation. 2003, 37: 1–41.


13. Hansen H S. Modeling the future coastal zone urban development as implied by the IPCC SRES and assessing the impact from sea level rise. Landscape and Urban Planning. 2010, 98: 141–149.


14. Hay J, & Mimura N. Supporting climate change vulnerability and adaptation assessments in the Asia-Pacific region: An example of sustainability science. Sustainability Science. 2006, 1(1): 23-35.


15. Kotir J H, Smith C, Brown G, Marshall N, & Johnstone R. A system dynamics simulation model for sustainable water resources management and agricultural development in the Volta River Basin, Ghana. Science of the Total Environment. 2016, 573: 444-457.


16. Lambin E F, Geist H J, & Lepers E. Dynamics of land-use and land-cover change in tropical regions. Annual Review of Environment and Resources. 2003, 28: 205–241.


17. Li X, Guangzhao C, Xiaoping L, Xun L, Shaojian W, Yimin Ch, Fengsong P. & Xiaocong x. A new global land use and land-cover change product at a 1-km resolution for 2010–2100 based on human-environment interactions. Annals of the Association of American Geographers. 2017, 107(5): 1040–1059.


18. Liu X, Liang X, Li X, Xu X, Ou J, Chen, Y, Li Sh, Wang Sh, & Pei, F. A future land use simulation model (FLUS) for simulating multiple land use scenarios by coupling human and natural effects. Landscape and Urban Planning. 2017, 168(2017): 94–116.


19. Luo G, Yin C, Chen X, Xu W, & Lu L. Combining system dynamic model and CLUE-S model to improve land use scenario analyses at regional scale: A case study of Sangong watershed in Xinjiang, China. Ecological Complexity. 2010, 7(2): 198–207.


20. Mendelsohn R, & Dinar A. Climate change, agriculture, and developing countries Does adaptation matter? The World Bank Research Observer. 1999, 14: 277–293.


21. Mohammad Jani I, Yazdanian N. The Analysis Of Water Crisis Conjecture In Iran And The Exigent Measures For Its Management. Trend (Trend Of Economic Research). 2014, 21(65-66): 117-144.


22. Parker D C, Manson S M, Janssen M A, Hoffmann M J, & Deadman P. Multi-agent systems for the simulation of land-use and land-cover change: a review. Annals of the Association of American Geographers. 2003, 93 (2): 314-337.


23. Reidsma P, Lansink A O, & Ewert F. Economic impacts of climatic variability and subsidies on European agriculture and observed adaptation strategies. Mitigation and Adaptation Strategies for Global Change. 2009, 14: 35-59.


24. Sala O E, Chapin F S, Armesto J J, Berlow E, Bloomfield J, Dirzo R, ... Kinzig A. Global biodiversity scenarios for the year 2100. Science. 2000, 287: 1770–1774.


25. Saqalli M, Gerard B, Bielders C L, Defourny P. Targeting rural development interventions: Empirical agent-based modeling in Nigerien villages. Agricultural Systems. 2011, 104: 354–364.


26. Simonovic S P. Managing water resources: methods and tools for a systems approach. Routledge. 2012.


27. Stéphenne N, Lambin E F. A dynamic simulation model of land-use changes in Sudanosahelian countries of Africa (SALU). Agriculture, Ecosystems and Environment. 2001, 85 (1-3): 145-161.


28. Sterman J D. All models are wrong: reflections on becoming a systems scientist. System Dynamics Review. 2002, 18: 501–531.


29. Sterman J D. Business dynamics, systems thinking and modeling for a complex world (No. HD30. 2 S7835 2000). Boston. 2000.


30. Tangen K. The climate change negotiations: Buenos Aires and beyond. Global Environmental Change. 1999, 9: 175–178.


31. USGCRP (US Global Change Research Program) Land Use and Land Cover Change. 2003.


32. Wolf J, Bindraban P S, Luijten J C, & Vleeshouwers L M. Exploratory study on the land area required for global food supply and the potential global production of bioenergy. Agricultural Systems. 2003, 76: 841–861.


33. Zheng X Q, Zhao L, Xiang W N, Li N, Lv L N, & Yang X. A coupled model for simulating spatio-temporal dynamics of land-use change: A case study in Changqing, Jinan, China. Landscape and Urban Planning. 2012, 106(1): 51–61.