ارزیابی مزیت نسبی صادرات محصولات غذایی و آشامیدنی با استفاده از روش هزینه فرصت منابع داخلی

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی

سعیده مرشدی ¹ , مسعود نونژاد ² , مهرزاد ابراهیمی ³ , علی حقیقت ⁴

1 - دانشکده اقتصاد، دانشگاه ازاد اسلامی شیراز
2 - دانشکده اقتصاد، دانشگاه ازاد اسلامی شیراز
3 - دانشکده اقتصاد، دانشگاه ازاد اسلامی شیراز
4 - دانشکده اقتصاد، دانشگاه ازاد اسلامی شیراز

تاریخ دریافت : 1399/10/23 تاریخ پذیرش : 1401/10/05 تاریخ انتشار : 1401/08/01

کلید واژه: مزیت نسبی, شاخص هزینه فرصت منابع داخلی, صنایع غذایی و آشامیدنی,

چکیده مقاله :

مقدمه: براساس آمارهای موجود بیش از ۱۰ درصد از ارزش افزوده بخش صنعت کشور از تولیدات صنعت غذایی تامین می‌شود و درسال 1398صادرات محصولات تبدیلی کشاورزی و مواد غذایی ایران به 5/5 میلیارد دلار رسید که با وجود تحریم های شدید علیه ایران این رقم قابل توجه است هم‌چنین، براساس داده‌ها و آمارهای فصلی مجموع صادرات ایران در زیرگروهای صنعتی، صنایع غذایی با حدود 14 درصد صادرات کشور بعد از محصولات شیمیایی  بیش‌ترین سهم صادرات در سبد صادراتی کشور را دارا هستند که نشان از اهمیت و بزرگی این بخش برای اقتصاد کشور است و به نظر می­رسد با شناخت بهتر مزیت­های این بخش بتوان از ظرفیت­های موجود در این صنعت جهت ارتقای صادرات استفاده بهینه­تر کرد.
مواد و روش: بر این اساس و با توجه به اهمیت این زیربخش صنعت در اقتصاد ایران، این مطالعه به بررسی مزیت نسبی چهار کد کالایی پرورش درختان میوه و درختان دانه‌های آجیلی و محصولات گوشت، ماهی، میوه، سبزیجات، انواع روغن و چربی حیوانی و نباتی، نوشیدنی و محصولات ادویه ای، کاشت سبزیجات و محصولات خاص باغبانی و محصولات خزانه­ای با استفاده از روش هزینه فرصت منابع داخلی در بازه زمانی 1380 تا1396پرداخته است.
نتایج: براساس نتایج پژوهش روی هم رفته، از 1380  تا 1390 مزیت نسبی این کالاها کاهش یافته است، اما از 1390 تا 1396 روند حرکتی مزیت نسبی افزایشی بوده است. براساس نتایج تخمین مدل رگرسیونی قیمت جهانی محصولات و هزینه­های واسطه­ای و اولیه بیش‌ترین تاثیر را بر شاخص DRC داشته­اند. هم‌چنین، نرخ ارز و هزینه فرصت سرمایه تاثیرات معنی داری بر شاخص DRC داشته اند.
بحث و نتیجه گیری: روی هم رفته، در طی بازه پژوهش سیاست­های آزاد سازی قیمت حامل های انرژی باعث بدتر شدن شاخص DRC شده است اما افزایش نرخ ارز باعث بهبود شاخص DRC شده است.

چکیده انگلیسی:

Due to the available statistics, More than 10% of the added value of the Iranian industrial sector is supplied from the food industry products; in 2019, Iran's exports of agricultural and food processing products reached $ 5.5 billion, which is very significant despite severe sanctions against Iran. Additionally, On the basis of the quarterly statics and information of Iran's total exports in industrial subgroups, food industries with about 14% of the country's exports have the largest share of exports in the Iranian export portfolio after the chemical products, which indicates the importance and greatness of this sector of the Iranian economy and it appears that by better understanding the advantages of this sector, we can make better use of the existing capacities in this industry to promote exports. Accordingly, considering the importance of this sub-sector of industry in the Iranian economy, this study will examine the comparative advantage of four product codes of planting fruit trees and nut seeds trees as well as other products, meat, fish, fruit, the vegetables, all kinds of

منابع و مأخذ:

1. Pakravan M,Gilanpour O, nvestigating Export Potential Vision and Competitiveness of Iran's Agricultural Product in Middle East and North Africa. Journal of Agricultural Economics and Development.2013: 27(1):51-63.


2. Hosseini M, Norouzi B, Evaluation and Estimation of Iran’s Food Industry. the Potentials of Exports to the Russian Market. Central Eurasia Studies.2020: 13(1):23-46.


3. Hosseini A, Nowruzi B, Evaluation and Export performance of Iranian food industry products and the perspective of regional markets. research project of the Trade Studies Organization. 2019:14(2):56-78.


4. Farhady A, A Survey of Foreign Trade Effects on Iran's Economic Growth. JPBUD. 2004: 9 (1) :27-58. http://jpbud.ir/article-1-117-fa.html


5. Hosseini Sh, Nik Payam M, Investigating the comparative advantage and protection policies of corn crop in Kermanshah province using policy analysis matrix. Applied Economics.2018: 8 ( 24):7-8.


6. Nonjad M, International Trade. Theories and Patterns. Tehran: Avand Andisheh Publications:2015. pp:20-22.


7. Tri-Dung L, "a Review of Modern International Trade Theories". American Journal of Economics. Finance and Management.2015: 1( 6) : 604-614.


8. Ghadiri Masom M, Matiei Langroudi H. Zali M. Gholami A. Spatial zoning Comparative advantage rural entrepreneurship and its effective factors (case study of Parsabad city). Rural Research.2018:10 (1):3-4.


9. Ghogherdchian A, Amiri H,Tayeby K,KHoshayand H, investigating the role of transaction costs on competitiveness of steel industry .the case of mobarake stell company of isfahan.2015:10(3):51-41.


10. Askarpour F, Horee H,Jalaee A, Investigating the comparative advantage of Iranian natural honey using the cost index of domestic resources. Agricultural Economics. 2015:9(2): 87-101.


11. Peran H,Naseri N, Investigating the comparative and competitive advantage of major agricultural products in Alborz province.2014: 15(3):41-62.

12.Mahmoudi A,Shokat Fadaei M.Rahimi S, competitiveness and comparative advantage of crops in Isfahan province.journal of agricultural economics reserch.2013: 6(2): 97 - 119.

13Mehrabi H, Neshat A, investigation of effective factors on irans comparative advantage in pistachio export and ranking of its target markets. iranian journal of trade studies (ijts).2009:14(55): 213 -233.

14. Goodarzi M,Sadrolashrafi M,Yazdani S, Moghadasi R, surveying effective factors on trend changes of policy analysis matrix indices for long grain rice in iran. agricultural economics.iranian journal of agricultural economics.2008:  2(3) :139 - 163.


15. Tavakoli A, Seif A, Hashemian M, Cost criterion of domestic resources and its application in selected industries of the country. Business Research Journal.2016: 4(16): 10-14.


16. Tavakol A, Ministry of Industries and Mines. Export Development Roadmap Document.2018:3(9):39-40.


17. Kouakou P, Economic analysis of the shea sector in Cote d’Ivoire. Journal of Agricultural Economics. Extension and Rural Development.2019: 6(7):750-760.


18. Abede S, Investigating the comparative advantage of biotechnology-based agricultural. in Persian production (Case study( Wheat and corn in Fars province).Research in Economics and Agricultural Development of Iran.2014: 47(3): 569-579. [Doi: 10.22059/i2016-60225]


19. Sariningpuri, p, Intra-industry Trade and Revealed Comparative Advantage. Empirical Analysis of Indian & Australian Processed Food Sector. 2018: 6(3):12-13.


20. Catelo Salvador P, Jimenez Carolyn D, Domestic Resource Costs of Philippine Citronella Oil and Lemon Grass Oil. J. Glob. Bus. Joural of Trade. 2017:13 (7):29-40.


21. Rasekhi S, Hosseini A, Evaluating the production advantage of Iranian aluminum ingots by domestic resource cost method. Business Reviews.2015: 13 (75): 33-35.


22. Bruno M,” Domestic Resource Costs and Effective Protection” Clarification and Synthesis. Journal of Political Economy. 1972:11(6):22.31.


23. Phil Sarai M, Malekandi M, A Review of Modern International Trade Theories. Economic Journal of the Fifteenth of Bahman and Esfand.2015: 11(17):11-12.


24. Okoye A,  Mbanasor J, Saad A, Differentials in market competitiveness among sweet potato farmers in south east. Nigeria: A gender analysis. American Journal of Industrial and Business Management.2020:4(2):2-3.


25. SHalbuzov N,Fikretzadeh F,Hussein R,The International Competitiveness of Azerbaijani fruit and vegetable products.2020:1(122):8-9.


26. Hoang T, Doan T,  Jiancheng CH. Applying the DRC (Domestic Resource Cost) Index to Evaluate the Competitive Advantage of Dak Lak Coffee. American Journal of Industrial and Business Management.2016:12(3):6-7.


27. Briones M, "Domestic Resource Cost in Philippine Agriculture: Measuring Global Competitiveness of Key Commodities." Philippine Journal of Development( PJD). 2014:2(4): 41-42 .