منابع رشد بهره‌وری در زراعت غلات در استان‌های منتخب کشور:بهبود مدیریت مزرعه یا پیشرفت فناوری؟
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزی
بهروز حسن پور
1
(استادیار اقتصاد کشاورزی، بخش تحقیقات اقتصادی، اجتماعی و ترویجی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس، شیراز، ایران.)
آیت اله کرمی
2
(دانشیار اقتصاد کشاورزی، بخش مدیریت توسعه روستایی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه یاسوج، یاسوج، ایران.)
کلید واژه: کارایی فنی, تحلیل پوششی داده‌ها, غلات, پیشرفت فناوری, رشد بهره‌وری کل عوامل تولید,
چکیده مقاله :
چکیده مقدمه و هدف: بهره وری منبع پایان ناپذیر رشد اقتصادی است. غلات شامل گندم، جو، برنج و ذرت به دلیل جایگاه مهمی که در تولید و مصرف دارد، مهم‌ترین محصولات کشاورزی ایران است. در این پژوهش با اندازه‌گیری میانگین رشد بهره‌وری کل عوامل (TFP) و مؤلفه‌های آن، وضعیت مدیریت مزرعه و پیشرفت فناوری در مزارع غلات استان‌های جنوب غرب کشور مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. مواد و روشها: در این پژوهش از روش تحلیل پوششی داده‌ها (DEA) و شاخص مالم کوئیست برای محاسبه بهره‌وری کل عوامل (TFP) و تحلیل مؤلفه‌های تشکیل‌دهنده آن (رشد کارایی فنی و تغییرات فناوری) استفاده شد. به وسیله وزارت جهاد کشاورزی، داده‌های عملکرد و هزینه تولید محصولات غلات شامل گندم، جو، برنج و ذرت به‌عنوان داده‌های تابلویی برای هفت استان جنوب غرب کشور در طی یک دوره ۱۲ ساله (۱۳۹۳-۱۳۸۲) استخراج و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها: در اکثر استان‌ها، منبع عمده رشد بهره وری در تولید گندم آبی ناشی از پیشرفت فناوری است و از نظر کارایی یا مدیریت مزرعه، وضعیت رکود حاکم است. در خصوص گندم دیم، تغییرات مثبت فناوری و کارایی به‌طور همزمان تنها در استان های اصفهان، ایلام، چهارمحال و کهگیلویه و در مورد جو دیم در استان‌های فارس، کهگیلویه و ایلام محرز شد. محدودیت رشد بهره‌وری در ذرت عمدتاً ناشی از مدیریت ضعیف مزرعه و برعکس برای برنج ناشی از رکود فناوری است. بحث و نتیجه گیری: تجزیه رشد بهره‌وری کل عوامل تولید (TFP) به مؤلفه‌های تشکیل دهنده آن نشان داد که منابع عمده رشد TFP در هر استان و هر محصول متفاوت است. از این رو در برخی استان‌ها در مورد مزارع گندم آبی و ذرت، به‌دلیل عدم رشد کارایی فنی، برنامه‌های آموزشی و ترویجی و بهبود مدیریت مزرعه در اولویت می‌باشد. در حالی که برای شالیزارها، به‌دلیل رکود فناوری، توسعه مکانیزاسیون و فناوری در اولویت می‌باشد.
Abstract Introduction: Productivity is an inexhaustible source of economic growth. Cereal, including wheat, barley, rice and corn, because of its important position in production and consumption, are the most important agricultural products in Iran. In this study, by measuring the average total factors productivity (TFP) growth and its components, the situation of farm management and technological progress in cereal farms of the southwest provinces of the country was analyzed. Materials and Methods: The data envelopment analysis (DEA) method was used to calculate the total factors productivity (TFP) and analyze its constituent components (technical efficiency growth and technological changes). Through the Ministry of Agriculture, yield and production costs of cereal products including wheat, barley, rice and corn as panel data for seven southwestern provinces, during a 12-year period (2003-2014), were extracted and analyzed. Findings: In most provinces, the main source of TFP growth in irrigated wheat farms is due to technological progress, and in terms of efficiency or farm management, the recession is prevalent. Regarding rain-fed wheat, positive changes in technology and efficiency were observed simultaneously only in Esfahan, Ilam, Chaharmahal Bakhtiari and Kohgiluyeh provinces, and in the case of rain-fed barley in Fars, Kohgiluyeh and Ilam. The limitation of TFP growth in corn is mainly due to poor farm management and, conversely, to rice due to the stagnation of technology. Conclusion: The decomposition of TFP growth into its components showed different results in each province and each product. Therefore, in some provinces, in the case of irrigated wheat and corn, due to the lack of technical efficiency, educational and extension programs and improving farm management are a priority. While for paddy fields, due to the technology recession, the development of mechanization and technology is a priority.
_||_
