رتبهبندی تولید محصولات کشاورزی با رویکرد تصمیمگیری چندشاخصه فازی (مطالعه موردی: منطقه آذربایجانغربی)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی -پژوهشی تحقیقات اقتصاد کشاورزیجلال کاظمی 1 , کاظم دهقان سانچ 2 , محمد خلیل زاده 3
1 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشکده فنی و مهندسی، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران
2 - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد، دانشکده فنی و مهندسی، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران
3 - عضو هیات علمی، دانشکده فنی و مهندسی ، گروه مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات، تهران
کلید واژه: محصولات کشاورزی, تاپسیس فازی, اولویتبندی, تصمیمگیری چندشاخصه,
چکیده مقاله :
کشاورزی به معنی راه و روش استفاده از منابع آبوخاک، نیروی انسانی، فناوری، انرژی و غیره برای برطرف کردن نیازهای انسان همواره در همه زمان‌ها پایه و اساس بسیاری از تغییرات اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی در سرتاسر جهان بوده و هست. در کشور ایران، استان آذربایجانغربی به قطب برتر کشاورزی کشور در دهه 90 تبدیل شده و با تولید نزدیک به شش درصد از تولیدات کشاورزی در زمینه تولید بسیاری از محصولات کشاورزی، رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. هدف از این پژوهش، تدوین چارچوبی برای ارزیابی و رتبهبندی محصولات کشاورزی با توجه به شاخصهای ممکن برای کشت هر محصول و با بهرهگیری از روشهای تصمیمگیری چندمعیاره با رویکرد فازی و آزمودن آن در چارچوب اجرای یک مطالعه موردی برای تولید بهینه محصولات کشاورزی است. به این منظور دو منطقه کشاورزی شهرستانهای مهاباد و میاندوآب واقع در جنوب استان آذر بایجانغربی را جهت بررسی انتخاب شده است. روش رتبهبندی بر اساس تشابهراهحل ایدهآل (تاپسیس) با رویکرد فازی به عنوان یکی از بهترین روشهای تصمیمگیری چندمعیاره فازی شناخته شده است که در این مقاله جهت اولویتبندی تولید محصولات کشاورزی استفاده شده است. نتایج این پژوهش نشان میدهدکه این روش یکی از مفیدترین روشها در راستای رتبهبندی محصولات کشاورزی بر حسب اولویت است.
Iran's West Azerbaijan province has been become to superior pole of
the agriculture and it is producing about 6 percent of the country's
agricultural production and is the first province in the term of agricultural
production in the country. The ultimate aim of the present research is to
make a framework for evaluation and ranking of agricultural products
according to the possible indicators for each product using multi-criteria
decision techniques by fuzzy approach and its examination in a case
study in order to optimize the production of agricultural products.
Therefore we have selected two agricultural areas of Mahabad and
Miandoab in the south of West Azerbaijan province. Ranking technique
based on similarity to ideal solution with fuzzy approach rankings has
been known as the best method of multiple-criteria fuzzy decision
technique. It sounds that this technique is one of the most useful methods
in term of the ranking of agricultural products according to priority;
although of regional planners have used different methods to prioritize
agricultural products.
- آذر، ع. و فرجی، ح. (1380). علم مدیریت فازی. تهران، انتشارات اجماع
- آذر، ع. و رجب زاده، ع. (1381). تصمیمگیری کاربردی رویکرد(MADM). تهران، انتشارات نگاه دانش
- آذر، ع. و فرجی، ح. (1389). علم مدیریت فازی. تهران. مؤسسه کتاب مهربان نشر
- اصغرپور، م. ج. (1385). تصمیمگیریهای چندمعیاره. انتشارات دانشگاه تهران، چ. 4: ص. 237
- اختصاصی، م.ر. و عادل، س.(1390). مدلها و روشهای ارزیابی و تهیه نقش بیابانزایی. انتشارات دانشگاه یزد. چ. اول: ص.312
- علوی، ا. اکبری، ا. عطایی، م. و کیادلیری، ه. (1390). مقایسه روشهای TOPSIS فازی و AHP فازی برای انتخاب کاشت گونههای گیاهی بومی (مطالعه موردی:منطقه معدن مس سرچشمه).
- طاهرخانی، م. (1386). کاربرد تکنیک TOPSIS در اولویتبندی مکان استقرار صنایع تبدیل کشاورزی در مناطق روستایی. فصلنامه پژوهشهای اقتصادی. سال ششم: ش. سوم.
- اداره کل مطالعات و بررسیهای اقتصادی. (1390). رتبهبندی استانهای کشور بر حسب تولید و عملکرد محصولات کشاورزی.
- اکبری، ن. و زاهدی، ک. (1387). کاربرد روشهای رتبهبندی و تصمیمگیری چند شاخصه. انتشارات سازمان شهرداریها و دهیاریهای کشور. چ. اول: ص.463 .
- Zadeh, L. (1965). Fuzzy sets, Information and control, 8:.338-353.
- Zimmermman, H.J. (1991). Fuzzy set theory and its applications (2ndedition), Boston, Kluwer.
- Kahraman, C. & Ates, N.Y. & Cevik, S. & Gulbay, M. & Erdogan, S.A. (2007). Hierrarchical fuzzy TOPSIS model for selection among logistics information technologies, Journal of Enterprise Information Management, 20:143-168.
- Chu, T.C. (2002). Selecting plant Location via a Fuzzy TOPSIS approach, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 20:.859-864.
- Higgs, G. (2006). Integrating multi-criteria techniques with geographical information systems in waste facility location to enhance public participation. Waste management & research, 24(2), 105-117.
- Phua, M. H., & Minowa, M. (2005). A GIS-based multi-criteria decision making approach to forest conservation planning at a landscape scale: a case study in the Kinabalu Area, Sabah, Malaysia. Landscape and Urban Planning, 71(2), 207-222.
- Chen, S. J. & Hwang, C. L. (1992). Fuzzy multiple attribute decision making methods. Springer Berlin Heidelberg. 289-486
- Kalogirou, S. (2001). Expert systems and GIS: an application of land suitability valuation. Comp., Environ. Urban Sys. 26: 89-112.
- Ghafari, A., Cook, H.F., & Lee, H.C. (2002). Land suitability determination for wheat cropping inside sustainable agriculture by GIS. Proceeding of 7th Iranian Agronomy and Plant Breeding Conference. Seed and Plant Improvement Institute. Karaj, 12-14 Sep. (In Persian).
- Caldiz, D.O., Gaspari, F.J., Haverkort, A.J., & Struik, P.C. (2001). Agroecological zoning and potential yield of single or double cropping of potato in Argentina. Agri. Forest Meteorol. 109: 311-320.
- Dela-Rosa, D.L., Anaya-Romero, M., Pereira, E.D., Heredia, N., & Shahbazi, F. (2009). Soil-specific agro-ecological strategies for sustainable land use- A case study by using MicroLEIS DSS in Sevilla province (Spain). Land Use Policy. 26: 1055-1065.
- Chen, H.S., Liu, G.SH. Yang, Y.F., Ye, X.F., & Shi, Zh. (2010). Comprehensive evaluation of tobacco ecological suitability of Henan province based on GIS. Agri. Sci. in China. 9(4):583-592.
- Samanta , S., Pal, B., & Pal, D.K. (2011). Land suitability analysis for rice cultivation based on multi-criteria decision approach through GIS. Intern.J.Sci.and Emerg. Technol. 2(1): 12-21.
- Gholamreza, R., Gafar, M., & Ali, S. (2011). A new approach to technique for order-preference by similarity to ideal solution (TOPSIS) method for determining and ranking drought: A case study of Shiraz station.
_||_