تحلیل تطبیقی اثرات و پیامدهای سیاست گذاری های کالبدی برنامه پنجم توسعه (1390-95 )روستاهای جلگه ای و کوهستانی غرب گیلان(مورد: تغییرکاربری اراضی)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

سهیلا ملک پور هشجین ¹ (دانش آموخته دکتری جغرافیا و برنامه ریزی روستایی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
تیمور آمار ² (دانشیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
نصرالله مولائی هشجین ³ (استاد گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)
محمد باسط قریشی ⁴ (استادیار گروه جغرافیا، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران)

تاریخ دریافت : 1398/10/13 تاریخ پذیرش : 1399/10/12 تاریخ انتشار : 1401/10/01

کلید واژه: توسعه, کاربری اراضی, سیاستگذاری کالبدی, برنامه پنجم, روستاهای غرب گیلان,

چکیده مقاله :

اهمیت سیاست گذاریهای توسعه کالبدی هم چنان با هدف و محوریت تاثیر گذاری برای رفع فقر و محرومیت از جامعه روستایی از طریق بهبود شرایط زندگی به صورت ساختارهای اقتصادی و اجتماعی ،کالبدی با حفظ جایگاه در درون برنامه های عمرانی و در برنامه پنجم توسعه (1390-95) نیز با محوریت شعار پیشرفت و عدالت با اختصاص 4 بند از ماده 194 توسعه روستایی به توسعه کالبدی روستاها بیش از پیش هدف گذاری و تاکید ویژه شده است. کاربری اراضی روستایی بخشی از سیاستگذاریهای کالبدی میباشد که در قالب طرحهای هادی روستایی در برنامه های توسعه ای از برنامه اول توسعه در سال 1368 آغاز وهمچنان نیز تا برنامه پنجم توسعه در قالب ماده 194 هدف گذاری و دنبال شده است. براین اساس هدف اصلی این پژوهش تحلیل تطبیقی سیاستگذاریهای کالبدی برنامه پنجم توسعه به منظور ارائه راهبردهای آتی در روستاهای جلگه ای و کوهستانی غرب گیلان با محوریت کاربری اراضی میباشد. روش تحقیق توصیفی –تاریخی و تحلیلی است.برای گردآوری اطلاعات از روش کتابخانه ا ی و میدانی استفاده شده است. جامعه آماری کل روستاهای کوهستانی و جلگه ای غرب گیلان ا(شهرستان های آستارا، تالش ، رضوانشهر و ماسال ) نتخاب شده و برای تحلیل داده ها از نرم افزار اکسل وGIS بهره گرفته شده است. یافته ها نشان میدهد که طی سال های مذکور 86 درصد از کل تقاضای تغییر کاربری زمین ناحیه و 88 درصد مساحت از کل ناحیه در بخش جلگه ای و 14 درصد از کل تقاضای تغییر کاربری زمین ناحیه و 12 درصد مساحت از کل ناحیه در بخش کوهستانی بوده است.

چکیده انگلیسی:

The Importance of Physical Development Policies Still With the Purpose and Effectiveness of Poverty Reduction and Deprivation of Rural Community by Improving Living Conditions as Socio-Economic Structures, Physical Retention Within Development Plans and in the Fifth Development Plan (2011- 95) With the focus on the slogan of progress and justice, with the emphasis on four paragraphs of Article 194 Rural Development, the physical development of the villages has been more targeted and emphasized.
The use of rural lands is a part of Physical policy making followed in developmental plans under the program of support rural land from the first plan that started in 1989 and continued and fictionalized till the fifth plan in article 194. Accordingly, the main purpose of present study is analyzing comparatively the effects and consequences of Physical policymaking of the fifth development plan to present future strategies and policies in Plain and Mountaneaous Villages in Western Guilan with the emphasis on lands use change. The research method is descriptive-historical and analytical. To collect data, field study and library research have been used. The sample population was selected from all Plain and mountainous villages in western Guilan ( Counties of Astara, Talesh, Rezvanshahr, and Masal). Excel and GIS have been used to analyze the data. Results show that during the mentioned years 86% of the total land use change demand and 88% of the total land use change demand in the plain area and 14% of the total land use change demand and 12% of the total area demand in the area. It has been a mountainous area.

منابع و مأخذ:

• Alinaghipour,M. Pourramzan, Isa.( 2015). Assessment of Effects of Implementation of Guiding Plan on Physical Development in the Central District Villages of Rasht Township". Journal of Studies of Human Settlements Planning, 9, (29), 101-113.


• AmirEntekhabi, S. (2015). The physical-spatial transformations of coastal villages in Guilan (Case study: Zibakenar area). Physical Sacial Planning, 2(4), 113-122.


• Azami, M., and Tohidlo, S., and Hazrati, M. (2015). Evaluation of the feasibility of land use in the implementation of the rural guide plan (case study: Zanjan city). Geographical survey of space, 6(22), 209-224.


• Firouznia, Qh (2009). The prospect of the physical development of the country's villages (planning and drafting the strategic plan for the development of rural areas). Tehran.


• Ghafari, S. (2014). Rural guide plans and land use change case study: Chamroud village villages (Lanjan city, Isfahan). Geography, 13 (new period) (45), 135-156.


• Islamic Council, (2016), Fifth Development Program Law (2011-2015), Research Center, Tehran.


• F. Rajabi, P. (2013). Investigating and recognizing the challenges of rural development in Gilan province. The second national conference on sustainable rural planning and development in the southern region of the Caspian Sea, Gilan Governorate, Rasht.


• Ministry of Housing and Urban Development, (2008) .comprehensive development and construction plan of West Gilan district - second volume, recognition of the current situation and analysis and conclusions from the surveys.


• Molaei Hashjin, N. (2007). Spatial distribution pattern of the population in the southwest of the Caspian Sea (1966-2021). Geographical Research, 39(59), 1-19.


• Molaei Hashjin, N. (2012). Physical Development Planning of Rural Settlements in Gilan: Recognition, Evaluation and Prospects of Rural Leader Plans, Rasht: Islamic Azad University Publications.


• Molaei Hashjin, N. (2014). Rural land use planning in Iran, Islamic Azad University Publications, Rasht Branch, Rasht.


• Naghavi, M. Pourtaheri, M (2012). Physical Development of Rural Settlements with Sustainable Development Approach (Concepts, theories, strategies). Journal oF=f Housing and Rural Environment. 31 (137) :53-70.


• Pourtaheri, M. Ruknuddin Eftekhari ,  Badri, S. A. (2013). Strategies and policies for the physical development of rural settlements (with an emphasis on global and Iranian experiences) .Islamic Revolution Housing Foundation.


• The culture of Astara townships, (2013), the results of the general population and housing census 2012, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Astara townships, (2016), the results of the general population and housing census 2015, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Masal townships, (2013), the results of the general population and housing census 2012, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Masal townships, (2016), the results of the general population and housing census 2015, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Rezvanshahr townships, (2016), the results of the general population and housing census 2015, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Rezvanshahr townships,( 2013), the results of the general population and housing census 2012, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Talesh townships, (2016), the results of the general population and housing census 2015, Iran Statistics Center, Tehran.


• The culture of Talesh townships,( 2013), the results of the general population and housing census 2012, Iran Statistics Center, Tehran.


• The results of the population and housing census of the entire province of Gilan, (2007), the population and housing census 1385, Deputy Planning and Strategic Monitoring, Iran Statistics Center.