تحلیل عوامل مؤثر در بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط بهره‏برداران کشاورز (مطاله موردی: شهرستان دیواندره)

محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای

مسلم سواری ¹ , نعمت اله شیری ² , حسین شعبانعلی فمی ³

1 - دانشجوی دکتری توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2 - دانشجوی دکتری ترویج و آموزش کشاورزی، دانشگاه رازی کرمانشاه، کرمانشاه، ایران
3 - دانشیار گروه مدیریت و توسعه کشاورزی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1392/12/03 تاریخ پذیرش : 1394/11/05 تاریخ انتشار : 1394/11/01

کلید واژه: کشاورزی پایدار, کشاورزی حفاظتی, مدیریت خاک, حفاظت خاک, دیواندره,

چکیده مقاله :

هدف کلی این تحقیق، تحلیل عوامل مؤثر در بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط بهره­برداران کشاورز بود. جامعه آماری تحقیق شامل 7931 نفر از‏ کشاورزان شهرستان دیواندره است. با استفاده از نمونه‏گیری کوکران تعداد 126 نفر از آن‏ها به عنوان نمونه انتخاب شدند که برای اعتبار بیش‏تر یافته‏ها تعداد 165 پرسشنامه با روش نمونه‏گیری تصادفی طبقه‏ای با انتساب متناسب توزیع شد که در نهایت تعداد 150 پرسشنامه تکمیل گردید و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. ابزار اصلی تحقیق پرسشنامه‏ای بود که روایی آن توسط پانل متخصصان و پایایی آن توسط ضریب آلفای کرونباخ تأیید شد (α>0.7). تجزیه و تحلیل داده‏ها به‏وسیله نرم‏افزار SPSS _win18 انجام شد. نتایج مقایسه میانگین‏ها نشان داد که بین میزان بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط کشاورزان مورد مطالعه بر اساس شرکت در کلاس‏های آموزشی و ترویجی ارتباط معنی‏داری وجود دارد. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد که بین متغیرهای، میزان درآمد، سابقه‏کار زراعی، مقدار زمین‏های کشاورزی، میزان سواد، میزان استفاده از رسانه‏های ارتباطی، میزان نگرانی از مسایل زیست محیطی، میزان انگیزه جهت شرکت در طرح‏های حفاظت از محیط زیست، استفاده از نشریات آموزشی در زمینه کشاورزی، آشنایی و نگرش نسبت به کشاورزی حفاظتی با میزان بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی توسط آنان رابطه مثبت و معنی‏داری وجود دارد. همچنین سه متغیر، میزان سواد، سایقه کار زراعی و استفاده از نشریات آموزشی و ترویجی 1/66 درصد از تغییرات واریانس متغیر وابسته بکارگیری عملیات کشاورزی حفاظتی را تبیین نمودند.

چکیده انگلیسی:

        The main purpose of this study was to analysis factors affecting the practice of agriculture conservation operation by farmer exploitation. Statistical population of this study is consisted of all farmers in the Divandarreh county of Kurdistan province. By using Cochran's sampling formula, sample size was estimated as 126. Respondents were selected by using stratified random sampling method. For increasing reliability of the findings, 165 questionnaires were distributed among farmers, ultimately 150 questionnaires were completed and analyzed via SPSS software. The instrument of the study was a questionnaire which its validity was confirmed by a panel of experts and its reliability was established by calculating Chronbach's Alpha Coefficient (α>0.7).  Results showed that there is a significant relationship between    the use of conservation agriculture practices by farmers and extension courses of study. Results of correlation analysis showed that application of CAP by farmers significantly correlated with  annual income, farmer’s work experience,  farming land size , farmers' education level, using information channels, the rate of environmental problems, \motivation to participate in environmental protection projects, using education- extension journal in agriculture field, knowledge and perspective toward CAP. Also, results of the regression analysis showed that three variables consisting of farmers' education level, farm work experience and using of education-extension journal in agriculture field explained 66.1 percent of dependent variable (CAP) variances changes. At the end of this study, proposals for the adoption of conservation agriculture based on the research results is presented.

منابع و مأخذ:

1. استانداری استان کردستان (1391): آخرین وضعیت تقسیمات کشوری شهرستان دیواندره، استانداره استان کردستان، سنندج.


2. باقری، اصغر؛ شعبانعلی فمی، حسین؛ رضوانفر، احمد؛ اسدی، علی و سعید یزدانی (1387): «تحلیل بکارگیری فناوری‏های کشاورزی پایدار در میان شالیکاران حوزه آبریز هراز – مازندران»، فصلنامه علوم کشاورز ایران، شماره 2، تهران، صص 152- 139.


3. اتحادیه جهانی حفاظت؛ برنامه محیط زیست سازمان ملل و صندوق جهانی طبیعت (1377): مراقبت از زمین، راهبردی برای زندگی پایدار، ترجمه: عبدالحسین وهاب زاده، انتشارات جهاد دانشگاهی، چاپ اول، مشهد.


4. ترشیزی، محمد و حبیب الله سلامی (1386): «بررسی عوامل مؤثر بر اقدامات حفاظتی خاک مطالعه موردی: خراسان رضوی»، فصلنامه اقتصاد کشاورزی، سال 1، شماره 2، تهران، صص 28-16.


5. سلمانزاده، سیروس (1371): «کشاورزی پایدار، رهیافتی در توسعه کشاورزی کشور و رسالتی برای ترویج ایران»، مجموع مقالات ششمین سمینار کشاورزی کشور، سازمان ترویج کشاورزی، تهران، صص 29 – 50.


6. شعبانعلی فمی؛ حسین، قاسمی؛ جواد، محمد زاده و مهناز نصرآبادی (1387): نظام‏های کشاورزی پایدار با مروری بر رویکردهای غالب، انتشارات مؤسسه فرهنگی و منادی پرورش، چاپ اول، تهران.

1. 7.      Alauddin, M., & Tisdell, C. (1991): The green revolution and economic development: the process and its impact in Bangladesh, Macmillan, London, Pp: 5-20.


2. 8.      Ahmadvand, M. (2008): Perceptions toward sustainable agricultural practice: the case of potato farmers in Hamadan province, Iran. Journal of extension system, 24(1), Pp: 94-105.


3. 9.      Alonge, A., J., & Martin, R. A. (1995): Assessment of the adoption of sustainable agriculture practices: Implication for agricultural education. Journal of agricultural Education, 3(3), Pp: 34-42.


4. 17.  FAO, (2001a). “Conservation agriculture –Case studies in Latin America and Africa”. FAO Soil Bulletin 78, FAO, Rome.


5. 23.  Lugandu, S. (2012):  Factors Influencing the Adoption of Conservation Agriculture by Smallholder Farmers in Karatu and Kongwa Districts of Tanzania. Presented at [1]REPOA’s 18^th Annual Research Workshop  held at the Kunduchi Beach Hotel, Dar es Salaam, Tanzania, Pp: 162.

10. Borlaug, NE. (1997): Factual errors and misinformation Norman Borlaug defends the green revolution Ecologist, 27, Pp: 211.


11. Bylin, C., Misra. R., Murch, M., & Rigterink, W. (2004): Sustainable agriculture: development of an farm assessment tool. A project submitted in partial Fulfillment of the requirements for the degree of master of Science/Master of Forestry/Master of landscape Architecture at the university of Michigan, Pp75. Retrieved may 13 2007 from: http://css.snre.umich.edu.on.


12. Benites, J., Vaneph, S., & Bot, A. (2002): Conservation Agriculture planting concepts and harvesting good results, LEISA, Magazine, Vor, 18, No3.Pp: 104.


13. Bolliger, A. Magid, J. Amado C.T.J., Neto F.S., Ribeiro, M., Calegari A,. Ralisch, R, de Neergaard A, (2006): Taking Stock of the Brazilian Zero-Till Revolution A Review of Landmark Research and Farmers' Practice. Advances in Agronomy, Volume 91.


14. Erenstein O. (2003): Smallholder conservation farming in the tropics and sub-tropics: a guide to the development and dissemination of mulching with crop residue and cover crops. Agriculture, Ecosystems and Environment 100 Pp: 7–37.


15. FAO (1997):Protect and Produce: Putting the Pieces Together. Rome: FAO.


16. FAO. (2008). Conservation Agriculture, Conserving resources above- and Available at: Below- the ground, Available at: ftp://ftp, fao.org/docrep/ fao/010/ ai552e/ ai552e00. pdf.

18. FAO (2001b): The Economics of Conservation Agriculture. Rome, Food and Agriculture Organization of the United Nations.


19. Fakoya, E., O., Agbonlahor, M., U., & Dipeolu, A. O. (2007): Attitude of women Farmers towards sustainable land management practices in South-westem Nigeria. World journal of Agricultural sciences, 3(4),Pp: 536-542.


20. Gangadharappa, H., V., Pramod, K., T., M., & Shiva, K. H. G. (2007):Gastric floating drug delivery systems: a review. Indian J. Pharm. Ed. Res. 41, Pp: 295–305.


21. Knowler, D., & Bradshaw, B. (2007): farming adoption of conservation agriculture: A review and synthesis of recent research, Food Policy, Volume 14, Issue 1, Pp: 25-48


22. Karami, E., & Mansoorabadi, A. (2007): Sustainable agricultural attitudes and behaviors: a gender analysis of Iranian farmers. Environment Development Sustainable, 10, Pp: 883–898.

24. Makoha, M., Odera, H., Maritim, II., K., Okalebo, J., R., & Iruria, D. M. (1999): Farmers' perceptions and adoption of soil management technologies in Western Kenya. African Crop Science Journal 7 (4): Pp: 549-58.


25. Muir, P. (1999). Erosion. [On line]. Available on the WWW: url: http://www.orst.edu/instruction/bi301/erosion.htm.


26. McIsaac, G. (1996): Sustainability: What can we learn from the past? journal  of sustainable Agriculture, 9(1), Pp: 3-7.


27. Owen, D.S. and Chiras, D.D. (1995): Natural Resources Conservation:    Management for a Sustainable Future,(6th ed.). New Jersey: Prentice Hall. Pp: 21.

Pretty, J. (1996): Regenerating agriculture, Policies and practices for sustainability and self-reliance National Academy press, Washington, DC. Book Policies and Practice for Sustainability and Self-Reliances, Pp: 142.

1. 28.  Pyrovetsi, M. & Daoutopoulus, G. (1999): Farmer need for nature conservation education  in Greece journal of Environmental management, 56, Pp: 17-157.

29. Rodrigues, G., S., Campanhola, C., & Kitamura, P. C. (2003): An environmental impact assessment system for agricultural R & D. Environmental Impact Assessment Review, 23, Pp: 219-244.


30. Shetto, R., Owenya, M., eds. (2007): Conservation agriculture as practised in Tanzania: three case studies. Nairobi. African Conservation Tillage Network, Centre de Coopération Internationale de Recherche Agronomique pour le Développement, Food and Agriculture Organization of the United Nations. Pp: 11.


31. Sheikh, A. D., Rehman, T., & Yates, C. M. (2003): Logit models for identifying thw factors that influence the uptake of new no-tillage technologies by farmers in the rice- wheat farming systems of Pakistan’s Punjab. Agricultural systems, 75, Pp: 79-95.


32. Tatlidil, F. F., Boz, I., & Tatlidil, H. (2009): Farmer's perception of sustainable agriculture and its determinants: A case study in Kahramanmaras Province of Turkey. Environmental Development Sustainable, 11, Pp: 1091-1106.


33. UP, R. L., & Baden, J. A. (1983): National resources bureaucratic myths and Environmental management. Pacific Institute for oublic policy Research. san san Francisco California, Pp: 65- 72.


34. UMass (university of Masschusetts). (2002): Community supported agriculture, umass extension Vegetable Program, Retrieved December 5, 2007,Pp: 101. from http://www. Umassvegetable.org/food-farming-systems/csa/.


35. Zhen, L., Routray, J. K., Zoebisch., M. A., Chen, G., & Cheng, S. (2005): Three Dimensions of sustainability farming practices in the North China plain A case study froming practices in the North China plain, A case study from Ningjin County of Shandong province, PR, China Agriculture, Ecosystems and environment, 105, Pp: 507-522.


36. Zulfikar Rahman, M., Mikuni, H., & Mostafizur Rahman, M. (2009): Towards sustainable farming development: The attitude of farmers in a selected area of Shimane prefecture, Japan. Journal of Sustainable Agriculture, 14(4), Pp: 19-33.

---

4. Research on Poverty Alleviation(REPOA)