شناسایی و اولویت بندی عوامل ریشه ای تأثیرگذار در ارتقای رقابت پذیری منطقه ای مورد مطالعاتی: استان کردستان
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی برنامه ریزی منطقه ای
هاشم داداش پور
1
(استادیار برنامه ریزی شهری و منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
مهدی ده ده جانی
2
(کارشناس ارشد برنامه ریزی منطقهای، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران)
کلید واژه: توسعه منطقه ای, برنامه ریزی, رقابت پذیری منطقه ای, مزیت رقابتی, استان کردستان,
چکیده مقاله :
با رشد جهانیشدن و تغییرات سریع در فضای جهانی، موضوع رقابتپذیری منطقهای از اهمیت فزاینده‌ای برای شتاب بخشیدن به توسعه منطقهای برخوردار شده است. یکی از پیامدهای جهانیشدن، ظهور اقتصادهای منطقهای قدرتمندی است که تولید ناخالص منطقهای برخی از آن‌ها زیادتر از تولید ناخالص ملی بیشتر کشورهاست. از این رو، از دهه 1990 میلادی، مفهوم رقابتپذیری منطقهای در محافل عمومی کشورهای توسعه‌یافته و برخی کشورهای در حال توسعه به یک موضوع غالب تبدیل شده است تا کشورها از طریق آن به مجموعه روشنی از سیاست‌ها برای تقویت توسعه مناطق خود دست یابند. با این ذهنیت، هدف مقالهی حاضر شناسایی و اولویتبندی مهمترین عوامل رقابتپذیری است، که در توسعه استان کردستان تأثیرگذار هستند. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی است، که با استفاده از دادههای کمی و کیفی انجام میگیرد. دادههای کمی پژوهش به روش اسنادی و دادههای کیفی به روش پیمایشی و از طریق توزیع پرسشنامه گردآوری شده است. این پژوهش در گام نخست، عوامل ارزیابی رقابتپذیری منطقهای را متشکل از 4 عامل اصلی، 26 معیار و 62 زیرمعیار، تدوین کرده و در گام بعدی با کاربست این عوامل و مدل تحلیلی MSA و نرمافزار اکسل ضمن تحلیل دادههایی که از طریق توزیع پرسشنامه در میان 29 نفر از نخبگان 8 پیشران اصلی منطقه، گردآوری شده بود، به شناسایی و اولویتبندی عوامل مؤثر در رقابتپذیری استان کردستان پرداخته است. نتایج یافتهها نشان میدهد که در سطح عاملها، عامل اقتصادی با 24/0 و عامل نهادی- سیاسی با 18/0 و در سطح دوم معیارهایی چون کارآمدی نظام تولید با 44/0 و سیاستگذاری دولتی با 43/0 بیشترین تأثیر را در ارتقای رقابتپذیری منطقهای استان کردستان دارند و در بخش پیشرانهای اقتصادی منطقه هم بخشهای جنگلداری، ساختمان و کشاورزی به ترتیب با 32/1، 17/1 و 04/1 رقابتپذیرترین بخشهای فعالیتی استان محسوب میشوند.
Globalization growth and rapid changes in global environment made the issue of regional competitiveness increasingly important in accelerating the development of local communities. One of the consequences of globalization is the emergence of strong local economies which their GDP, in some cases, are more than the GDP of many countries. From the 1990s, the concept of regional competitiveness in the public assemblies of developed countries and some developing countries has become a major issue through which the countries can make a clear set of policies to stimulate the development of their own regions. Under this circumstances, the purpose of this study refers to identify and prioritize the most important factors that contribute to the development of the Kurdistan province. This descriptive-analytical study, regarding to the typology of regional competitiveness studies is an exploratory research, is based on qualitative and quantitative data. Quantitative data have been gathered through documentary studies and qualitative data through questionnaire-distribution. At first, based on the theoretical and empirical literature studies, the regional competitiveness evaluation factors of study has composed of 4 main factors, 26 criteria and 62 sub-criteria then by identifying and prioritizing the factors influenced regional competitiveness in the Kurdistan province by means of the MSA analytical model and Excel software used to analyze the gathered data via questionnaire-distribution among 29 experts engaged in 8 main economic drivers of the region. The results indicate that in the first level, the "economic factor" with 0.24, "institutional-political factor," with 0.18 and in the second level, sub-criteria such as "efficiency of production system" with 0.44 and "public policy" with 0.43 have the greatest impact on improving the competitiveness of the Kurdistan region. Therefore, with regard to the economic drivers of the region, "forestry", "agriculture" and "building" with 1.32, 1.17 and 1.04 are the most competitive activity sectors of region, respectively.
