نقش مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری منطقه 22کلانشهرتهران
محسن سوری
1
(
دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه ریزی شهری،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران،ایران
)
یوسفعلی زیاری
2
(
دانشیار گروه جغرافیا ،دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز،تهران،ایران
)
ناصر اقبالی
3
(
دانشیارگروه جغرافیا و برنامهریزی شهری، واحدتهران مرکزی ، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
)
کلید واژه: مشارکت, توسعه گردشگری, اجتماعات محلی, منطقه 22شهرتهران,
چکیده مقاله :
غفلت از جوامع محلی در فعالیت های صنعت گردشگری خلأیی اساسی در برنامه ریزی مشارکتی به منظور دستیابی به توسعه پایدار گردشگری محسوب می شود. الگوی توسعه گردشگری جامعه محور می کوشد بخشی از این خلأ اساسی را پر کند. توجه به مقوله مشارکت اجتماعی در مدیریت منابع محیطی توسط مردم و مشارکت در برنامه های مختلف توسعه به مثابه یکی از عناصر مهم مدیریت و توسعه شهری است؛ که در رفع مشکلات اجتماعی اقتصادی و توزیع بهینه خدمات و امکانات، به منظور افزایش رفاه و آسایش مردم شهر موثر است .بدین ترتیب، ایفای نقش مردم و مشارکت آنها در جهت تسریع فرآیند توسعه آنچنان که باید موردتوجه قرار نگرفته است .مشارکت اجتماعات محلی با توجه به کارکردهای متنوع و نیز توانایی بالا در ایجاد ارتباط با سایر بخش های اقتصادی به عنوان یک استراتژی برای توسعه اجتماعی-اقتصادی مناطق گردشگری مطرح گردیده است . رشد و توسعه صنعت گردشگری و اتخاذ آن به عنوان یکی از فعالیت های عمده اقتصادی از طرف کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و رقابت مقاصد گردشگری در جهت جذب گردشگران، برنامه ریزان و سایر اقشار میباشد.هدف این تحقیق بررسی نقش مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری منطقه 22 شهرتهران می باشدپژوهش از دیدگاه ماهیت و روش؛ توصیفی – تحلیلی می باشد جامعه آماری در این پژوهش منطقه 22 شهرداری تهران و محدوده اطراف آن می باشد.نتایج نشان دادکه شاخص های مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری نهادی، اقتصادی واجتماعی درمحدوده موردمطالعه پایین ترازحدمتوسط است وشاخص محیطی درمحدوده موردمطالعه درحدمتوسط است.همچنین درآزمون مسیرضرایب مسیراقتصادی باضریب 879/0بحرانی ترین مسیرجهت توسعه گردشگری بامشارکت اجتماعات محلی درمحدوده موردمطالعه ومسیرنهادی با571/0تاثیرگذارترین درتوسعه گردشگری بامشارکت اجتماعات محلی درمحدوده موردمطالعه دارد.
چکیده انگلیسی :
Neglecting local communities in the activities of the tourism industry is considered a fundamental gap in participatory planning in order to achieve sustainable development of tourism. The model of community-oriented tourism development tries to fill a part of this basic gap. Paying attention to the category of social participation in the management of environmental resources by people and participation in various development programs is one of the important elements of urban management and development; which is effective in solving social and economic problems and optimal distribution of services and facilities, in order to increase the welfare and comfort of the people of the city. In this way, playing the role of the people and their participation in accelerating the development process has not been considered as much as it should be. The participation of local communities with Paying attention to diverse functions as well as high ability to establish connections with other economic sectors has been proposed as a strategy for socio-economic development of tourism areas. The growth and development of the tourism industry and its adoption as one of the major economic activities by developed and developing countries and the competition of tourist destinations in order to attract tourists, planners and other groups. The purpose of this research is to investigate the role of local community participation in development. Tourism in the 22nd district of Tehran is a research from the point of view of nature and method; It is descriptive-analytical. The statistical population in this research is District 22 of Tehran municipality and its surrounding areas. The results showed that the indicators of participation of local communities in the development of institutional, economic and social tourism in the studied area are below the average level, and the environmental index in the studied area is at the average level. Also, in the coefficient path test The economic path with a coefficient of 0.879 is the most critical path for the development of tourism with the participation of local communities in the studied area and the path with a coefficient of 0.571 is the most influential in the development .
_||_
نقش مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری منطقه 22کلانشهرتهران
چکیده:
غفلت از جوامع محلی در فعالیت های صنعت گردشگری خلأیی اساسی در برنامه ریزی مشارکتی به منظور دستیابی به توسعه پایدار گردشگری محسوب می شود. الگوی توسعه گردشگری جامعه محور می کوشد بخشی از این خلأ اساسی را پر کند. توجه به مقوله مشارکت اجتماعی در مدیریت منابع محیطی توسط مردم و مشارکت در برنامه های مختلف توسعه به مثابه یکی از عناصر مهم مدیریت و توسعه شهری است؛ که در رفع مشکلات اجتماعی اقتصادی و توزیع بهینه خدمات و امکانات، به منظور افزایش رفاه و آسایش مردم شهر موثر است .بدین ترتیب، ایفای نقش مردم و مشارکت آنها در جهت تسریع فرآیند توسعه آنچنان که باید موردتوجه قرار نگرفته است .مشارکت اجتماعات محلی با توجه به کارکردهای متنوع و نیز توانایی بالا در ایجاد ارتباط با سایر بخش های اقتصادی به عنوان یک استراتژی برای توسعه اجتماعی-اقتصادی مناطق گردشگری مطرح گردیده است . رشد و توسعه صنعت گردشگری و اتخاذ آن به عنوان یکی از فعالیت های عمده اقتصادی از طرف کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه و رقابت مقاصد گردشگری در جهت جذب گردشگران، برنامه ریزان و سایر اقشار میباشد.هدف این تحقیق بررسی نقش مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری منطقه 22 شهرتهران می باشدپژوهش از دیدگاه ماهیت و روش؛ توصیفی – تحلیلی می باشد جامعه آماري در اين پژوهش منطقه 22 شهرداری تهران و محدوده اطراف آن مي باشد.نتایج نشان دادکه شاخص های مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری نهادی، اقتصادی واجتماعی درمحدوده موردمطالعه پایین ترازحدمتوسط است وشاخص محیطی درمحدوده موردمطالعه درحدمتوسط است.همچنین درآزمون مسیرضرایب مسیراقتصادی باضریب 879/0بحرانی ترین مسیرجهت توسعه گردشگری بامشارکت اجتماعات محلی درمحدوده موردمطالعه ومسیرنهادی با571/0تاثیرگذارترین درتوسعه گردشگری بامشارکت اجتماعات محلی درمحدوده موردمطالعه دارد.
واژگان کلیدی:مشارکت، اجتماعات محلی، توسعه گردشگری، منطقه 22شهرتهران
مقدمه:
صنعت گردشگری امروزه به ابزاری قدرتمند در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه تبدیل شده است. با توجه به شکل گیری مفهوم توسعه پایدار، صنعت گردشگری مانند سایر صنایع به دنبال راهی برای همسویی هر چه بیشتر با مفھوم ذکر شده بود است(سفاهن،1398). گردشگری پایدار، در پی بهبود کیفیت زندگی ساکنان محلی، ارتقای تجربیات گردشگران و حفاظت از محیط زیست مقصد است. بنابراین به طور تفکیک ناپذیری با مردم و جامعه ارتباط دارد(تولایی،22:1396)
توريسم از مهمترين فعاليت هاي انساني معاصر است كه همراه با بوحود آوردن تغييرات شگرف در سيماي زمين ،اوضاع سياسي، اقتصادي، فرهنگي، منش و روش زندگي انسانهارا دگرگون مي سازد(محلاتي ،13 :1390).توريسم هم مانند يك علم و صنعت براي رشد و پيشرفت خودنياز به پژوهش دارد و نخستين گام براي ارتقاء صنعت توريسم شناخت جاذبه هاي توريستي است(رهنمايي،5:1397).صنعت گردشگري آنچنان در توسعه اقتصادي- اجتماعي كشورها اهميت دارد كه اقتصاددانان آن را صادرات نامرئي ناميده اند(رضواني ،8:1385).
با توجه به لزوم حضور مشارکت معنی دار جامعه در گردشگری پایدار، اگر فقط نخبگان محلی یا افراد خارجی مالک یا مدیر صنایع عمده یا زمین باشند، هرگونه مشارکتی به منظور دستیابی به توسعة پایدار گردشگری از طریق گردشگری جامعه محور به طور اجتناب ناپذیری با شکست مواجه می شود(امین زاده گوهرریزی،55:1399)
با اینحال، الگوی جامعه محور به طور اجتناب ناپذیری با شکست مواجه می شود مشارکت جوامع در گردشگری به ویژه در کشورهای درحال توسعه مثل ایران، مشارکت غیرفعال است؛ به گونه ایکه به استثنای میزبانان رسمی یا افراد درگیر در فعالیت های رسمی گردشگری، جوامع محلی که باید منبع اصلی برای دستیابی به گردشگری پایدار درنظر گرفته شوند، هیچ مسئولیت رسمی ای در جایگاه میزبان در فعالیت های گردشگری ندارند(کریم خان،87:1400).
درنتیجه، نگاه به مردم در صنعت گردشگری پایدار حالتی اجتناب ناپذیر به خود می گیرند نباید صرف نگاه به مصرف کننده باشد یا تنها گروه خاصی از جامعه عهده دار تولید و عرضه باشند، بلکه باید مردم را درتوسعة این صنعت و فعالیت های مربوط به آن وارد کرد تا در اجرای برنامه ها مشارکت داشته باشند و با مشکلات، موانع ومزایای حاصل از این صنعت به خوبی آشنا شوند(رحمانی،:102:2014)
بدون آگاهي و شناخت پتانسيل ها در هر منطقه، امكان برنامه ريزي وجود نخواهد داشت. در واقع شناخت پتانسيل هاي هر منطقه به محقق اين امكان را مي دهد تا بر اساس وضع موجود و توان منطقه متناسب با آن توسعه و جهت آن را شناسايي كند(رضواني، 1380 : 37).
يك دليل معتبر براي توجه به ارزش ويژه برند مقصد به عنوان يك استراتژي جهت كسب مزيت رقابتي بيشـتر، اين است كه بازاريابان مقصد ميتواننـد شـناخت برنـد مقصدرا از طريق ادراك بازديدكنندگان بهبود بخشـند .بنابر اين ارزش ادراك شده ميتواند بـه يـك اسـتراتژيتجاري سودآور توسعه يابـد .براي اندازه گيري ارزش ويژه برند مقصد، توجه به عوامل تشكيل دهنده آن ضروري است. تـاكنون برخـي از شيوه هاي افزايش ارزش ويژه برنـد مقصـد ، هماننـد ايجاد دلبستگي عاطفي قوي از طريق تصـوير مقصـد و وفاداري مقصد مـورد بررسـي قـرار گرفتـه اسـت . امـا بررسي تأثير مشاركت پايـدار سـفربـه عنـوان ميـزان علاقه فرد به سفر ايده جديدي است. مرور مطالعات در زمينه مشاركت پايدار، نشـان داده اسـت كـه مشـاركت پايـدار نقـش سـازندهاي در توسـعه ارزش ويـژه برنـد مقصد ايفا ميكند. چـرا كـه بـر اسـاس يافتـه محققـان، مفهوم مشاركت پايدار ارتباط خاصي بـا رفتـار انتخـابي مصرفكنندگان از قبيل وفـاداري بـه مقصـد و انتخـاب مقصد دارد (ضرابخامه،1400).
منطقه 22 شهرداری تهران يكي از مناطق بهینه است كه از جاذبه هاي بسيار غني طبيعي، و فرهنگي برخوردار مي باشد و يكي از قطب هاي مهم گردشگری درغرب تهران محسوب مي شود. اين منطقه داراي مکانهاي بکر و طبيعي با مناظر و چشم انداز هاي زيبا مي باشد که هر بيننده اي را به خود جذب مي کند. ازجمله دریاچه چیتگر و نیز مراکز خرید ایران مال و نیز روستاهای اطراف واقع در کوه مي باشد، که طبيعت دوستان را به دامان زيباي خود فرا مي خواند در اين پژوهش سعي بر آن داریم تا با بررسي و توسعه گردشگری شهری با رویکرد مشارکتی درمنطقه 22شهرتهران پپردازیم.
مبانی نظری:
توریسم واژهاي است فرانسوي، از ريشهي «تور» گرفته شده است. تور در زبان فرانسه به معاني زير آمده است: حركت دوراني (چرخش)، عمل پيمودن، طي كردن پيرامون، سير كردن، گردش نمودن. به نظر پير لاروس1، توريسم عمل مسافرت به منظور تفنّن و لذّت است و توريست كسي است كه براي خشنودي خود و لذّت بردن مسافرت ميكند (محلاتي،2:1395).
واژهي گردشگري نخستين بار در سال 1811، در مجلهي انگليسي به نام اسپورتينگ ماگازين2 (مجله ورزش) آمد. در آن زمان اين لغت به معناي مسافرت به منظور تماشاي آثار تاريخي و بازديد از مناظر طبيعي براي كسب لذّت به كار ميرفت (محلاتي،3:1396).
گردشـگري، مجموعـه فعّاليت هاي افرادي است که به مکـان هايي خارج از محل زندگـي و کار خود به منظور تفريح و استراحت و انجام امور ديگر مسافرت مي کنند و بيش از يک سال متوالـي در آن مکـان ها اقـامت نمي کنند (داس ويل، 1379: 19).
در فرهنگ و ادبيات فارسي، جهانگردي به سفر كردن در اقطار عالم به منظور تفرّج، سياحت، زيارت و مسافرت به مقصدي و بازگشت به محل سكونت اصلي اطلاق گرديده و سفرهاي كوتاهي و موقتي از منطقههاي خارج از محل كار و سكونت اصلي به منظور سير و سياحت تعريف شده است (كاظمي،23:1390).
در سال 1937 نيز كميته ويژهي رم جهت بررسي پارهاي از مسائل صنعت توريسم تشكيل گرديد و در مفهوم توريست تعريفي به اين شرح ارائه شد، افرادي كه در يك دورهي 24 ساعته يا بيشتر به يك كشور خارجي سفر مي کنند، توريست خوانده ميشوند.
اين كميته مسافرتهاي زير را به عنوان حركتهاي توريستي به شمار آورد:
- افرادي كه جهت خوشگذراني، دلايل شخصي و يا مسائل بهداشتي به مسافرت ميروند.
- افرادي كه براي شركت در كنفرانسها مسافرت ميكنند.
- افرادي كه جهت انجام كارهاي بازرگاني به مسافرت ميروند.
- افرادي كه به يك گردش دريايي ميروند (رضواني،16:1398).
گردشگري مجموع پديدهها و ارتباطات ناشي از كنش متقابل ميان گردشگران، سرمايه، دولتها و جوامع ميزبان، دانشگاهها و سازمانهاي غيردولتي، در فرايند جذب، حملونقل، پذيرايي و كنترل گردشگران و ديگر بازديدكنندگان است (پاپلي يزدي و سقايي، 12:1385، برگرفته از؛ Warver,2000:3).
گردشگري عبارت است از گذران اختياري مدتي از اوقات فراغت خويش در مكاني غير از محل سكونت دائمي به قصد التذاذهاي گردشگري (عرب،94:1400).مفهوم گردشگری شهری از دهه 1980 به این سمت وارد پروژه های تحقیقی و ارزیابی توسعه پایدار کشورها گردیده شده است. از هنگامی که اوقات فراغت برای زندگی شهرنشینی اهمیت بسیاری یافت و تعداد گردشگران شهری به طور روز افزون در حال افزایش بود، گردشگری شهری به عنوان یك مقوله مهم در توسعه پایدار محلی و شهری تبدیل گشت. امروزه در عصر حاضر گردشگری شهری به صورت یك مسأله و فعالیتی مهم در مدیریت شهری و توسعه محلی پایدار شهرها درآمده است، این فعالیت شهری تغییرات فضایی و کاربری های گسترده ای را برای شهرها بوجود آورده است. در واقع ویژگی های منحصر به فرد شهرها باعث این شده که گردشگران شهری متفاوت تر از سایر گروه های گردشگری باشند. امروزه گردشگری شهری نقش مهمی از نظر فرهنگی در جریان های شهری و انطباق این شهرها با جهانی شدن و به روز شدن شهرها دارد.
كلمه مشارکت، به سهيم شدن در چيزي و يا گرفتن قسمت هاي آن است. گاهي دو اصطلاح Partnership و Association و نيز معادل با اصطلاح مشارکت Participation آورده مي شود(محلاتی،117:1395).
در اين ميان شايد اهميّت مشاركت به قدري باشد كه نياز به توضيح و يا اثبات آن نباشدو در تعريف مشاركت مي توان گفت كه مشاركت يك درگيري ذهني و عاطفي اشخاص در موقعيتهاي گروهي است كه آنان را بر مي انگيزد تا براي دستيابي به هدفهاي گروهي ياري دهند و در مسؤوليت كار شريك شوند. در اين تعريف سه انديشه نهفته است: 1- درگير شدن 2- ياري دادن 3- مسئوليت ( مسیبی، 1400 : 355).
بنابراين مشاركت عمومي، مؤلفه اي اساسي در سياستگذاري و برنامه ريزي جهانگردي به شمار مي آيد ( مايكل هال و جنكينز، 1382 : 82) و مشاركت عمومي به معني : تصميم گيري توسط گروه هدف، مردم، گروههاي ذينفع علاقمند يا تصميم گيري توسط افراد و گروههايي كه از رويه هاي دمكراتيك استفاده كرده و در راستاي منافع عمومي حركت مي كنند (مايکل هال و جنکيز،82:1382 برگرفته از؛ 1056: 1990 Nagel,) مشارکت، در واقع وسيله است تا مردم به کمک آن و بدون اتکاء جدّي به نهادهاي رسمي نتواند بر مشکلات خود چيره شود و خود اتکاء شود و نيازهاي اساسي خود را رفع کنند(حیدری شريفي،4:1395).
پیشنه تحقیق:
یانگ زونگ (2022) درمقاله ای با عنوان احساس امنیت نسبت به مقاصد گردشگری: دیدگاه سازنده اجتماعی، با استفاده از رویکرد ساختارگرایی اجتماعی، و به منظور رفع یک شکاف تحقیقاتی موجود، جزییات بیشتری از چگونگی شکل گیری فرآیند ایجاد حس امنیت در گردشگران نسبت به مقصد گردشگری را مورد پژوهش و بررسی قرار دهد. داده هایی که از طریق یک شبکه اجتماعی چینی جمع آوری شد نشان می دهد که احساس ایمنی در گردشگر، بر اساس مسائل و موارد مهمی که گردشگر در طول مراحل سفر خود از قبیل مرحله قبل از سفر، حین سفر، و بعد از سفر با آن ها مواجه می شود، شکل میگیرد. یافته های این پژوهش با توجه بر تاکیدی که بر لزوم درک حس ایمنی توسط گردشگر در زمان و مکان های مختلف دارد، میتواند بر روی سایر پژوهش هایی که بر روی موضوع ایمنی گردشگری کار میکنند، تاثیر گذار باشد. با توجه به اینکه فرآیند شکل گیری احساس ایمنی در گردشگر، از چندین مرحله تشکیل شده است؛ این پژوهش میتواند به منظور افزایش ایمنی گردشگری محلی و مدیریت آن، یکسری مفاهیم و نتایج کاربردی را در اختیار سازمان های مدیریت مقاصد گردشگری قرار دهد.
ویلی ابرهام(2019) در مقاله ای با عنوان تحقیقاتی کاوشگرانه درباره مشارکت اجتماعی آشکار در توریسم،با بررسی مسافرانی که نسبت به یک مقصد تعطیلات خصومت دارند، ممکن است تمایلی به تبدیل آن به تعطیلات انتخابی خود نداشته باشند. یکی از مشارکتهای مطالعه حاضر بر این یافته است که سطوح پایین خصومت ممکن است تأثیری بر تمایل مسافران به سفر نداشته باشد، اما زمانی که به سطح کافی بالا میرسد، میتواند مفیدتر شود. اگرچه این بارقهای از امید را برای آژانسهای مسافرتی ایجاد میکند، اما سطح خصومت باید اندازهگیری شود تا اطمینان حاصل شود که بر انتخاب مقصد تأثیر نمیگذارد. از آنجایی که این یادداشت پژوهشی ماهیت اکتشافی دارد، تحقیقات بیشتر برای روشن کردن نقطه ای که در آن تأثیر خصومت به احتمال زیاد برجسته می شود ضروری است.
عرب و همکاران(1400) در مقاله ای با عنوان تاثیر گردشگری بر مشارکت اجتماعی و فرهنگی در جهت تحقق برنامه های توسعه پایدار روستایی،با هدف پژوهش رابطه بین بهبود سرمایه اجتماعی روستاییان و مشارکت آنها در برنامه های توسعه روستایی با نقش میانجی اثرات محیطی اکولوژیک، فیزیکی، اقتصادی و اجتماعی فرهنگی ادراک شده از اجرای برنامه ها و طرح ها توسط مراجعین به روستا را مورد بررسی قرار داده همچنین روش تحقیق نمونه موردی تطبیقی با استفاده از منابع اسنادی و کتابخانه ای و بهره گیری از تکنیک (SWOT) میباشد، به این صورت که بامطالعه منابع فاکتورها شناسایی و برای تطبیق با شرایط محیط با تکنیک مذکور موردبررسی قرار میدهد .در نتیجه یافته های تحقیق نشان داد که مشارکت مردم در اجرای طرحها و شراکت در فعالیت های اجتماعی و سرمایه گذاری اقتصادی در روستاها افزایش یافته که درنتیجه موجب بهبود ابعاد توسعه پایدار روستایی شده است.
شافعی و همکاران(1400) در مقاله ای با عنوان نقش مشارکت مشتریان در ایجاد ارزش اقتصادی و اجتماعی در اکوسیستم کسبوکار گردشگری مورد مطالعه: مشتریان شرکتهای فعال حوزۀ گردشگری،روش پژوهش به لحاظ ماهیت از نوع پژوهشهای همبستگی و بر اساس هدف از نوع پژوهشهای کاربردی و بر اساس روش اجرا و جمع آوری اطلاعات، پیمایشی است. ، تعداد چهارصد نفر از مشتریان دفاتر خدمات گردشگری غرب کشور برای نمونه انتخاب شدند و روش نمونه گیری غیرتصادفی انتخاب گردیده. اطلاعات لازم به دو روش کتابخانه ای و پیمایشی گردآوری شده است و ابزار اصلی گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است. داده های به دست آمده از پرسشنامه ها با فنون آماری توصیفی و استنباطی به وسیلۀ نرم افزار اس پی اس اس و پی ال اس تجزیه و تحلیل شده است. نتایج به دست آمده نشان دهندۀ اثر مثبت و معنادار مشارکت مشتریان در ایجاد ارزش اقتصادی و ایجاد ارزش اجتماعی در اکوسیستم کسب وکار است. انگیزش و عوامل جامعه شناختی نیز دو محرک اثرگذار در میزان مشارکت مشتریان شناخته شده اند. همچنین، متغیرهای فرعی مانند جنسیت، استان مشتریان و تعداد دفعات مراجعه به آژانس های گردشگری در بازۀ زمانی یک سال، در برخی از روابط اصلی پژوهش اثر تعدیل کنندگی داشته است.
حاتمی نژادوهمکاران (1399)درتحقیقی تحت عنوان برنامه ریزی راهبردی توسعه گردشگری باتاکیدبرنقش مشارکت اجتماعات محلی مطالعه موردی :استان البرزبه این نتیجه رسیدندباتلفیق مدل های سوات وAHPدرزمینه توسعه گردشگری استان البرزراهبردهایی ارائه دادندلذاباتوجه به محاسبات سوات تهدیدات بالاترین ضریب وپس ازان نقاط ضعف وسپس فرصت هاودرنهایت نقاط قوت پایین ترین ضریب رابدست اورده اندوراهبردتدافعی بالاترین وزن محاسبه شده رابه دست اورده است.
ابراهیمی پوروهمکاران(1396)درپژوهشی باعنوان بررسی تاثیرسرمایه ی اجتماعی برمشارکت د رتوسعه ی کردشگری پایداربانقش میانجی اثرات گردشگری مطالعه موردی شهرسرعین توسعه گردشگری درحوزه ی اثرات اجتماعی فرهنگی گردشگری به گونه ای نبوده که بتواندسرمایه اجتماعی جامعه محلی سرعین راباخودهمراه کند.همچنین نتایج نشان دادکه سرمایه ی اجتماعی به صورت غیرمستقیم وبانقش میانجی اثرات اقتصادی گردشگری برمشارکت درتوسعه گردشگری پایدارتاثیرمثبت ومعناداردارد.
روش تحقيق :
پژوهش حاضر از دیدگاه ماهیت و روش؛ توصیفی – تحلیلی می باشد یعنی ارتباط بین متغیرهای مربوطه را بررسی کرده تا بتواند به یک الگو برسد و از نظر هدف نیز کاربردی توسعه ای می باشد.
اينتحقيق از نوع کاربردي و توسعه اي است و به تناسب شرايط از روش هاي مختلفي براي انجام پژوهش استفاده شده است. به طور کلي روش تحقيق حاضر ترکيبي از روش هاياسنادي، ميداني، تحليلي و علّي است.
جامعه آماري در اين پژوهش منطقه 22 شهرداری تهران و محدوده اطراف آن مي باشد.
در اين پژوهش با توجه به قفدان آمار صحيح در مورد تعداد گردشگران منطقه از روش تخمينشخصيبرايتعيين حجم نمونه گردشگران استفاده شده است. با توجه به اين که در تحقيقات زمينه ياب و پيمايشي حداقل حجم نمونه 100 نفر است و با توجه به حجم گردشگران در اين منطقه تعداد 285 پرسشنامه را در ارتباط با پرسشنامه گردشگران را برگزيديم. در ارتباط با پرسشنامه هايمسئولين، به تعداد کارمنداني که در سازمان هاي مرتبط در اينزمينهآگاهي داشتند پرسشنامه تکميل شده است،جمع آوري داده ها و اطلاعات اعم از توصيفي و مکاني از طريق مراجعه به کتابخانه، مراکز علمي و تحقيقاتي و سازمان هاي ذيربط، فيش برداري، مشاهده و پرسشنامه تهيه شده است.براي تجزيه و تحليل داده ها آماري از نرم افزار SPSS و Excel و از نرم افزار ARC Map به منظور پيشبرد روند تحقيق استفاده شده است.
جدول شماره1-متغییرهای مورداستفاده درتحقیق
متغییر | گویه |
اقتصادی | ایجاددرآمد،ایجاداشتغال،ایجادکارآفرینی،ایجادسرمایه گذاری داخلی،افزایش بهره وری،بسترسازی برای سرمایه گذاری خارجی |
اجتماعی | تصمیمات مشارکتی،انسجام اجتماعی وخانوادگی،افزایش کیفیت زندگی محلی،افزایش اکاهی ازاثرات گردشگری وزندگی محلی،افزایش اگاهی عمومی ازحقوق ونقش های اجتماعی،ترویج فرهنگ وسنت های محلی،حفظ فرهنگ وسنت های محلی،افزایش حس تعلق مکانی ومسئولیت درحفظ فرهنگ وسنت،کاهش درگیری درون اجتماعی(حفظ خرده فرهنگ ها) |
محیطی | افزایش حفاظت محیط زیست محلی،افزایش منابع مورداستفاده مدیریت(کاربری اراضی،آب،برق،مدیریت ودفع موادزائدجامد)افزایش آگاهی ازمحیط زیست پایدار |
نهادی | بهبودمهارت های برنامه ریزی ومدیریت،افزایش برنامه های اموزشی وظرفیت سازی ،ارائه برنامه هاوراهکارهابرای توسعه گردشگری محلی،ایجادنقش هاومسئولیت های واضح وروشن،ایجادهمکاری میان دولت محلی واجتماع محلی،توزیع قدرت درمیان جامعه،ایجاداتحاددرمیان جامعه،تعیین مسیرحرکت نهادهای دولتی وغیردولتی |
ماخذ:نگارندگان 1401
محدوده موردمطالعه:
منطقه ۲۲ شهرداری تهران در ۵۱ درجه و ۶ دقیقه تا ۵۱ درجه و ۳۸ دقیقه طول شرقی و ۳۵ درجه و ۳۴ دقیقه تا ۳۵ درجه و ۵۱ دقیقه عرض شمالی قرار گرفتهاست. این منطقه واقع در شمال غرب تهران با وسعتی حدود ده هزار هکتار( که بیش از 6000 هکتار آن جزء محدوده خدماتی است) معادل دو برابر بزرگترین منطقه شهر تهران بوده و یک هفتم مساحت شهر را تشکیل میدهد. این منطقه از شمال به ارتفاعات 1800-1400 متر کوهپایههای البرز، از جنوب به آزاد راه تهران- کرج، از شرق به مسیل کن و از غرب به حوزه استحفاظی شهرستان کرج محدود میگردد. به این ترتیب مرزهای شمال و شرق با عوامل محدود کننده طبیعی یعنی ناهمواریها و مسیل، مرز غربی و جنوبی با عامل محدود کننده انسانساخت یعنی محدودهشهری و آزاد راه تهران کرج تثبیت میشود.
نقشه شماره 1-موقعیت مکانی محدوده مورد مطالعه منطقه 22تهران
وضعیت هر یک از شاخص های پژوهش با استفاده از آزمون t تک نمونه ای
از آنجا که داده های آماری از توزیع نرمال برخوردارند، از آزمونهای پارامتریک جهت تحلیل داده ها استفاده میگردد. در این تحقیق ما جهت بررسی هر یک از متغیرها و گویه های تحقیق از آزمون T تک نمونه ای استفاده می کنیم.
در این آزمون:
اگر مقدار P-Value بزرگتر از 05/0 باشد، متغیر مورد بررسی با مقدار آزمون (یعنی عدد 3) تفاوت معناداری ندارد و مؤلفه در حد متوسط در جامعه آماری وجود دارد.
اگر مقدار P-Value کوچکتر از 05/0 باشد، مؤلفه مورد بررسی با مقدار آزمون) یعنی عدد 3) تفاوت معناداری دارد. در این حالت:
اگر میانگین عامل مورد بررسی بالاتر از عدد 3 بود، عامل مورد بررسی بصورت قوی در جامعه آماری وجود دارد،
و اگر میانگین عامل مورد بررسی پایین تر از عدد 3 بود، عامل مورد بررسی بصورت ضعیف در جامعه آماری وجود دارد.
در ادامه این بخش به تبیین و تفسیر متغیرهای تحقیق پرداخته میشود.
-سنجش وضعیت نهادی
در ابتدا آمار توصیفی داده های بدست آمده از سنجش شاخص نهادی ارائه میگردد؛
جدول شماره2: آمارهای توصیفی نمرات شاخص نهادی
شاخص | تعداد افراد | تعداد سؤالات | میانگین کل |
نهادی | 285 | 5 | 35/2 |
اطلاعات جدول فوق نشان میدهد که برای سنجش شاخص نهادی مجموعاً 5 سؤال مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه میانگین مشاهده شده نمرات شاخص نهادی که از تقسیم نمره میانگین کل بر تعداد سؤالات (برای این شاخص 5) بدست آمده با میانگین مورد انتظار3، از طریق آزمون t تک نمونه ای پرداخته ایم تا مشخص گردد وضعیت شاخص نهادی در مقایسه با متوسط جامعه چگونه است. آزمون t تک نمونه ای مشخص میکند که آیا میانگین مشاهده شده در مقایسه با میانگین مورد انتظار متفاوت است یا خیر.
جدول شماره3: آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین مشاهده شده شاخص نهادی با میانگین
میانگین مشاهده شده | میانگین مورد انتظار | تفاوت میانگین | مقدار t | درجه آزادای | سطح معنی داری |
35/2 | 3 | 65/0- | 889/1 | 192 | 000/0 |
با توجه به جدول فوق مشاهده میشود، میانگین مشاهده شده نمره شاخص نهادی مورد مطالعه 35/2 به دست آمده، که این مقدار از میانگین مورد انتظار یعنی 3 کمتر است. با توجه به اینکه سطح معنی داری مقدار t محاسبه شده یعنی 889/1 با درجه آزادی192 کمتر از میباشد(000/0 =p، 192=df، 889/1=t)، لذا تفاوت بین میانگین مشاهده شده و میانگین مورد انتظار معنی دار میباشد(05/0>p) بنابراین با 95 درصد اطمینان میتوان گفت که میزان شاخص نهادی در محدوده مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط است.
-سنجش وضعیت شاخص اقتصادی
در ابتدا آمار توصیفی داده های بدست آمده از سنجش شاخص اقتصادی ارائه میگردد؛
جدول شماره: آمارهای توصیفی نمرات شاخص اقتصادی
شاخص | تعداد افراد | تعداد سؤالات | میانگین کل |
اقتصادی | 285 | 5 | 36/2 |
اطلاعات جدول فوق نشان میدهد که برای سنجش شاخص اقتصادی مجموعاً 5 سؤال مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه میانگین مشاهده شده نمرات شاخص اقتصادی که از تقسیم نمره میانگین کل بر تعداد سؤالات (برای این شاخص5 (بدست آمده با میانگین مورد انتظار، از طریق آزمون t تک نمونه ای پرداخته ایم تا مشخص گردد وضعیت شاخص اقتصادی در مقایسه با متوسط جامعه چگونه است. آزمون t تک نمونه ای مشخص میکند که آیا میانگین مشاهده شده در مقایسه با میانگین مورد انتظار متفاوت است یا خیر.
جدول شماره5: آزمون t تک نمونهای برای مقایسه میانگین مشاهده شده شاخص اقتصادی با میانگین مورد انتظار
میانگین مشاهده شده | میانگین مورد انتظار | تفاوت میانگین | مقدار t | درجه آزادی | سطح معنی داری |
36/2 | 3 | 64/0- | 95/2 | 191 | 001/0 |
با توجه به جدول فوق مشاهده میشود، میانگین مشاهده شده نمره شاخص اقتصادی مورد مطالعه 36/2 به دست آمده، که این مقدار از میانگین مورد انتظار یعنی 3 کمتر است. با توجه به اینکه سطح معنی داری مقدار t محاسبه شده یعنی 95/2 با درجه آزادی 191 کمتر از 05/0 میباشد (001/0 =P، 191=df، 95/2=t) لذا تفاوت بین میانگین مشاهده شده و میانگین مورد انتظار معنی دار میباشد. (05/0 > P). بنابراین با 95 درصد اطمینان میتوان گفت که میزان شاخص اقتصادی در محدوده مورد مطالعه پایین تر از حد متوسط است.
-سنجش وضعیت شاخص محیطی
در ابتدا آمار توصیفی داده های بدست آمده از سنجش شاخص محیطی ارائه میگردد؛
جدول شماره 6: آمارهای توصیفی نمرات شاخص محیطی
شاخص | تعداد افراد | تعداد سؤالات | میانگین کل |
محیطی | 285 | 5 | 03/3 |
اطلاعات جدول فوق نشان میدهد که برای سنجش شاخص محیطی مجموعاً 5 سؤال مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه میانگین مشاهده شده نمرات شاخص مدیریتی که از تقسیم نمره میانگین کل بر تعداد سؤالات(برای این شاخص5 (بدست آمده با میانگین مورد انتظار، از طریق آزمون t تک نمونه ای پرداخته ایم تا مشخص گردد وضعیت شاخص محیطی در مقایسه با متوسط جامعه چگونه است.
آزمون t تک نمونهای مشخص میکند که آیا میانگین مشاهده شده در مقایسه با میانگین مورد انتظار متفاوت است یا خیر.
جدول شماره 7: آزمون t تک نمونه ای برای مقایسه میانگین مشاهده شده شاخص محیطی با میانگین مورد انتظار
میانگین مشاهده شده | میانگین مورد انتظار | تفاوت میانگین | مقدار t | درجه آزادی | سطح معنی داری |
05/3 | 3 | 05/0 | 837/2 | 192 | 015/0 |
با توجه به جدول فوق مشاهده میشود، میانگین مشاهده شده نمره شاخص محیطی مورد مطالعه 05/3 به دست آمده، که این مقدار از میانگین مورد انتظار یعنی 3 بیشتر است. با توجه به اینکه سطح معنی داری مقدار t محاسبه شده یعنی 837/2 با درجه آزادی 192 کمتر از 0/05 میباشد (015/0= p، 192=df، 837/2=t)، لذا تفاوت بین میانگین مشاهده شده و میانگین مورد انتظار معنی دار نمی با شد. (05/0<P). بنابراین با 95 درصد اطمینان میتوان گفت که میزان شاخص محیطی در محدوده مورد مطالعه در حد متوسط است.
-سنجش وضعیت شاخص اجتماعی
در ابتدا آمار توصیفی داده های بدست آمده از سنجش شاخص بازار ارائه میگردد؛
جدول شماره 8: آمارهای توصیفی نمرات شاخص اجتماعی
شاخص | تعداد افراد | تعداد سؤالات | میانگین کل |
بازار | 285 | 5 | 77/2 |
اطلاعات جدول فوق نشان میدهد که برای سنجش شاخص اجتماعی مجموعاً 5 سؤال مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه میانگین مشاهده شده نمرات شاخص اجتماعی که از تقسیم نمره میانگین کل بر تعداد سؤالات (برای این شاخص5) بدست آمده با میانگین مورد انتظار، از طریق آزمون t تک نمونه ای پرداخته ایم تا مشخص گردد وضعیت شاخص اجتماعی در مقایسه با متوسط جامعه چگونه است.
آزمون t تک نمونهای مشخص میکند که آیا میانگین مشاهده شده در مقایسه با میانگین مورد انتظار متفاوت است یا خیر.
جدول شماره9: آزمون t تک نمونهای برای مقایسه میانگین مشاهده شده شاخص اجتماعی با میانگین مورد انتظار
میانگین مشاهده شده | میانگین مورد انتظار | تفاوت میانگین | مقدار t | درجه آزادی | سطح معنی داری |
77/2 | 3 | 23/0- | 289/2 | 193 | 004/0 |
با توجه به جدول فوق مشاهده میشود، میانگین مشاهده شده نمره شاخص اجتماعی مورد مطالعه 77/2 به دست آمده، که این مقدار از میانگین مورد انتظار یعنی 3 کمتر است. با توجه به اینکه سطح معنی داری مقدار t محاسبه شده یعنی 289/2 با درجه آزادی 193 کمتر از 05/0 میباشد (004/0=P، 193=df، 289/2=t)، لذا تفاوت بین میانگین مشاهده شده و میانگین مورد انتظار معنی دار می باشد (05/0 > P) بنابراین با 95 درصد اطمینان میتوان گفت که میزان شاخص اجتماعی در محدوده مورد مطالعه پائین تر از حد متوسط است.
2-برآورد مدل و ارزشیابی برازندگی مدل عوامل موثر مشارکت در گردشگری
جهت سنجش برازش مدل با استفاده از معادلات ساختار 4 متغیر" نهادی"، " اقتصادی"، "محیطی" و " اجتماعی" به عنوان عوامل پنهان و موثر بر منطقه 22 در نظر گرفته شدند. و با توجه به پرسشنامه تحقیق، برای سنجش هر شاخص گویه هایی از پرسشهای پرسشنامه بر اساس چارچوب نظری پژوهش، اختصاص داده شد.
- پایایی و روایی
الف(بخش مربوط به مدلهای اندازه گیری.
ب) بخش مربوط به مدل ساختاری.
برای بررسی بخش اول دو مورد استفاده میشود: پایایی شاخص، روایی همگرا. پایایی شاخص نیز خود توسط سه معیار مورد سنجش قرار میگیرد:
1) آلفای کرونباخ؛ 2) پایایی ترکیبی؛ 3)ضرایب بارهای عاملی
همچنین روایی همگرا دومین معیاری است که برای برازش مدلهای اندازه گیری در نرم افزار پی.ال.اس به کار می رود. معیار ای.وی.ای نشان دهنده میانگین واریانس به اشتراک گذاشته بین هر سازه با شاخص های خود میشود. در مورد ای.وی.ای مقدار بحرانی برابر با 5/0 است. بدین معنی که مقدار بالای 0/5 روایی همگرای قابل قبول را نشان می دهد.
نرم افزار پی.ال.اس برای ارزیابی مدلهای معادلات ساختاری دو قسمت را تحت پوشش قرار میدهد:
- بررسی پایایی و روایی مدل اندازه گیری
- سنجش پایایی مدل پژوهش توسط ضریب پایایی مرکب4 (CR)
شرط برقراری پایایی سازه این است که اندازة پایایی مرکب (CR) از 7/0 بزرگتر باشد.
شاخص :مرکب پایایی جدول شماره Error! No text of specified style in document.
متغیر پایایی مرکب (CR) |
اجتماعی 983/0 |
محیطی 993/0 |
اقتصادی 823/0 |
نهادی 752/0 |
4-سنجش پایایی مدل پژوهش توسط ضریب آلفای کرونباخ
مقادیر ضریب آلفای کرونباخ جهت سنجش پایایی مدل به صورت زیر است.
1) 9/0= عالی
2) 8/0= خوب
3) 7/0= قابل قبول
4) 6/0= سوال برانگیز
5) 5/0= ضعیف
برازش مدل پژوهش آلفای جدول شماره 11:شاخص کرونباخ
متغیر | مقادیر cronbachs Alpha |
اجتماعی | 791/0 |
محیطی | 815/0 |
اقتصادی | 801/0 |
نهادی | 879/0 |
با توجه به جداول بالا و اینکه مقادیر پایایی مرکب و آلفای کرونباخ مربوط به هر شاخص بالاتر از 7/0 میباشد، مدل اندازه گیری پژوهش از پایایی مناسبی برخوردار است.
- میانگین واریانس به اشتراک گذاشته AVE
این شاخص توسط فورنل و لارکر (1981) پیشنهاد شد و برای این شاخص حداقل مقدار 5/0، مقدار بحرانی در نظر گرفته شده است. بدین معنا است که متغیر پنهان موردنظر حداقل 50 درصد واریانس مشاهده پذیرهای خود را تبیین می کند.
همگرای جدول شماره 12:شاخص مدل روایی
شاخص | مقادیر AVE |
اجتماعی | 615/0 |
محیطی | 728/0 |
اقتصادی | 823/0 |
نهادی | 551/0 |
همچنان که در جدول بالا آمده است، مقادیر AVE تمامی شاخص ها بالاتر از 5/0محاسبه شده و روایی همگرای مدل نیز تایید می شود.
- مقادیر ضریب تعیین
معیار ضروری برای سنجش الگوی ساختاری ضریب تعیین (R2) متغیرهای مکنون وابسته است. چین (1998) اندازه R2 19/0 و 33/0 و 67/0 در الگوی مسیر PLS را به ترتیب ضعیف، متوسط و قابل توجه توصیف نموده است. اندازه ها حاکی از مطلوب بودن آنها برای متغیرهای مکنون وابسته پژوهش است. برخلاف رویکرد مبتنی بر کوواریانس که از شاخصهای متعددی برای برازش الگو استفاده میشود، رویکرد PLS فاقد شاخص برازش مبتنی بر" خی دو" به منظور بررسی میزان مطابقت الگوی نظری با داده های گردآوری شده است. این امر به ماهیت پیش بین محور PLS بستگی دارد.
R Squares جدول شماره13:مقادیرشاخص
شاخص مقادیر R Squares |
توسعه گردشگری 795/0 |
با توجه به مقادیر بدست آمده از شاخص R2، قوی و مناسب بودن مدل ساختاری نیز تایید می شود.
6-مدلهای ساختاری و اندازه گیری:
برای آزمون فرضیه از آماره t استفاده شد. برای بررسی معنادار بودن روابط نیز از اندازة تی (t-value) استفاده شد که با استفاده از الگوریتم به دست می آید (آذر و همکاران،1391). با بررسی خروجی مدل، مقدار ضریب معناداری(آمارهt) برای تمامی متغیرها بیشتر از 88/1 بوده است، بنابراین تاثیر تمامی متغیرها در نمونه های مورد مطالعه با 95 درصد اطمینان تایید میشود و این متغیرها تاثیر معناداری بر توسعه گردشگری دارند.
باید گفت که اگر مقدار ضریب مسیر بین متغیر مکنون مستقل و متغیر مکنون وابسته مثبت باشد نتیجه میگیریم که با افزایش متغیر مستقل شاهد افزایش در متغیر وابسته خواهیم بود. و بالعکس اگر مقدار ضریب مسیر بین متغیر مکنون مستقل و متغیر مکنون وابسته منفی باشد نتیجه میگیریم که با افزایش متغیر مستقل شاهد کاهش در متغیر وابسته خواهیم بود
فرضیات و ضرائب جدول شماره14:آزمون مسیر
مسیر | ضریب مسیر | وضعیت |
اجتماعی مشارکت گردشگری | 497/0 | پذیرش |
محیطی مشارکت گردشگری | 412/0 | پذیرش |
اقتصادی مشارکت گردشگری | 879/0 | پذیرش |
نهادی مشارکت گردشگری | 571/0 | پذیرش |
همانطور که در جدول فوق مشاهده میشود مسیر اقتصادی← مشارکت گردشگری با ضریب مسیر 879/0 بحرانی ترین مسیر جهت توسعه گردشگری منطقه مورد مطالعه میباشد. پس از آن مسیر نهادی ← مشارکت گردشگری به مکان نیز با ضریب مسیر 571/0 تاثیر بسزایی در توسعه گردشگری منطقه مورد مطالعه داشته است.
نتیجه گیری:
افزایش گردشگران و خدمات و صنایع وابسته به گردشگری، صنعت توریسم را به عنوان یکی از بزرگترین اهرمهای تحولات اجتماعی- اقتصادی تاریخ بشر تبدیل کرده است و این امر ضرورت مطالعات علمی و برنامهریزیهای دقیق را نمایان میسازد.برنامه ریزی توسعه ی گردشگری ودخیل کردن جامعه محلی ومشارکتشان دراین برنامه ریزی هاباعث ایجادانسجام اجتماعی موجب اشتغال زایی ورشداقتصادی درمنطقه خواهدشد.پژوهش حاضرباهدف بررسی نقش مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری منطقه 22 شهرتهران انجام شده است.نتایج نشان دادکه .نتایج نشان دادکه شاخص های مشارکت اجتماعات محلی درتوسعه گردشگری نهادی، اقتصادی واجتماعی درمحدوده موردمطالعه پایین ترازحدمتوسط است وشاخص محیطی درمحدوده موردمطالعه درحدمتوسط است.همچنین درآزمون مسیرضرایب و معیار ها نشان میدهد با ارزش ترین معیار و در رتبه بندی خاص آن معیار اقتصادی با درصد 879% و سپس معیار نهادی با ضریب 571% معیار اجتماغی با رتبه 497% و در نهایت معیار محیطی با رتبه 412% میباشد که بیانگر این است که هرچقدر زیر ساخت های اقتصادی قوی تر باشد سرمایه گزاران تمایل بیشتر برای حضور در منطقه 22 و نیز سود اوری برای خود نیز میباشد و در پی این اقدام مشارمت اجتماعی نیز بالاتر میرود.
نتایج به دست آمده به طور کلی مؤید تأثیرات مشارکت محلی در ایجاد ارزش اقتصادی و اجتماعی در میزان مشارکت است. بنابراین پیشنهادمیشود سازوکاری نظام مند برای تسهیل مشارکت مردم به عنوان یک فرهنگ سازمانی که همکاری بین اعضای اکوسیستم محلی را تسهیل می کند ایجاد شود. والیان امر باید با ارائه و ارتقای خدمات برای مشارکت مشتریان انگیزه ایجاد کنند و آنان را به مشارکت ترغیب نمایند. پیشنهاد می شود شهرداری منطقه موردمطالعه در جهت توسعۀ مشارکت مردم عوامل انگیزشی را جدی بگیرند و با طبقه بندی آن ها در دو دستۀ عوامل درونی و بیرونی سیاست هایی را در جهت تقویت و برانگیختن آن ها در پیش گیرند. همچنین، به عنوان ابتکار سرمایه گذاری بلندمدت، پیشنهاد می شود شهرداری در فعالیت های حوزۀ مسئولیت اجتماعی محلی مشارکتی فعال داشته باشند. اگرچه بازده این نوع سرمایه گذاری مستقیم و بلافاصله نیست، اما به عنوان سرمایۀ اجتماعی منطقه از طریق جذب توریست بازگردانده می شود.
-اعطای تسهیلات بامعافیت مالیاتی درجهت سرمایه گذاری درزمینه گردشگری ویژه در منطقه 22
-زمینه سازی برای تدوین سندجامع توسعه گردشگری ویژه منطقه 22
-کاهش خلاءهای قانونی درجهت توسعه گردشگری و دادن وام برای گردشگردی در منطقه 22
-توانمندسازی سازمان های مردم نهادجهت ارتقائ مشارکت گرشگران در منطقه 22
-توانمندسازی و استفاده از ظرفیت های مناطق دیگری برای منطقه 22
منایع:
1. ابراهیمی پور،حبیب،بابایی،یاوروسخن دان،الناز(1396)بررسی تاثیراجتماعی برمشارکت توسعه ی گردشگری پایداربانقش میانجی اثرات گردشگری مطالعه موردی شهرسرعین،مجله برنامه ریزی وتوسعه گردشگری، دوره 6 ،شماره22
2. امین زاده گوهرریزی، نینا، (1399) ، بررسی فعالیت های توسعه گردشگری پایدار روستایی با رویکرد مشارکتی: مطالعه موردی روستای گرمه استان اصفهان، پایان نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة علوم اجتماعی دانشگاه تهران.
3. پاپلی یزدی، محمد حسین، مهدی سقایی. (1386). گردشگری(ماهیت و مفاهیم). انتشارات سمت.
4. تولایی،سیمین.سلیمانی،محمد.جهانی دولت اباد،رحمان.جهانی دولت اباد،اسماعیل(1396). نقش مشارکت جوامع محلی در صنعت گردشگری پایدارمطالعة موردی: سرعین. فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش های جغرافیای انسانی، دورة 49 ، شمارة 1
5. حاتمی نژاد،حسین،گروسی،علی رضا،شاهرخی فر،زینب،توکلی نغمه،مصطفی(1399)برنامه ریزی راهبردی توسعه ی گردشگری باتاکیدبرنقش مشارکت اجتماعات محلی مطالعه موردی :استان البرز،فصلنامه چشم اندازمطالعات شهری وروستایی دوره1،شماره2
6. حامد مقدم، بيتا، (1373)، شناسايي و بررسيدلايل عدم گسترش گردشگري در شهر كرمانشاه
7. حیدری ،زهرا،رضوانی،محمدرضا،وبدری،سیدعلی(1395)تحلیل عوامل موثربرمشارکت اجتماع محلی دربرنامه ریزی توسعه گردشگری کشاورزی مطالعه موردی:نواحی روستایی بخش مرکزی شهرستان تنکابن،نشریه آمایش جغرافیایی فضا،دوره 6 ،شماره21
8. رهنمايي، محمدتقي، (1369)، جغرافياي اوقات فراغت و جهانگردي، تهران، انتشارات دانشگاه تهران،
9. رهنمايي، محمدتقي، (1397)، اثرات توسعه بر محيط زيست استان لرستان، نشر دفتر طرح و تحقيقات دانشگاه ادبيات دانشگاه تهران، تهران.
10. رضواني، علي اصغر، (1385)، نقش اکوتوريسم در حفاظت محيط زيست، مجله محيط شناسي، شماره 31.
11. رضواني، علياصغر، (1398)، جغرافيا و صنعت توريسم، تهران، انتشارات پيام نور9
12. سازمان جهاني جهانگردي، (1379)، برنامه ريزي ملي و منطقه اي جهانگردي، مترجم محمود عبدالله زاده، چاپ اول، نشر پژوهشهايفرهنگي، تهران.
13. سازمان جهاني جهانگردي، (1384)، برنامه ريزي ملي و منطقه اي جهانگردي، ترجمة محمود عبد الله زاده، دفتر پژوهش هايفرهنگي، تهران، چاپ دوم.
14. سفاهن،افشین.احمدی،امین.عیدی،زهرا(1399). نقش مشارکت اجتماعات محلی در توسعه پایدار گردشگری ،چهارمین کنفرانس بین المللی پژوهش در علوم و مهندسی
15. شافعی،رضا.احمدی زاد،آرمان،مولایی،زینب(1400). نقش مشارکت مشتریان در ایجاد ارزش اقتصادی و اجتماعی در اکوسیستم کسبوکار گردشگری مورد مطالعه: مشتریان شرکتهای فعال حوزۀ گردشگری.فصلنامه علمی و پژوهشی گردشگری و توسعه،دوره 10، شماره 4 - شماره پیاپی 29زمستان دی 1400صفحه 113-126
16. ضرابخانه،فرزانه.طباطبایی نسب،سید محمد.اسدیان اردکانی،فائزه(1400). تحليل ارتباط مشاركت پايدار گردشگران و ارزش ويژه برند مقصدگردشگري ( مطالعه موردي شهر اصفهان ).فصلنامه علمی و پژوهشی مطالعـــات پـــژوهشهـــاي شـــهري و منطقـــه اي ســال هفــتم، شــماره بيســت و ششــم، پــاييز 1400
17. عرب ،مهسا.خاکزند،مهدی(1400). تاثیر گردشگری بر مشارکت اجتماعی و فرهنگی در جهت تحقق برنامه های توسعه پایدار روستایی. کنفرانس ملی معماری، عمران، شهرسازی و افق های هنر اسلامی در بیانیه گام دوم انقلاب
18. کاظمي، مهدي، (1385)، مديريت گردشگري، تهران، انتشارات سمت.
19. کاظمی، مهدي،( 1390)، مديريت گردشگري، چاپ اول، نشر وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي، تهران.
20. کریم خان، 1389 ، زمینه یابی مشارکت جامعه محلی در توسعه پایدار گردشگری )میزگرد(، نشریه کتاب ماه علوم اجتماعی،.4- دورة جدید، شماره 28
21. محلاتي، صلاح الدين. (1395). جهانگردي پايدارشهري. مجله شهرداريها، ش46، ص 270.
22. محلاتي، صادق. (1396). درآمدی بر جهانگردی. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی، ص 280.
23. مايکل هال، کالين و جان ام. جنکينز، (1382)، سياستگذاري جهانگردي، ترجمه سيد محمد اعرابي و داود ايزدي، چاپ دوم، انتشارات دفتر پژوهش هاي فرهنگي، تهران.
24. مسیبی،سمانه.مسیبان ریزی،مهدی(1400). تحلیل نقش توسعه گردشگری خلاق شهری در افزایش مشارکت اجتماعی شهروندان،فصلنامه علمی و پژوهشی مدیریت گردشگری،دانشگاه علامه طباطبایی،دوره 16، شماره 55 مهر 1400صفحه 319-355
25. Yongguang Zou, Qionglei Yu b(2022). Sense of safety toward tourism destinations: A social
26. constructivist perspective. Journal of Destination Marketing & Management. Journal of Destination Marketing & Management 24 (2022) 100708
27. Villy Abrahama,∗, Yaniv Poriab(2019). A research note exploring socially visible consumption in tourism. Tourism Management. Tourism Management 70 (2019) 56–58
28. -Kim, k., Uysal, M. and Sirgy, J. (2013). How does tourism in a community impact the quality of
29. life of community residents, Tourism Management, Vol. 13, June 2013, PP:527-540.
30. -Liu, J., Qu, H., Huang, D., Chen, G., Yue, X., Zhao, X. and Liang, Z. (2014), The role of social
31. capital in encouraging residents' pro-environmental behaviors in community-basedecotourism, Tourism Management, 41(1):190-201.
32. Rahmani Seryasat, M. et al., 2014, Health tourism advantages in tourism attraction Case study
33. (Sarein, Ardabil city), New York, Science Journal, Vol. 7, No. 6.
[1] 2- Pear Larousse
[2] 3- Sporting Magazine