بررسی دیدگاه محمد شحرور پیرامون داستان‌های قرآنی بر اساس ارتباط ساختاری یا سیاق
محورهای موضوعی : تفسیر موضوعی قرآن کریم
مهناز راحتی بلاباد
1
(دانشجوی دکترای علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران)
سوسن آل رسول
2
(استاد گروه علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران )
تهمینه پارسایی
3
(استادیار گروه علوم قرآن و حدیث، واحدکرج، دانشگاه آزاد اسلامی، کرج، ایران )
کلید واژه: داستان‌های قرآن, سوره هود, شحرور, ارتباط ساختاری (سیاق),
چکیده مقاله :
محمد شحرور قرآن¬پژوه سوری، داستان¬های قرآن را حوادث تاریخی می‌داند که ارتباطی با شریعت و الزام به اطاعت ندارد بلکه جدال انسان با طبیعت و جامعه را نشان می¬دهد و باید برداشت جدید بر مبنای علم روز، از آن¬ها استنباط شود. بر اساس روش ارتباط ساختاری (سیاق) که از آن برای کشف ارتباط نظام¬مند اجزاء قرآن استفاده می‌شود، هر سوره دارای چندین ساختار و هدف هر ساختار در راستای غرض اصلی سوره است. در این مقاله با روش توصیفی -تحلیلی، ارتباط ساختاری آیات مربوط به داستان هود (ع) در سوره هود، در راستای غرض اصلی سوره و ارتباط با سایر اجزای سوره بررسی¬شد و با نظریه شحرور مورد قیاس قرارگرفته¬است. شحرور تنها از بعد تاریخی به داستان هود (ع) پرداخته، لکن در تحلیل¬ساختاری ارتباط داستان هود (ع) با سایر اجزاء سوره، اغراض مهمی مانند: توحید، هدایت، تربیت و غیره، به دست آمد؛ همچنین با تحلیل سیاق¬ها ارتباط توحید با رسالت، روشن شد.
Mohammad Shahrur, a Syrian Qur'an scholar, considers the stories of the Qur'an to be historical events that have nothing to do with the Sharia and the obligation to obey, but instead show the struggle of man with nature and society, and, a new scientific understanding should be deduced from them. According to the method of ‘Structural Relationship (Context)’, which is used to discover the systematic connection of the parts of the Qur'an, each Surah has several structures and the purpose of each structure is in line with the main purpose of the Surah. In this article, with the descriptive-analytical method, the structural connection of the verses related to the story of Hud (PBUH) in Surah Hud was investigated in line with the main purpose of the Surah and the relationship with other parts of the Surah, and it was compared with Shahrur's theory. Shahrur only dealt with the story of Hud (PBUH) from a historical perspective, however, in the structural analysis of the relationship of the story of Hud (PBUH) with other parts of the Surah, important purposes such as monotheism, guidance, training, etc., were obtained; moreover, by analyzing the Contexts, the relationship between monotheism and prophethood was clarified.
الف) منابع فارسی و عربی
قرآن کریم
بازرگان، عبدالعلی (1375)؛ نظم قرآن؛ تهران؛ انتشارات قلم.
بهجت‌پور، عبدالکریم (1392)؛ همگام با وحی؛ قم؛ تمهید.
ترشیزی، حجت؛ عباس همامی (1398)؛«کوششی در جهت کشف ساختارسوره یس با رویکرد پدیدارشناسانه»، پژوهش دینی، دوره 19، شماره39.
جوادی آملی، عبدالله (1392)؛ تفسیر تسنیم؛ قم؛ اسراء.
حکم‌آبادی، حجت اله و همکاران (1398)؛« کشف استدلالی ساختاروغرض سوره مبارکه احزاب»؛ کتاب قیّم، دوره9، شماره21.
خامه¬گر، محمد (1388)؛« روش استنباط گزاره‌های علمی از ساختار سوره ها»؛ پژوهش¬های قرآنی؛ دوره15، شماره57.
رجب‌زاده، شیرین و همکاران (1400)؛« بررسی دیدگاه شحرور در تفسیر نو اندیشانه او»؛ مطالعات تفسیری، دوره12، شماره47.
رضايى اصفهانى، محمدعلى (1387)؛ تفسير قرآن مهر؛ قم؛ پژوهش‌های تفسیر و علوم قرآن.
سبحانی، جعفر (1360)؛ منشور جاوید؛ قم؛ انتشارات امام صادق (ع).
شحرور، محمد (1990م)؛ الکتاب و القرآن، قراءة معاصرة؛ دمشق؛ الاهالی للطباعه و النشرو التوزیع.
شحرور، محمد (2010م)؛ القصص القرآنی؛ مدخل الی القصص و قصه آدم؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2012م)؛ السنه الرسولیه و السنه النبویه؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2012م)؛ القصص القرآن قراءه المعاصره ( من نوح الی یوسف)؛ بیروت؛ دارالساقی.
شحرور، محمد (2017م)؛ قرائات معاصره فی النص القرآنی؛ بیروت؛ مرکز الحضاره لتنمیه الفکر الاسلامیه.
صفوی، محمدرضا (1388)؛ ترجمه قرآن کریم براساس تفسیر المیزان؛ قم؛ دفتر نشر معارف.
طباطبايى، محمدحسين (1374)؛ تفسير الميزان؛ مترجم محمدباقر موسوی؛ قم؛ جامعه مدرسین حوزه علمیه قم دفتر انتشارات اسلامی.
طبرسی، فضل بن حسن (1384)؛ مجمع البیان؛ مترجم حسین نوری همدانی؛ تهران؛ فراهانی.
علوی مقدم، مهیار (1377)؛ نظریه‌های نقد ادبی معاصر (صورتگری و ساختار گرایی)؛ تهران؛ سمت.
قضاعي، محمد بن سلامة (1361)؛ شرح فارسى شهاب الأخبار (كلمات قصار پيامبر خاتم)؛ تهران؛ مرکز انتشارات علمی و فرهنگی.
کاشانی، فتح الله (1336)؛ منهج الصادقین؛ تهران؛ کتابفروشی اسلامیه.
لایقی، فاطمه؛ عباس همامی ( 1399)؛« ساختارمعنایی سوره احزاب و جایگاه آیه تطهیر در آن»، پژوهشنامه قرآن و حدیث، دوره13، شماره26.
محصص، مرضیه؛ هاله بادینده (1398)؛« تحلیل و نقد نگرش محمد شحرور درباره سنت نبوی»؛ مجله آینه معرفت؛ دوره 19، شماره 3.
هاشمى رفسنجانى، علی¬اكبر (1386)؛ تفسير راهنما؛ قم؛ بوستان کتاب.
ب) سایت ها
23- بطحایی، علی.«جریان¬شناسی و آینده نگاری چالش¬های جوامع مسلمانان»، http://muslimna.ir
24- ناصری طاهری، عبدالله. «درباره محمد شحرور». www.https://dinonline.com/814
