مروری بر پیشرفت‌ها و چالش‌های گزارشگری پایداری در ایران

محورهای موضوعی : راهبری شرکتی

طوبي حقيقت ¹ , هانیه حکمت ²

1 - دانشجوی دکتری حسابداری، گروه حسابداری، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران
2 - استادیار گروه حسابداری، دانشگاه الزهراء(س)، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1403/05/17 تاریخ پذیرش : 1403/10/04 تاریخ انتشار : 1403/11/08

کلید واژه: گزارشگری پایداری, توسعه پایدار, حسابداری پایداری, پیشرفت‌ و چالش‌ گزارشگری پایداری,

چکیده مقاله :

امروزه تغییرات آب و هوا، کمبود منابع طبیعی، آلودگی، نابرابری‌های اجتماعی و نقض حقوق انسانی نشان می‌دهند که هنوز در رویارویی با چالش‌ها در جامعه وجود دارد. برای مقابله با این چالش‌ها و تحقق توسعه پایدار، سازمان‌ها متعهد به مسئولیت اجتماعی و محیطی شده‌اند تا عملکرد خود به صورت جامع و شفاف با در نظر گرفتن ابعاد محیطی، اجتماعی و اقتصادی را گزارش دهند. گزارشگری پایداری سازمان‌ها را تشویق می‌کند تا اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری را در اختیار عموم قرار دهند و سازمان‌ها مسئولیت بیشتری را در جهت بهبود پایداری به عهده بگیرند. پژوهش حاضر به مرور پژوهش‌های انجام شده در حوزه گزارشگری پایداری در ایران و بررسی پیشرفت‌ها و چالش‌های آن پرداخته است. نتایج این پژوهش‌ها نشان‌ می‌دهد که افشای گزارشگری پایداری در ایران پیشرفت‌های رو به رشدی داشته است و رابطه مثبتی بین توانایی مدیریت، مسئولیت اجتماعی، سرمایه فکری و ارزیابی کیفیت افشای پایداری و گزارشگری و عملکرد پایداری وجود دارد. همچنین پژوهش‌های انجام شده در خصوص ابعاد، شاخص‌ها و چارچوب گزارشگری پایداری توانسته است راهکاري براي شفافیت در پاسخگویی به نیاز کلیه ذینفعان در نظر گیرد. به علاوه، به نظر می‌رسد چالش‌های موجود جهت متوازن‌سازی انتظارات ذینفعان و ظرفیت‌های شرکت نیز تاحد قابل قبولی مرتفع گردیده است. ‌در ‌صنعت ‌بيمه‌ نیز رهنمودها و استانداردهای گزارشگری پایداری رو ‌به ‌افزايش‌ بوده و شرکت‌های بیمه طیف وسیعی از ذینفعان را به عنوان مخاطبان گزارش‌های پایداری خود در نظر گرفته‌اند.

چکیده انگلیسی:

Todays, climate change, lack of natural resources, pollution, social inequalities and human rights violations show that there are still challenges in society. To face these challenges and realize sustainable development, organizations have committed to social and environmental responsibility to report their performance comprehensively and transparently, taking into account environmental, social and economic aspects. Sustainability reporting encourages organizations to provide more and more accurate information to the public and organizations to take more responsibility for improving sustainability. The present study reviewed the progress and challenges of sustainability reporting in Iran. First, the summaries of the articles were reviewed, then irrelevant studies were removed, and finally, the final articles were selected for review-narrative review. The results of recent researches have shown that the disclosure of sustainability reporting has made great progress, in this way, studies have found that there is a positive relationship between management ability, social responsibility, intellectual capital, and the evaluation of the quality of sustainability disclosure and reporting and sustainability performance. The researches proposed in the field of dimensions, indicators and reporting framework of sustainability were able to consider a solution for transparency in affairs to meet the needs of all stakeholders. The relationship between balancing the expectations of the stakeholders and the company's capacities was also resolved. Sustainability reporting guidelines and standards also showed the impact of the publication of sustainability reporting in the insurance industry, which has been increasing, and insurance companies have considered a wide range of stakeholders as the audience of their sustainability reports.

منابع و مأخذ:

 پورغلامی‌دافچاهی، غ. صمدی‌لرگانی، م. علی‌خانی، ر. پورعلی، م. (1402). ارزیابی کیفیت افشای پایداری و تاثیر آن بر عملکرد پایداری مبتنی بر تئوری مشروعیت. فصلنامه علمي پژوهشي دانش حسابداري و حسابرسي مديريت دوره 12/ شماره 2(پیاپي 46)/ تابستان 1402 صفحه 275تا 296.
 وصالی، س. کرمانی، ابراهیم. (1402). بررسی تأثیر افشا مسئولیت اجتماعی، سرمایه فکری بر درماندگی مالی و گزارشگری پایداری. فصلنامه رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری، سال هفتم، شماره ،98 تابستان، صفحه 389-421.
 احمدزاده، ی. مران‌جوری، م. علی‌خانی، ر. تقی‌پوریان، ی. (1401). ارائه چارچوب گزارشگری پایداری مبتنی بر ایجاد توازن بین انتظارات ذینفعان و ظرفیتهای شرکت. پژوهشهاي حسابداري مالی و حسابرسی دورە 14 / شمارە 4 (پیاپی 56) / زمستان 1401 صفحه 161 تا 189.
 رحمانی، ع. محمودخانی، م. همایون، س. نیاکان، ل. (1401). بررسي استانداردها، رهنمودها و وضعيت انتشار گزارشگري پايداري در بيمه صنعت. مقاله علمی- ترویجی، فصلنامه پژوهشنامه بیمه، سال سی هفتم/ شماره2/ تابستان 1401/ شماره مسلسل 146/ صفحات 203-237.
 زحمتکش، ز. شهرستانی، س. وحیدی‌مقدم، ل. (1401). بررسی تأثير توانایی مدیریت بر سطح افشا گزارشگری پایداری شرکت‌ها. فصلنامه چشم انداز حسابداری و مدیریت دوره، 5 شماره، 55 زمستان 1401(جلد هشتم).
 رحمانی، ع؛ محمودخانی، م. (1400). ضرورت تهیه و اطمینان بخشی گزارشهای پایداری: دیدگاه حسابرسان و خبرگان صنعت بیمه. فصلنامه پژوهش‌های حسابرسی حرفه‌ای، سال دوم، شماره پنجم، زمستان 1400، صفحه 128-156.
 گزارشگری پایداری در ایران. (1399)، نشریه شماره 1 انجمن گزارشگری پایداری ایران، 1399.
 رزازیان، م. و محمودی، ا. (1398). تحلیل توانمندسازی گزارشگری پایداری سازمان‌های دولتی با استفاده از رویکرد AHP (مورد مطالعه: سازمان‌های محیط زیست ایران). فصلنامه علمی-پژوهشی مدیریت دولتی، 11(2)، 533-558.
 عابدی، ع. و میرزائی، م. (1398). بررسی چالش‌های محیطی گزارشگری پایداری بر اساس رویکرد پوشش و استخراج المان‌های نواقص: کاربرد رویکرد فراتحلیلی انتقالی فازی. مدیریت دولتی، 11(1)، 41-62.
 عبداللهیان، ح (1398). کسب و کار پایدار و توسعه پایدار. نخستین همایش ملی معماری و شهرسازی. سازمان معماری و توسعه پایدار.
 سازمان ملی استاندارد ایران. (1397). راهنمای سنجش عملکرد پایداری سازمان‌های عمومی و خصوصی (ISPR).
http://stdofficeisiri.ir/std/19035  بنی‌سعید، ا. و حاجی‌زاده، ی. (1396). تبیین و اولویت‌بندی چالش‌های مؤسساتی گزارشگری پایداری سازمان‌های دولتی. مدیریت دولتی، 9(4)، 635-656.
 نیک‌نهاد، ح. ورامشهری، ف. و نیلفروشان، ح. (1396). بررسی تأثیر مستقیم و غیرمستقیم مؤلفه‌های مختلف گزارشگری پایداری بر میزان اعتماد و سرمایه اجتماعی (مورد مطالعه: ذینفعان در شرکت بیمه دی، شعبه تهران). فصلنامه مدیریت دولتی، 10(2)، 105-124.
 شهریاری، مریم. (1394). گزارشگری پایداری: ابزاری جهت افزایش شفافیت، اعتماد و ارزش افزوده. مجله مدیریت دولتی، 8(4)، 887-905.
 رئیسی، ف. (1393). ابزار قوی برای رسیدن به توسعه پایدار؛ گزارشگری پایداری. مجله مهندسیی برق و کامپیوتر ایران، 12(2)، 28-35.
Pourgholami-Dafchahi, Gha. Samadilargani, M. Alikhani, R. Pourali, M. (2023). Assessing the quality of sustainability disclosure and its impact on sustainability performance based on legitimacy theory. Quarterly Journal of Accounting and Management
Auditing, Volume 12/Number 2 (consecutive 46)/Summer 1402, Pages 275-296. (In Persian) Wasali, S. Kermani, Ibrahim. (2023). Investigating the impact of social responsibility disclosure, intellectual capital on financial distress and sustainability reporting. Quarterly magazine of new research approaches in management and accounting, 7th
year, number 98, summer, page 389-421 Zahmatkesh, Z. Shahrestani, S. Vahidi Moghadam, L. (2022). Investigating the effect of management ability on the disclosure level of corporate sustainability reporting. Quarterly Journal of Accounting and Management Perspective, 5 issues, 55 winter
2022 (8th volume). (In Persian) Rahmani, A. Mahmoudkhani, M. Homayoun, S. Niakan, L. (2022). Examining the standards, guidelines and publication status of sustainability reporting in industry insurance. Scientific-promotional article, insurance research quarterly, 37th year/
number 2/ summer 1401/ serial number 146/ pages 203-237. (In Persian) Ahmadzadeh, Y. Maranjuri, M. Alikhani, R. Taghipourian, Y. (2021). Providing a sustainability reporting framework based on balancing stakeholder expectations and company capabilities. Financial accounting and auditing researches, period 14 /
number 4 (consecutive 56) / winter 1401, pages 161 to 189. (In Persian) Rahmani, A; Mahmoudkhani, M. (2021). Necessity of preparation and assurance of sustainability reports: opinion of auditors and insurance industry experts. Professional audit research quarterly, second year, fifth issue, winter 1400, page 128-156. (In
Persian) Nicholas, John and Morris, Alexander (2020). "Evaluating the quality of sustainability reporting: the role of capital markets and financial performance". International Journal of Financial Reporting and Auditing, 16(3), 357-381.
Sustainability reporting in Iran. (2020), Journal No. 1 of Iran Sustainability Reporting Association, 2020. (In Persian) Delraywood, Robert and Higgins, Michael (2019). "The impact of sustainability information quality on long-term profitability
growth". Journal of Managerial Accounting and Economics, 56(2), 241-257. Dumay, J., & Tilt, C. (2019). Academic theory and practice in sustainability reporting. In Handbook of sustainability accounting and reporting (pp. 23-46). Springer. WHAT IS GOOGLE SCHOLAR AND HOW DO I USE IT? (2019).
https://library.shsu.edu/research/guides/tutorials/googlescholar/index.html. Abdullahiyan, H (2018). Sustainable business and sustainable development. The first national architecture and urban planning
conference. Architecture and sustainable development organization. (In Persian) Abedi, A. and Mirzai, M. (2018). Investigating the environmental challenges of sustainability reporting based on the approach of covering and extracting the elements of defects: the application of the fuzzy transitional meta-analytical approach. Public
Administration, 11(1), 41-62. (In Persian) Razazian, M. and Mahmoudi, A. (2018). Analyzing the empowerment of sustainability reporting of government organizations using the AHP approach (case study: Iranian environmental organizations). Scientific-Research Quarterly of Public
Administration, 11(2), 533-558. (In Persian) National Standard Organization of Iran. (2017). Guide for measuring sustainability performance of public and private
organizations (ISPR). http://stdofficeisiri.ir/std/19035 Bani Said, A. and Hajizadeh, Y. (2016). Explaining and prioritizing institutional challenges of sustainability reporting of
government organizations. Public Administration, 9(4), 635-656. (In Persian) Niknahad, H. Varamshahri, F. and Nilforoshan, H. (2016). Investigating the direct and indirect effects of different components of sustainability reporting on the level of trust and social capital (case study: stakeholders in Bimah Day Insurance Company,
Tehran branch). Public Administration Quarterly, 10(2), 105-124. (In Persian) Lopez, Maria J., and Lomero, Alexander. (2014). "Corporate Sustainability Reporting Approaches: Theoretical Foundations and
Application Review". Financial Accounting Research, 6(4), 35-57. Shahriari, Maryam. (2014). Sustainability reporting: a tool to increase transparency, trust and added value. Journal of Public
Administration, 8(4), 887-905. (In Persian) Raisi, F. (2013). A strong tool to achieve sustainable development; Sustainability reporting. Iranian Journal of Electrical and
Computer Engineering, 12(2), 28-35. (In Persian) Fernandez Feijo, Natalia, et al. (2012). "Evaluating the impact of company policies on sustainability performance". Financial Accounting and Auditing Research, 4(14), 103-124. Global Reporting Initiative (GRI): https://www.globalreporting.org/
International Organization for Standardization (ISO) (2010): https://www.iso.org/home.html Anscamp, I., & Ike, O. (2009). The three-tier reporting theory: A template for effective stakeholder dialogue. Journal of
Reporting, Business and Society, 8(3), 215-230. Chartered Institute of Management Accountants (CIMA): https://www.cimaglobal.com/ Dahlsrud, A. (2008). How corporate social responsibility is defined: an analysis of 37 definitions. Voluntas, 20(4), 1-15. Kolk, A., & Perego, P. (2008). Determinants of the adoption of sustainability assurance statements: An international
investigation. Business Strategy and the Environment, 17(3), 183-196. Unerman, J., Bebbington, J., & O'Dwyer, B. (2007). Sustainability accounting and accountability. Routledge. Green, B. N., & Johnson, C. D. (2006). How to read a systematic review and meta-analysis and apply the results to patient care:
users' guides to the medical literature. JAMA, 296(7), 901 Hayes, R. (1999). More from less: The permanent solution to scarcity and environmental concern. New York: Tarcher/Putnam. Elkington, J. (1997). Cannibals with fork and spoon: The triple bottom line of 21st century business. Henley-on-Thames: Capstone Publishing.