اثرات تنش خشکی و سایکوسل بر عملکرد ارقام ذرت در کشت دوم
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی
فاطمه هاشم‏ زاده
1
(
دانشجوی دکتری زراعت و عضو باشگاه پژوهشگران جوان دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.
)
کلید واژه: عملکرد, تنش خشکی, کشت دوم, ذرت, سایکوسل,
چکیده مقاله :
به منظور بررسی اثرات تنش خشکی و مصرف سایکوسل بر برخی صفات رویشی و عملکرد دانه ارقام ذرت در کشت دوم، آزمایشی طی تابستان 1384 در ایستگاه تحقیقات جهاد کشاورزی شهرستان خوی به صورت طرح کرت های دو بار خردشده در قالب بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار انجام شد. فاکتورها شامل آبیاری به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح (آبیاری پس از 5±70 ، 5±100، 5±130میلی متر تبخیر از تشتک کلاس A)، ارقام 260 و 301 ذرت به عنوان فاکتور فرعی و مقادیر مختلف سایکوسل (مصرف سایکوسل به مقدار 5/1کیلوگرم ماده مؤثر در هکتار و عدم مصرف آن) به عنوان فاکتور فرعی فرعی بودند. نتایج نشان داد که تنش خشکی سبب کاهش قطر ساقه، طول و قطر بلال، وزن صددانه، عملکرد بیولوژیکی و عملکرد دانه گردید. بررسی ارقام آزمایشی از نظر قطر بلال، اختلاف معنی داری را نشان داد، به طوری که رقم 301 نسبت به رقم 260 برتر بود. مصرف سایکوسل باعث افزایش قطرساقه، طول و قطربلال، وزن چوب بلال، وزن صددانه، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه و شاخص برداشت نسبت به عدم مصرف آن می شود. نتایج کلی این آزمایش نشان داد که آبیاری پس از 70 میلی متر تبخیر و مصرف سایکوسل می تواند نقش مؤثری در افزایش عملکرد دانه داشته باشد.
In order to study the effects of drought stress and cycocel application on the some vegetative traits and grain yield of maize varieties as second crop, an experiment was conducted at agricultural research station of Jihad-Keshavarzi in Khoy region of Iran during 2005 growing season. Experimental design was a split-split plot based on randomized complete block design (RCBD) with four replications.The factors consisted of irrigation as the main factor in three levels (irrigation after 70±5, 100±5, and 130±5 mm evaporation from class A pan), 260 and 301 corn varieties as subfactor and cycocel in two levels of 1.5kg/ha effector material and without application as sub-subfactor. Results showed that drought stress caused reduced culm diameter, ear lengh and diameter, hundred grain weight, and biological and grain yield. Variety 301 had more ear diameter than variety 260, significantly. This can be attributed to the longer growth duration of the variety 301. Application of cycocel increased stem diameter, length and diameter of the ear, hundred grain weight, biological yield, grain yield and the harvest index. Generally, It was concluded that the irrigation after 70 mm evaporation and the application of cycocel can play major role in increasing of maize grain yield.
1- امام، ی.، ع. ا. تفضلی و ح. ر. کریمی مزرعه شاه. 1375. بررسی اثرات کلرومکوات کلرید بر رشد و نمو گندم قدس. مجله علوم کشاورزی ایران. جلد 27، شماره 1، ص. 30-23.
2- امام، ی.، و غ. ح. رنجبر. 1379. تأثیر تراکم بوته و تنش خشکی در مرحله رشد رویشی بر عملکرد، اجزای عملکرد و کارآیی استفاده از آب در ذرت دانهای. مجله علوم زراعی ایران، جلد 2، شماره 3، ص. 62-51.
3- تاجبخش، م. 1375. ذرت. انتشارات احرار تبریز، 131 ص.
4- توکلی، ح.، م. کریمی و س. ف. موسوی. 1368. اثر رژیمهای مختلف آبیاری بر رشد رویشی و زایشی ذرت. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 20، شماره 3. ص. 105-100.
5- خدابنده ، ن. 1379. غلات. انتشارات دانشگاه تهران، 537 ص.
6- رشیدی، ع. 1378. بررسی تأثیر مقادیر مختلف کود ازته و دور آبیاری بر عملکرد ذرت دانهای.پایاننامه کارشناسی زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جیرفت. 150 ص.
7- سرمدنیا، غ. ح.، و ع. کوچکی. 1371. جنبههای فیزیولوژیکی زراعت دیم (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 424 ص.
8- فتحی، ق. 1378. رشد و تغذیه گیاهان زراعی. انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 372 ص.
9- فراوانی، م. 1373. بررسی اثرات تاریخ کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد هیبریدهای ذرت دانهای در منطقه کرج. پایاننامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران، 130 ص.
10- کاظمپور، س. و م. تاجبخش. 1381. اثر بعضی مواد ضدتعرق بر خصوصیات رویشی، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت تحت آبیاری محدود. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 33، شماره 2، ص. 210-205.
11- کوچکی، ع.، و غ. م. سرمدنیا. 1372. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه)، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد،
467 ص.
12- کوچکی، ع. 1373. زراعت در مناطق خشک، انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 202 ص.
13- کوچکی، ع. و س. ا. هاشمی دزفولی. 1373. کشاورزی پایدار (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 220 ص.
14- کوچکی، ع. 1376. به زراعی و به نژادی در زراعت دیم (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد، 302 ص.
15- مجیدیان، م. و ح. غدیری. 1381. تأثیر تنش رطوبت و مقادیر مختلف کود نیتروژن در مراحل مختلف رشد بر عملکرد، اجزای عملکرد، بازده استفاده از آب و برخی ویژگیهای فیزیولوژیک گیاه ذرت. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 33، ص. 533-521.
16- میرهادی، م. ج. 1380. ذرت. انتشارات سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 214 ص.
17- نادور، ا.، م. ر. اردکانی، ق. نورمحمدی و ا. نجفی. 1384. بررسی اثر چهار سطح مختلف آبیاری قطرهای، نواری بر کارآیی مصرف آب و صفات مورفولوژیک ذرت (رقم سینگل کراس700). مجله زراعت و اصلاح نباتات ایران، جلد 1، شماره 1، ص. 63-73.
18- نجفینژاد، ح. و ح. مداحیان. 1382. اثر رژیمهای مختلف آبیاری و تراکم کاشت بر عملکرد دانه و برخی خصوصیات زراعی ذرت. مجله نهال و بذر، جلد 19، شماره 2، ص. 172-155.
19- نورمحمدی، ق.، ع. سیادت و ع. کاشانی. 1377. زراعت (غلات). انتشارات دانشگاه شهید چمران اهواز،446 ص.
20- هاشمی دزفولی، ا.، ع. کوچکی و م. بنایان اول. 1374. افزایش عملکرد گیاهان زراعی. انتشارات دانشگاه فردوسی مشهد، 287 ص.
21- یزدان سپاس، ا. 1381. تعیین وراثتپذیری شاخص برداشت در ژنوتیپهای گندم از طریق انتخاب دو طرفه. چکیده مقالات هفتمین کنگره علوم زراعت و اصلاح نباتات ایران، مؤسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر کرج.
22.Calvino, P. A., Andred, F. H. and Sadras, V. O. 2003. Maize yield as affected by water availability, soil depth, and crop management. Agronomy Journal 95:275-281.
23.Classen, M. M. and Shaw, R. H. 1970 a. Water deficit effects on corn. I, Vegetative components. Agronomy Journal 62: 649-652.
24.De, R., Giri, G., Saran, G., Singh, R. K. and Chaturvedi, G. S. 1982. Modification of water balance of dryland wheat through the use of chlorome- quat chloride. Journal of Agricultural Science 98: 593-597.
25. Eck, H. V. 1984. Irrigated corn yield response to nitrogen and water. Agronomy Journal 76 (3): 421-428.
26.Eik, K., and Hanway, J. J. 1996.Some factors affecting development and longevity of leaves of corn. Agronomy Journal 58: 7-12.
27.Grieve, C., M., Lesch, L. E. Francois and Maas, E. V. 1992. Analysis of main spike yield components in salt-stressed wheat. Crop Science 32: 697-703.
28.Herrero, M. P., and Johnson, R. R. 1981. Drought stress and its effects on maize reproductive systems. Crop Science 21: 105-110.
29.Knapp, J. S., Harms, C. and Volenec, J. J. 1987. Growth regulator effects on wheat culm nonstructural and structural carbohydrates and lignin. Crop Science 27: 1205-1210.
30.Lorense, G. F., Bennett, J. M. and Loggale, L. B. 1987. Differences in drought resistance between two corn hybrids. II. Component analysis and growth rates. Agronomy Journal 79: 808-813.
31.Moss. G. I. and Donwey, L. A. 1971. Influence of drought stress on famel gametophyte development in corn and subsequent grain yield. Crop Science 11: 368-372.
32.Ouattar, S., Jones, R. J. and Crookstone, R. K. 1987. Effect of water deficit during grain filling on the pattern of maize kernel growth and development. Crop Science 27: 726-730.
33.Prakash, M., and Ramachandran, K. 2000 b. Effects of moisture stress and antitranspirants on leaf chlorophyll, soluble protein and photosynthetic rate in brinjal plants. Journal of Agronomy 184: 153-156.
34.Traore. S. B., Carlson, R. E., Pilcher, C. D. and Rice, M. E. 2000. Bt and non -bt maize growth and development as affected by temperature and drought stress. Agronomy Journal 92: 1027-1035.
35.Waddington, S. R., and Cartwright, P. 1999. Modification of yield components and stem length in spring barley by the application of growth retardants prior to main shoot stem elongation. Journal of Agricultural Science 107: 367-375.
36.Westgate, M. E. 1994. Water status and development of the maize endosperm and embryo during drought. Crop Science 34: 76-83.
37.Zhao, G. C. 2002. Effect of CCC treatment at different stages on growth and development and plant character of barley. Journal of Hebi Agriculture University.16:27-32.
_||_