بررسی رفتارهای بهداشتی توده زنبور عسل آذربایجان شرقی در مقابل کنه واروآ
محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعیمحسن علمی 1 , احد شاددل 2 , ناصر ماهری 3
1 - کارشناس ارشد علوم دامی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی آذربایجان شرقی
2 - کارشناس ارشد علوم دامی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
3 - دکترای علوم دامی و عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر
کلید واژه: زنبور عسل, رفتار بهداشتی, نظافت گری, حذف شفیره ها, کنه واروآ,
چکیده مقاله :
به دلیل اثرات منفی استفاده از سموم شیمیایی برای مبارزه با کنه ی واروآ، استفاده از روش های غیر شیمیایی کم خطر مانند تقویت رفتارهای بهداشتی (از جمله تشخیص سلول های آلوده و تخلیه آنها توسط زنبورهای کارگر و رفتار نظافت گری) زنبور عسل علیه کنه واروآ مورد توجه قرار گرفته است. این طرح در راستای سنجش توده زنبورهای عسل استان آذربایجان شرقی از نظر میزان بروز این رفتارها به مورد اجرا گذاشته شد. به همین منظور تعداد50 کلنی زنبور عسل از 5 شهرستان استان (اهر، شبستر، تبریز، مراغه و میانه) به طور تصادفی خریداری و از نقطه نظر میزان جمعیت بالغین و نوزادان، میزان ذخایر عسل و گرده و تعداد شان یکسان سازی گردید. اندازه گیری نظافت گری با استفاده از گذاشتن صفحات آغشته به گریس در کف کندوها، جمع آوری و شمارش کنه های ریزش نموده و اندازه گیری میزان حذف شفیره های مرده با استفاده از فریز کردن تکه شان حاوی شفیره تازه در بسته و شمارش تعداد لاروهای خارج شده توسط زنبورهای کارگر در هر 24 ساعت انجام گرفت. داده های به دست آمده با استفاده از طرح کاملاً تصادفی مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج حاصل از آنالیز داده ها نشان داد که میانگین نظافت گری کلنی های زنبور عسل استان 04/52 عدد کنه ریزش کرده در عرض 96 ساعت و میانگین درصد حذف شفیره های کلنی های استان در عرض 48 ساعت 84/79 درصد بود. از نظر نظافت گری، کلنی های شهرستان تبریز با میانگین 80/62 عدد کنه در عرض 96 ساعت بالاتر از سایر شهرستان ها قرار داشت و از نظر رفتار حذف شفیره ها کلنی های شهرستان شبستر با میانگین 16/90 درصد در عرض 48 ساعت بالاتر از سایر شهرستان ها قرار داشت. همبستگی ژنتیکی بین دو صفت نظافت گری و حذف شفیره ها 145/0 برآورد گردید. نهایتاً چنین نتیجه گیری شد که کلنی های استان با انجام رفتارهای بهداشتی نظافت گری و حذف شفیره ها توان دفاع از خود در برابر کنه واروآ را دارند و می توان با ایجاد برنامه های اصلاح نژادی میزان این رفتارها را تقویت نمود.
Ectoparasitic mite, varroa, is one of the most destructive pests of honey bee. Because of the disadvantages of using chemical treatments in mite–infested colonies, the use of non-chemical methods such as: biological and genetical controls have been taken into consideration. Hygienic behaviors are well known as suitable genetic control method. Hygienic behavior is inolved removing and grooming. This behavior differs from race to race. In this study, grooming and removing behavior of Azarbayejan-e-Sharqi honey bee populations against varroa were examined. 50 honey bee colonies with young queens from 5 areas of the province (Ahar, Shabstar, Tabriz, Maragheh and Miyaneh) were chosen randomly and uniformed from the view point of parameters including adult and larvae population, honey and pollen storages and frame numbers. To determine removing rate, freeze- killed brood was placed into colonies and number of removed cells counted every 24h. Grooming behavior was measured by placing greasy plastic sheets on the bottom board of hives and the number of fallen mites counted every 48h. Data analyses showed that average removal of freeze-killed pupa in hole province was 79.84% per colony in 48 hour and average fallen mites was 52.04 mite per colony in 96 hour. ANOVA showed that there was significant difference between colonies of different regions from view point of removing but colonies of different regions had no differences in grooming. This results suggested that Azarbayejan-e-Sharqi honey bee colonies can resist against varroa by grooming and removing and this factors can be considered in selection and breeding programs.
_||_
