ارزیابی توان ریزغده‌های دورگه به عنوان غده بذری در تولید سیب‌زمینی و مقایسه آنها با والدین

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

ابراهیم فتائی ¹ , حسین شهبازی ² , جابر پناهنده ³ , مهدی مهدی پور ⁴ , داود رضاِّئی ⁵

1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
2 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
3 - عضو هیات علمی گروه باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز
4 - دانشجوی رشته زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل
5 - دانشجوی رشته زراعت و اصلاح نباتات دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل

تاریخ دریافت : 1384/08/19 تاریخ پذیرش : 1384/09/18 تاریخ انتشار : 1384/11/01

کلید واژه: بذر حقیقی, ریزغده دورگه, غده بذری, سیب‌زمینی,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی امکان استفاده از ریزغده در تولید سیب‌زمینی، 9 خانواده از ریزغده‌ها شامل دورگه‌های دزیره × پاییزه، کایزر× پاییزه، آئولا × پاییزه، کایزر × آئولا، آئولا × دزیره و دراگا × دزیره و آزادگرده‌افشان‌های دزیره، آئولا و کایزر با پنج رقم کلونی آئولا، کایزر، دزیره، دراگا و آستریکس در قالب طرح آزمایشی حجیم شده با طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی مورد مقایسه قرار گرفتند. یادداشت‌برداری‌ها شامل عملکرد تک بوته، ارتفاع بوته، تعداد ساقه در بوته و تعداد غده در بوته بود. نتایج نشان داد که از نظر عملکرد تک بوته, ارتفاع بوته، تعداد ساقه و تعداد غده در بوته اختلاف معنی‌داری در بین تیمارها وجود دارد. رقم دزیره با 557 گرم در بوته و پس از آن دورگه‌های دزیره × پاییزه و کایزر × پاییزه با 549 و 445 گرم در بوته بالاترین عملکرد تک بوته را داشتند. کمترین عملکرد مربوط به دورگه‌های دزیره × آئولا و پاییزه × آئولا بود. دورگه دزیره × پاییزه از بیشترین و رقم دراگا و آزادگرده‌افشانهای کایزر از حداقل ارتفاع بوته برخوردار بودند. آستریکس و دزیره با متوسط 5/4 و 4/4 عدد بیشترین تعداد ساقه را دارا بودند. از نظر تعداد غده، دورگه‌های دزیره × پاییزه با میانگین 20 غده در بوته و رقم دراگا با 6/4 غده در بوته به ترتیب بیشترین و کمترین تعداد غده در بوته را داشتند. ضرایب همبستگی صفات، رابطه معنی‌داری را بین عملکرد تک بوته با ارتفاع گیاه و تعداد ساقه در سطح احتمال 5% نشان داد. ارتفاع بوته همچنین همبستگی مثبت و معنی داری با تعداد غده در بوته و تعداد ساقه داشت.

چکیده انگلیسی:

In order to evaluate the possibility of the use of hybrid mini tubers in potato production, nine TPS families including Desiree×Payezeh, Caesar×Payezeh, Caesar×Aula, Aula×Desiree and Draga ×esiree Hybrids and Desiree, Aula and Daiezer open pollinated populations with five Clonally varieties: including Aula, Caesar , Desiree, Draga, Astrix were compared in an augomented design based on completely randomized blocks. Agronomic traits such as plant yield, plant height, number of stem in plant and number of tubers in plant were noted. The results showed that there are significant differences among treatments for plant height, number of stems and number of tubers and yield. Desiree variety with 557gr per plant yield and then Desiree×Payezeh and Caesar×Payezeh hybrids with 549 and 445gr per plant yield respectively had the higher yield. The least yield was of Aula×Desiree and Payezeh×Aula hybrids. The Desiree×Payezeh hybrid had the highest and the Draga variety and open pollinated Caesar had the lowest height respectively. Astrix and Desiree varieties with average stem number of 4.5 and 4.4 had the highest number of stems. Concerning the number of tubers, Desiree×Payezeh Hybrid with average 20 tubers and Draga with average 4.6 tubers had the highest and lowest number of tubers respectively. The study of correlation coefficient between traits showed a significant relationship between yield plant with the numbers of stem and height of the plant, and also the plant height showed a significant relationship at 5% probability level with the number of tubers and stems.

منابع و مأخذ:

1 ـ فتائی، ا. و ج. پناهنده. 1384. بررسی عملکرد نتایج حاصل از بذور حقیقی آزادگرده‌افشان و دورگه در سیب‌زمینی زراعی. مجله دانش نوین کشاورزی، سال اول، شماره اول، صفحات 13-6.

2-Abdel-Naby, A., El-Abd-So, R. El-Bedewy, H. M. El-saeid and M. H. Mahmoud. 1994. Studies of true potato seed progenies on the productivity under Egyptian condition. Egyptian J. of Horticulture 21: 257-266.

3- Allen, E. J., P. J. O., Brien and D. Firman. 1992. Seed tuber production and management In: P. Harris(ed) potato crop. Chapman and Hall, London Pp. 247-288.

4- Almekinder, C. J. M., A. S, Chilver and H. M. Renia. 1996. Current status of the TPS technology in the work potato Res.

5- Alocho, F. O., R. M. Kajuhanzine, R. C. Kanzikvera, L. C. Sikka, and B. Hardy. 1994. Experiences in TPS research and development in Uganda. In: True Potato seed in the Middle East and Africa proceedings an international workshop held at Cairo, Egypt 9-15 April. 1994.

6- Atlin, G. N. and S. G. Wiersema. 1988. Selection against inbred seedling in mixture of inbred and hybrid and hybrid true potato seed. Potato Res. 31:105-112.

7- Birhman, R. K., and G. S. Kang. 1993. Analysis of variation and interrelationship in potato germplasm. Euphytica. 68:17-26.

8- Bofu, S., Q. Dong-Yu and V. D. Zaag. 1987. True Potato Seed in China: past, present and future Am. Potato J. 64:321-327.

9- Carputo, D., A. Baron, D. Consoil and L. Frusciante. 1994. Use of seedling tubers from TPS in southern Italy. Am. Potato J. 71:29-38.

10- Carputo, D., A. Baron, D. Consoil and L. Frusciante. 1996. Production and use of seedling tubers from true potato seed (TPS) for Potato Cultivation in Italy. Potato Res. 39:3-10.

11- Collins, W. B. 1977. Analysis of growth in kennebec with empahasis on the relationship between stem number and yield. Am. Potato. J. 54:33-40.

12- Engels, C., J. Schwenkel, B. Sattelmacher and R. El-Bedewy. 1994. Potato production from true potato seed (TPS) in Egypt: Effect of growing season on seeding development, recovery from transplanting and yield. Am. Potato J.5. Birhman, R. K., and G.S. Kang.

13- Macaso-Khwaja, A.C. and S.J. Peloquin. 1983. Tuber yields of families from open pollinated and hybrid True potato seed Am. Potato J. 60:645-651

14- Sangar, R.B.S. 1994. Potato Production from TPS tuberlets in central India. Arissa Journal of Horticuture. 22:22-25.

15- Tarn, T. R., G. C. C. Tai, H. Dejong, A. M. Murphy and J. E. A. Seabrook. 1992. Breeding potato for Long – day temperate climates In: Janick, J. (ed) Plant Breeding Reviews 9. John Wiely & Soons PP:217-232

16- Vander Zaag, P., B. Susana, Z. Ganga and S. Gayao. 1989.  Field evaluation of True Potato seed progenies in the Philippines Am. Potato J. 66:109-117

17- Wiersema, S. 1982. Evaluation of technology for production of seed tubers from true potato seed. CIP. Pp. 14.