تأثیر تراکم‏ها و دوره‏های مختلف ظهور تاج‏ خروس (Amaranthus retroflexus L.) بر عملکرد و اجزای عملکرد آفتابگردان (Helianthus annus L.)

محورهای موضوعی : بوم شناسی گیاهان زراعی

کورش صیامی ¹ , سعیدرضا یعقوبی ² , علی فرامرزی ³ , محمد جوادی ⁴

1 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
2 - کارشناس ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه
4 - کارشناس ارشد زراعت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد میانه

تاریخ دریافت : 1386/12/04 تاریخ پذیرش : 1387/05/05 تاریخ انتشار : 1387/08/01

کلید واژه: عملکرد, رقابت, آفتابگردان, اجزای عملکرد, تراکم, تاج خروس, زمان ظهور,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تأثیر تراکم و دوره های مختلف سبز شدن تاج خروس در رقابت با آفتابگردان، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی با 3 تکرار در سال 1386 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه آزاد واحد میانه انجام شد. فاکتور اول شامل سه تراکم تاج خروس 5/1، 3 و 6 بوته در هر متر ردیف و فاکتور دوم پنج زمان سبز شدن تاج خروس شامل ظهور تاج خروس همراه با آفتابگردان و ظهور 2، 4، 6 و 8 هفته بعد از سبز شدن آفتابگردان بود. در طی این آزمایش اثر رقابت تاج خروس بر عملکرد و اجزای عملکرد و قطر طبق در آفتابگردان توسط تجزیه واریانس تحلیل و اثر دوره های مختلف ظهور تاج خروس توسط مدل سه پارامتره گامپرتز سنجیده شد. نتایج نشان داد با افزایش تراکم و کاهش فاصله ظهور تاج خروس و آفتابگردان تعداد دانه در طبق، وزن هزار دانه، قطر طبق و عملکرد کاهش معنی داری یافتند، ولی با کاهش تراکم و تأخیر در ظهور تاج خروس افت در عملکرد و سایر صفات کاهش معنی داری پیدا کرد. با افزایش فاصله ظهور تاج خروس و آفتابگردان به بیشتر از شش هفته، تفاوت معنی داری در عملکرد دانه آفتابگردان به وجود نیامد که نشان دهنده عدم توانایی تاج خروس در کاهش عملکرد بعد از طی این مرحله بود، اما افزایش تراکم تاج خروس باعث کاهش عملکرد آفتابگردان بعد از این مرحله نیز گردید.

چکیده انگلیسی:

 Influence of redroot pigweed in various densities and emergence times on sunflower yield was studied in Miyaneh region of Iran in 2007. The experiment was carried out as randomized complete block design in a factorial arrangement of three pigweed density (1.5, 3 and 6 plants m-1 of row) and five time of emergence (emergence with sunflower, 2, 4, 6 and 8 weeks after sunflower emergence) in three replications. The effect of weed density and time of emergence on sunflower yield, yield component and head diameter were analyzed and described by rectangular hyperbola model. Results revealed that seed number per head, seed thousand weight, head diameter and seed yield significantly decreased with increasing weed density and earlier pigweed emergence. Pigweed emerging up to six weeks later than sunflower did not cause any significant reduction in sunflower seed yield, but even at this time, increased pigweed density reduced the yield.

منابع و مأخذ:

1- احتشامی، س. م. ر.، و م. ر. چائی چی. 1380. تأثیر زمان وجین بر ترکیب گونه‏ای، تراکم و وزن خشک علف‏های هرز در سویا (.Glycine max L. Merr). مجله علوم کشاورزی ایران، 32: 25-30.

2- آقا علیخانی، م. 1380. جنبه‏های اکوفیزیولوژیکی رقابت تاج‏خروس و ذرت دانه‏ای. رساله دکتری زراعت دانشگاه تربیت مدرس، 200ص.

3- ایزدی دربندی، ا.، م. ح. راشد محصل، و م. نصیری محلاتی. 1384. مطالعه و پیش‏بینی رقابت تاج‏خروس (Amaranthus retrofilexus) بر عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا (Phaseolus vulgaris) با استفاده از مشاهدات اولیه سطح برگ نسبی. اولین همایش علوم علف‏های هرز ایران، 223-226.

4- رحیمی، ا.، ح. رحیمیان مشهدی، م. آقاعلیخانی، و م. کرمی کلاله. 1384. بررسی تغییرات ماده خشک در طبقات کانوپی ذرت در شرایط رقابت با تاج‏خروس. اولین همایش علوم علف‏های هرز ایران، 354-357.

5- شیبانی، ک.، م. ع. باغستانی، س. صوفی‏زاده، و ع. ر. عطری. 1384. اثر رقابت تاج‏خروس ریشه قرمز (Amaranthus retrofilexus) بر شاخص سطح برگ و تجمع ماده خشک ذرت (Zea mays). اولین همایش علوم علف‏های هرز ایران، 186-189.

6- ملکوتی، م. ج.، ا. بای بوردی، م. ر. بلالی، م. س. درودی، م. آقا لطف الهی، ع. مجیدی، ز. خادمی، م. بصیرت، س. منوچهری، م. افخمی، ک. شهبازی، ح. رضایی و ش. کیانی. 1379. توصیه بهینه کودی برای محصولات زراعی و باغی استان آذربایجان‏شرقی. شورای عالی توسعه کاربرد مواد بیولوژیک و استفاده بهینه از کود و سم در کشاورزی، نشریه فنی شماره 197، 37 صفحه.

7. Aguyoh, J. N. and J. B. Masiunas. 2003. Interference of redroot pigwood (Amaranthus retrofilexus) with snap beans. Weed Science 51: 202-207.

8. Bailey, W. A., S. D. Askew, S. Dorai-Raj, and J. W. Wilcut. 2003. Velvetleaf (Abutilon theophrasti) interference and seed production dynamics in cotton. Weed Science 51:94-101.

9. Bensch, C. N., M. J. Horak, and D. Peterson. 2003. Interference of redroot pigweed (Amaranthus Retroflexus), Palmer amaranth (A. palmeri), and common waterhemp (A. rudis) in soybean. Weed Science 51:37-43.

10. Berti, A. and M. Sattin. 1996. Effect of weed position on yield loss in soybean and a comparison between relative weed cover and other regression models. Weed Research 36:249–258.

11. Blachshaw, R. E., D. Lemerle. R. Mailer and K. R. Young. 2002. Influence of wild radish on yield and quality of canola. Weed Science 50: 344-349.

12. Dielman, A., A. S. Hamill, S. F. Weise, and C. J. Swanton. 1995. Empirical models of redroot pigweed (Amaranthus spp.) interference in soybean (Glycine max L.). weed Science 43:612-618.

13. Evans, S. P., S. Z. Knezevic, J. L. Lindquist, C. A. Shapiro and E. E. Blankenship. 2003. Nitrogen application influence the critical period for weed control in corn. Weed Science 51: 408-417.

14. Guo, P. G. and K. Al-Khatib. 2003. Temperature effects on germination and growth of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus), Palmer amaranth (A. palmeri), and common waterhemp (A. rudis). Weed Science 51: 869-875.

15. Hager, A. G., L. M. Wax, E. W. Stoller, and G. A. Bollero. 2002. Common water hemp (Amaranthus rudis) interference in soybean. Weed Science 50:607-610.

16. Halvorson, A. D., A. L. Black, J. M. Krupinsky, S. D. Merrill, and D. L. Tanaka. 1999. Sunflower response to tillage and nitrogen fertilization under intensive cropping in a wheat rotation. Agronomy Journal 91:637–642.

17. Horak, M. J. and T. M. Loughin. 2000. Growth and analysis of four Amaranthus species. Weed Science 48:347–355.

18. Kigel, J. 1994. Development and ecophysiology of Amaranths. Pages 39–73 in O. Paredes-Lopez, (ed.): Amaranthus: Biology, Chemistry, and Technology. Boca Raton, FL: CRC Press.

19. Knezevic, S. Z., S. P. Evans, E. E. Blankenship, R. C. Van Acker, and J. L. Lindquist. 2002. Critical period for weed control: the concept and data analysis. Weed Science 50:773-786.

20. Knezevic, S. Z., S. F. Weise, and C. J. Swanton. 1994. Interference of redroot pigweed (Amaranthus retroflexus) in corn (Zea mays).Weed Science 42:568–573.

21. Kropff, M. J., L. A. P. Lotz, and S. E. Weaver. 1993. Practical applications in modeling crop weed interaction. In: Kropff, M. J. and H. H. Vanlaar. (eds.), IRRI. Book publisher, pp. 250-300.

22. Kropff, M. J., S. E. Weaver, and M. A. Smits. 1992. Use of ecophysiological models for crop-weed interference: relation amongst weed density, relative time of weed emergence, relative leaf area, and yield loss. Weed Science 40:296-301.

23. Marttin S. G., R. C. Van Acker, and L. F. Friesen. 2001. Critical period of weed control in spring canola. Weed Science 49: 326-333.

24. Massinga, A. M., R. S. Randall, M. J. Horak, and J. Boyer. 2001. Interference of Palmer amaranth (Amaranthus palmeri) in corn. Weed Science 49:202-208.

25. Mitich, L. W. 1997. Redroot pigweed (Amaranthus retroflexus). Weed Technology. 11:199–202.

26. Ratkowsky, D. A. 1990. Handbook of nonlinear regression models. New York: Marcel Dekker. pp. 123-147.

27. Swanton, C. J. and S. D. Murphy. 1996. Weed science beyond weeds: the role of integrated weed management in Agroecosystem health. Weed Science 44: 437-445.

28. Swanton, C. J. and S. F. Weise. 1991. Integrated weed management: The rationale and approach. Weed Technology 5: 657-663.

29. Tollenaar, M., A. A. Dibo, A. Aguilera, S. F. Weise, and C. J. Swanton. 1994. Effects of crop density on weed interference in maize. Agronomy Journal 86: 591-595.

30.Van Acker, R. C., C. J. Swanton, and S. F. Weise. 1993. The critical period of weed control in soybean [Glycine max L. Merr.]. Weed Science41: 194-200.

31. Van Delden, A., L. A. Plotz, L. Bastiaans, A. C. Franke, H. G. Smid, R. M. W. Groeneveld, and M. J. Kropff. 2002. The influence of nitrogen supply on the ability of wheat and potato to suppress Stellaria media growth and reproduction. European Weed Research Society, Weed Research 42: 429-445.

32. Weaver, S. E. and C. S. Tan. 1987. Critical period of weed interference in field-seeded tomatoes and its relation to water stress and shading. Canadian Journal of Plant Science 67: 575-583.