بررسی رابطه حمایت سازمانی ادراک شده و رضایت شغلی با رفتار شهروندی سازمانی: نقش میانجی تعهد سازمانی (موردمطالعه: کارکنان سازمان جهاد کشاورزی استان خراسان شمالی)
محورهای موضوعی : مطالعات رفتاری در مدیریت
الهام صحرایی
1
,
وحید میرزایی
2
,
مریم وحدانی خطبه سرا
3
1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
2 - استادیار، گروه مدیریت، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
3 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد بجنورد، دانشگاه آزاد اسلامی، بجنورد، ایران
کلید واژه: حمایت سازمانی ادراک شده, رضایت شغلی, رفتار شهروندی سازمانی, تعهد سازمانی, سازمان جهاد کشاورزی,
چکیده مقاله :
رفتار شهروندی سازمانی به عنوان مجموعه¬ای از رفتارهای داوطلبانه کارکنان که فراتر از وظایف تعریف¬شده آنهاست، نقشی کلیدی در موفقیت سازمان ایفا می¬¬کند. این پژوهش با هدف بررسی رابطه حمایت سازمانی ادراک¬شده و رضایت شغلی با رفتار شهروندی سازمانی و نقش میانجی تعهد سازمانی در این بین در کارکنان سازمان جهاد کشاورزی انجام شد. این پژوهش از نظر هدف کاربردی و از نظر روش توصیفی-پیمایشی از نوع همبستگی بود. جامعه آماری شامل کلیه کارکنان سازمان جهاد کشاورزی بجنورد (90 نفر) بود و از روش سرشماری برای جمع آوری داده¬ها استفاده شد. برای جمع¬آوری داده¬ها از پرسشنامه¬های استاندارد حمایت سازمانی آیزنبرگ (2001)، رضایت شغلی آمینو (2012)، تعهد سازمانی ریان و ارگان (2002) و رفتار شهروندی سازمانی آرگان (1998) استفاده شد. داده¬ها با استفاده از نرم افزار SPSS 24 و Amos 22 تجزیه و تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین حمایت سازمانی ادراک¬شده و رضایت شغلی با رفتار شهروندی سازمانی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. همچنین تعهد سازمانی نقش میانجی¬گری کاملی در رابطه بین حمایت سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی و نقش میانجی¬گری جزئی در رابطه بین رضایت شغلی و رفتار شهروندی سازمانی ایفا می¬کند لذا، مدیران سازمان جهادکشاورزی باید با ایجاد محیطی حمایتی و ارتقای رضایت شغلی کارکنان، زمینه را برای افزایش تعهد سازمانی و در نهایت، ارتقای رفتار شهروندی سازمانی آنان فراهم کنند.
Organizational citizenship behaviors (OCBs), which are voluntary employee behaviors that go beyond their defined duties, play a key role in organizational success. This study aimed to investigate the relationship between perceived organizational support (POS), job satisfaction (JS), and OCB, and the mediating role of organizational commitment (OC) in this relationship among employees of the Agricultural Jihad Organization in North Khorasan Province, Iran. The study was applied in terms of its purpose and descriptive-survey in terms of its research method and correlation type. The statistical population included all employees of the Jihad Agriculture Organization in Bojnord (90 people), and the census method was used to collect data. To collect data, the standard questionnaires of perceived organizational support (Eisenberger, 2001), job satisfaction (Amin, 2012), organizational commitment (Ryan & Organ, 2002), and organizational citizenship behavior (Organ, 1998) were used. The data were analyzed using SPSS 24 and Amos 22 software. The results showed that there is a positive and significant relationship between perceived organizational support and job satisfaction with organizational citizenship behavior. Additionally, organizational commitment plays a full mediating role in the relationship between perceived organizational support and organizational citizenship behavior and a partial mediating role in the relationship between job satisfaction and organizational citizenship behavior. Accordingly, managers of the Agricultural Jihad Organization should create a supportive environment and promote employee job satisfaction to pave the way for increased organizational commitment and ultimately enhance their organizational citizenship behavior.
1. بهاروند، فتانه؛ گوران، میلاد؛ یعقوبی، نورمحمد (1397). مدل‌یابی معادلات ساختاری رابطه هوش هیجانی و رفتار شهروندی سازمانی(مطالعه موردی: کارمندان بیمارستان امام خمینی (ره) شهرستان الشتر)، پژوهش¬های مدیریت عمومی تابستان 1397 - شماره 40، 190- 214.
2. جهانبخش‌گنجه، صادق؛ دارمی، زینب؛ جهانبخش‌گنجه، سحر؛ نوری، ابوالقاسم (1394). رابطه مشارکت در تصمیم‌گیری و حمایت ادراک شده سرپرست بر رفتارهای شهروندی سازمانی در میان کارکنان، با توجه به نقش میانجی‌گر عدالت رویه‌ای و توزیعی ادراک شده. جامعه شناسی کاربردی، 59(26) 209-225.
3. خاصه، علی اکبر؛ ناصری، سحر؛ سهیلی، فرامرز؛ شهبازی، مهری (1400). بررسی ارتباط بین رفتار شهروندی سازمانی با تبادل رهبر-عضو و حمایت ادارک شده سرپرست: مطالعه موردی کتابخانه‌های عمومی استان کردستان. علوم و فنون مدیریت اطلاعات.2021
4. رضایی آقمشهدی، مطهره. (1394). تاثیر رضایت شغلی بر تعهد سازمانی کارکنان امور مالیاتی مرکز تهران . کنفرانس بین المللی پژوهش های نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
5. سلطانی، ایرج؛ صریحی‌اسفستانی، رسول؛ عباسی، حمیده (1391). نقش میانجی رفتار شهروند سازمانی در تاثیر حمایت سازمانی ادراک شده و توانمندسازی روانشناختی بر عملکرد شغلی. مطالعات مدیریت بهبود و تحول، 70(23) 209-230.
6. شریعتمداری، مهدی, عابدی, زهره, ندیمی, اکرم (1397). نقش میانجی تعهد سازمانی در تأثیر رضایت شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی دبیران. مطالعات منابع انسانی، 8(2) 1-18.
7. معمارباشی، پیام؛ ملک سعیدی، حمیده (1399). واکاوی تأثیر ابعاد رضایت شغلی بر تعهد سازمانی؛ مورد مطالعه کارشناسان سازمان جهاد کشاورزی استان کرمانشاه. پژوهش های ترویج و آموزش کشاورزی، 13(1)31-40
8. صفری، یحیی؛ اسدی، محمد؛ خلیجیان، صدف؛ جورسرا، محمدرضا (1399). تحلیل روابط بین حمایت سازمانی، اعتماد و تعهد سازمانی در پرستاران ستان. فصلنامه مدیریت پرستاری, 7(2) 9-17.
9. صوري زهي، ذكريا؛ جباري، غلام؛ تربتي، امير (1394). رابطه بين سکوت سازماني و رفتار شهروندي سازماني با نقش ميانجي تعهد سازماني در سازمان جهاد کشاورزي شهرستان خاش.
10. مهدی زاده، ایرج؛ رجایی پور، سعید؛ سیادت، سیدعلی (1402). پیش‌بینی و تبیین سکوت سازمانی با استفاده از راهبردهای رهبری مثبت‌گرا و نقش میانجی توانمندسازی روان شناختی. مدیریت دولتی، 15(1), 67-93.
11. عاشوری، جواد؛ محرم زاده، مهرداد؛ میری، محبوبه (1396). امکان سنجی بروز رفتارشهروندی سازمانی از طریق عدالت و اعتماد سازمانی: تبیین نقش تعهد سازمانی مورد مطالعه (ادارات تربیت بدنی استان تهران). پژوهش‌های فیزیولوژی و مدیریت در ورزش، 9(2) 115-130.
12. علوی لنگرودی، سیدکاظم؛ غفوری، حمیده (1394). رابطه بین رضایت شغلی، تعهد سازمانی با فرسودگی شغلی دبیران. رهیافتی نو در مدیریت آموزشی، 6(3 (پیاپی 23) 85-109.
13. فتاحی، مجید، اعظمی، امیر (1387). رفتار شهروندی سازمانی: تعاریف، عوامل ایجاد کننده, پیامد و ارائه مدل اولیه. کنفرانس ملی مدیریت رفتار شهروندی سازمانی.
14. کیوانلو، زهرا؛ قربانی، علیرضا؛ تیره، حسین؛ تازه گل، رمضان (2019). بررسی ارتباط رضایت شغلی با تعهد سازمانی و عوامل موثر برآن در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی سبزوار. مجله دانشگاه علوم پزشکی سبزوار،26(5) 619-626.
15. موذن، سپیده؛ گل افشانی، سیداحمد (1402). تأثیر حمایت سازمانی ادراک شده و فرهنگ سازمانی بر رفتار شهروندی سازمانی با نقش میانجی تعهد سازمانی ادراک شده، تعالی منابع انسانی، 4(4) 62-82.
16. میرزایی، وحید؛ نادی مقدم، صحرا (1401). بررسی تأثیر رشد شغلی بر رفتار شهروندی سازمانی با توجه به نقش میانجی تعهد سازمانی. نشریه پژوهش های روان شناختی در مدیریت، 8(1) 133-171.
17. نصری، صادق؛ حیدری بافقی،راضیه؛ جراره، جمشید (1396). ویژگی های شخصیتی، باورهای غیر منطقی و مهارتهای ارتباطی به عنوان پیش بین های عملکرد شغلی مشاوران مدرسه. مشاوره کاربردی، 7(1) 27-46.
18. نظری، مهران؛ صیادی، سعید؛ پورکیانی، مسعود؛ جلال کمالی، محمد (1399). رابطه تعهد سازمانی و رفتار شهروندی سازمانی با انگیزش در کار (مورد مطالعه دانشگاه آزاد اسلامی استان خوزستان). پژوهش در نظام های آموزشی، 14(ویژه نامه). 439-460.
19. بخرد نسب، وحید؛ احمد، ملاد (1401). تحلیل تأثیر حمایت سازمانی ادراک شده بر رفتار شهروندی سازمانی با تأکید بر نقش میانجی گری بی تفاوتی سازمانی) موردمطالعه: شرکت فولاد تکنیک شهر اصفهان). مدیریت نوآوری و راهبردهای عملیاتی ، 3(4)، 176-195.
20. Afshari, L. (2023). Identification through meaning-making: identity enactment towards organizational commitment. Human Resource Development International, 26(1), 7-28.
21. Ahmad, I., & Zafar, M. A. (2018). Impact of psychological contract fulfillment on organizational citizenship behavior: Mediating role of perceived organizational support. International Journal of Contemporary Hospitality Management, 30(2), 1001-1015.
22. Allen, M. W., Armstrong, D. J., Reid, M. F., & Riemenschneider, C. K. (2008). Factors impacting the perceived organizational support of IT employees. Information & Management, 45(8), 556-563.
23. Allen, N., & Meyer, J. (2013). The measurement and antecedents of affective, contintinuance and normative commitment to organitazion. Jakarta: PT Elex Media Komputindo.
24. Allen, N. J., & Meyer, J. P. (1990). The measurement and antecedents of affective, continuance and normative commitment to the organization. Journal of occupational psychology, 63(1), 1-18.
25. Allen, T. D. (2006). Rewarding good citizens: The relationship between citizenship behavior, gender, and organizational rewards 1. Journal of Applied Social Psychology, 36(1), 120-143.
26. Appelbaum, S., Bartolomucci, N., Beaumier, E., Boulanger, J., Corrigan, R., Dore, I., ... & Serroni, C. (2004). Organizational citizenship behavior: a case study of culture, leadership and trust. Management decision, 42(1), 13-40.
27. Asgari, A., Silong, A. D., Ahmad, A., & Samah, B. A. (2008). The relationship between leader-member exchange, organizational inflexibility, perceived organizational support, interactional justice and organizational citizenship behaviour. African Journal of Business Management, 2(8), 138.
28. Banks, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational researcher, 37(3), 129-139.
29. Bekhradi Nasab, V., & Ahmadi, M. (2022). Analyzing the Effect of Perceived Organizational Support on Organizational Citizenship Behavior with the Mediating Role of Organizational Indifference. Innovation Management and Operational Strategies, 3(2), 176-195.
30. Belogolovsky, E., & Somech, A. (2010). Teachers’ organizational citizenship behavior: Examining the boundary between in-role behavior and extra-role behavior from the perspective of teachers, principals and parents. Teaching and Teacher education, 26(4), 914-923.
31. Bret Becton, J., Giles, W. F., & Schraeder, M. (2008). Evaluating and rewarding OCBs: Potential consequences of formally incorporating organisational citizenship behaviour in performance appraisal and reward systems. Employee relations, 30(5), 494-514.
32. Casper, W. J., Harris, C., Taylor-Bianco, A., & Wayne, J. H. (2011). Work–family conflict, perceived supervisor support and organizational commitment among Brazilian professionals. Journal of Vocational Behavior, 79(3), 640-652.
33. Chen, Z., Eisenberger, R., Johnson, K. M., Sucharski, I. L., & Aselage, J. (2009). Perceived organizational support and extra-role performance: which leads to which?. The Journal of social psychology, 149(1), 119-124.
34. Chiang, C. F., & Hsieh, T. S. (2012). The impacts of perceived organizational support and psychological empowerment on job performance: The mediating effects of organizational citizenship behavior. International journal of hospitality management, 31(1), 180-190.
35. Cho, J., & Treadway, D. C. (2011). Organizational identification and perceived organizational support as mediators of the procedural justice–citizenship behaviour relationship: A cross-cultural constructive replication. European Journal of work and organizational psychology, 20(5), 631-653.
36. Coenraad, D. P. (2016). Pengaruh kemampuan, motivasi dan komitmen terhadap kinerja pegawai. Jurnal Ekonomi, Bisnis & Entrepreneurship, 10(1), 17-34.Chan, S. H. J., & Lai, H. Y. I. (2017). Understanding the link between communication satisfaction, perceived justice and organizational citizenship behavior. Journal of business research, 70, 214-223.
37. Eisenberger, R., Huntington, R., Hutchison, S., & Sowa, D. (1986). Perceived organizational support. Journal of Applied psychology, 71(3), 500.
38. Fields, D., Pang, M., & Chiu, C. (2000). Distributive and procedural justice as predictors of employee outcomes in Hong Kong. Journal of Organizational Behavior, 21(5), 547-562.
39. Foote, D. A., & Li‐Ping Tang, T. (2008). Job satisfaction and organizational citizenship behavior (OCB) Does team commitment make a difference in self‐directed teams?. Management Decision, 46(6), 933-947.
40. Gautam, T., Van Dick, R., Wagner, U., Upadhyay, N., & Davis, A. J. (2005). Organizational citizenship behavior and organizational commitment in Nepal. Asian journal of social psychology, 8(3), 305-314.
41. Hall, M. (2008). The effect of comprehensive performance measurement systems on role clarity, psychological empowerment and managerial performance. Accounting, organizations and society, 33(2-3), 141-163.
42. Harris, K. J., & Kacmar, K. M. (2018). Is more always better? An examination of the nonlinear effects of perceived organizational support on individual outcomes. The Journal of social psychology, 158(2), 187-200.
43. Kalidass, A., & Bahron, A. (2015). The relationship between perceived supervisor support, perceived organizational support, organizational commitment and employee turnover intention. International journal of business administration, 6(5), 82.
44. Limpanitgul, T., Jirotmontree, A., Robson, M. J., & Boonchoo, P. (2013). Job attitudes and prosocial service behavior: A test of the moderating role of organizational culture. Journal of Hospitality and Tourism Management, 20, 5-12.
45. Linda, M. R., Yonita, R., & Silvia, E. D. (2019, September). The effect of perceived organizational support and job satisfaction on organizational citizenship behavior. In Third Padang International Conference On Economics Education, Economics, Business and Management, Accounting and Entrepreneurship (PICEEBA 2019) (pp. 130-135). Atlantis Press.O'Reilly, C. A., & Chatman, J. (1986). Organizational commitment and psychological attachment: The effects of compliance, identification, and internalization on prosocial behavior. Journal of applied psychology, 71(3), 492.
46. Marzoughi, R. A., Esmi, K., Choopani, H., & Hayat, A. A. (2011). Evaluation of relationship between Job satisfaction with organizational citizenship behavior of Tehran University personnels.
47. Mamman, A., Kamoche, K., & Bakuwa, R. (2012). Diversity, organizational commitment and organizational citizenship behavior: An organizing framework. Human Resource Management Review, 22(4), 285-302.
48. Mashallahi, A. (2015). Mediating role of organizational –based self-esteem on the relationship of perceived organizational support whit job satisfaction and affective commitment. Nursing and midwifery journal, 13(1), 55-63.
49. Moorman, R. H., Blakely, G. L., & Niehoff, B. P. (1998). Does perceived organizational support mediate the relationship between procedural justice and organizational citizenship behavior?. Academy of Management journal, 41(3), 351-357.
50. Naway, F. A. (2018). Organizational Citizenship Behavior Dalam Kinerja Organisasi. Zahir Publishing
51. Nielsen, T. M., Hrivnak, G. A., & Shaw, M. (2009). Organizational citizenship behavior and performance: A meta-analysis of group-level research. Small Group Research, 40(5), 555-577.
52. Organ, D. W. (1988). Organizational citizenship behavior: The good soldier syndrome. Lexington books/DC heath and com.
53. Poursoltani Zarandy H, Iraj Ramin Nqndr R. the relationship Hmaytsazmany understand between job satisfaction and organizational commitment of staff General Administration of Sport and Youth Mazandaran, management and organizational behavior at sports magazine.2013 (1): 55-66. [ Persian].
54. Ryan, J. J. (2002). Work values and organizational citizenship behaviors: Values that work for employees and organizations. Journal of business and psychology, 17, 123-132.
55. Somech, A., & Oplatka, I. (2014). Organizational citizenship behavior in schools: Examining the impact and opportunities within educational systems. Routledge.
56. Sumardjo, M., & Supriadi, Y. N. (2023). Perceived organizational commitment mediates the effect of perceived organizational support and organizational culture on organizational citizenship behavior. Calitatea, 24(192), 376-384.
57. Sumarsi, S., & Rizal, A. (2022). The effect of competence and quality of work life on organizational citizenship behavior (OCB) with organizational commitment mediation. International Journal of Social and Management Studies (IJOSMAS) Volume, 2.
58. Veithzal Rivai Zainal, E. J. S. (2011). Manajemen sumber daya manusia untuk perusahaan: Dari Teori ke Praktek.
59. Wang, J., & Wong, C. K. (2011). Understanding organizational citizenship behavior from a cultural perspective: An empirical study within the context of hotels in Mainland China. International journal of hospitality management, 30(4), 845-854.
60. Wech, B. A. (2002). Trust context: Effect on organizational citizenship behavior, supervisory fairness, and job satisfaction beyond the influence of leader-member exchange. Business & Society, 41(3), 353-360.
61. Williams, L. J., & Anderson, S. E. (1991). Job satisfaction and organizational commitment as predictors of organizational citizenship and in-role behaviors. Journal of management, 17(3), 601-617.
62. Yang, J., Liu, Y., Chen, Y., & Pan, X. (2014). The effect of structural empowerment and organizational commitment on Chinese nurses' job satisfaction. Applied Nursing Research, 27(3), 186-191.
63. Yurisnawati, S., & Nuvriasari, A. (2024). The Influence of Organizational Support and Job Satisfaction on Organizational Citizenship Behavior with Organizational Commitment as an Intervening: A Study on CV Baby Cloudfoam. Formosa Journal of Multidisciplinary Research, 3(1), 159-172.
64. Zainal,V. R., Ramly, M., Mutis,T.,& Arafah, W. (2015). Manajemen Sumber Daya Manusia untuk Perusahaan: Dari Teori ke Praktik (Jakarta; 7th ed.).
65. Zehir, C., Müceldili, B., & Zehir, S. (2012). The moderating effect of ethical climate on the relationship between job satisfaction and organizational commitment: Evidence from large companies in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 58, 734-743.
66. Zeinabadi, H. (2010). Job satisfaction and organizational commitment as antecedents of Organizational Citizenship Behavior (OCB) of teachers. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 5, 998-1003.
