«مثنوی» و «غزل» دو عرصۀ تجلی شعر فارسی و منزلت مولانا در این دو قلمرو

محورهای موضوعی :

منوچهر دانش‌پژوه ¹ (عضو هیأت‌علمی دانش‌کده زبان و ادبیات فارسی دانش‌گاه علامه طباطبایی)

تاریخ دریافت : 1389/08/09 تاریخ پذیرش : 1389/08/09 تاریخ انتشار : 1389/06/01

کلید واژه: قالب‌های شعری- مثنوی- غزل- مولانا- منزلت مولانا در مثنوی و غزل,

چکیده مقاله :

می‌دانیم که در شعر فارسی دری، 10 قالب شعری عرصۀ هنرنمایی سخن‌وران توانای پارسی‌گوی در بیش از هزار سال بوده است، اما هم از نظر حجم و کمیت و هم از حیث دل‌نشینی و کیفیت این قالب‌ها در یک ردیف نیست و چند قالب شعری، بیش از دیگر قالب‌ها ارزش شعر فارسی را نمایان ساخته‌ است. از میان آن چند قالب مثنوی و غزل جای‌گاهی ویژه دارد. مولانا در این دو عرصه شهرتی تمام یافت و با سرودن مثنوی و غزلیات شمس بدین دو قالب شعری، اعتباری خاص بخشید.

چکیده انگلیسی:

It is known that in Persian poetry 10 verse forms have been used by the outstanding composers of the Persian poetry for more than a thousand year, but in terms of volume and quantity, and also in terms of quality and pleasantness they are not of the same rank and some more than others reveal the true value of Persian poetry.  Masnavi and Ghazal within all verse forms are of particular importance. Moulana acquired his fame in these two realms and with the composition of Masnavi and Ghazaliat Shams in these genres, gave special credit to them.

منابع و مأخذ:

1. تاریخ سیستان به تصحیح ملک‌الشعرای بهار، چاپ دوم، 1354ش.
   
2. چهار مقالۀ نظامی عروضی سمرقندی، با حواشی دکتر محمد معین، چاپ سوم، 1333ش، انتشارات زوار.
   
3. زندگانی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی به خامه بدیع‌الزمان فروزان‌فر چاپ سوم، انتشارات زوار.
   
4. شاه‌نامه فردوسی، به کوشش دکتر دبیر سیاقی، جلد چهارم، ص 1945.
   
5. کلیات شمس یا دیوان کبیر با تصحیحات و حواشی بدیع‌الزمان فروزان‌فر، چاپ دوم، 1355ش، انتشارات امیرکبیر.
   
6. مثنوی معنوی تصحیح نیکلسون، به اهتمام دکتر نصراله پورجوادی، انتشارات امیرکبیر (4 جلد)، 1363ش.