رمزگشایی قصة دقوقی

محورهای موضوعی :

فاطمه حیدری ¹ (استادیار دانش‌گاه‌ آزاد اسلامی ـ واحد کرج.)

تاریخ دریافت : 1389/07/04 تاریخ پذیرش : 1389/08/04 تاریخ انتشار : 1389/12/01

کلید واژه: رمز ـ عالم خیال ـ تضاد ـ کثرت ـ وحدت,

چکیده مقاله :

قصة دقوقی در مثنوی معنوی از جمله قصه‌هایی است که حیرت خوانندگان و شارحان آن را برانگیخته‌ است، اما حیرتی که شاعر بارها و بارها به‌ آن اشاره می‌کند حیرت عارفانه‌ است. تجربة شاعر و درون‌مایة داستان بنظر خواننده آشنا نمی‌آید و رازهایی ناگشوده دارد. فهم و دریافت آن با یافته‌های حواس ظاهری ممکن نیست و امری ناهمگون و متفاوت با تجربیات روزمره و عادی است. ابهام درونی اغلب حوادث، آن را نیازمند توضیح و تفسیر می‌کند، به گونه‌ای که در گشودن قفل رازهای آن به عقل و منطق نمی‌توان تکیه کرد. این داستان تجربه‌ای ازلی است که‌ از راه ناخودآگاهی منتقل شده، کلید کشف ضمیر ناخودآگاه و بررسی رمزها و نمادهای آن است. در این مقاله برآنیم تا با طرح چکیده‌ای از قصه به حل برخی از پیچیدگی‌های آن بپردازیم.

چکیده انگلیسی:

Daghoghi’s story in Masnavi Manavi is one of the stories which bewildered the readers but the bewilderment that the poet has times and times refers to is a mystical bewilderment. The poet’s experience and the theme of the story do not look familiar to the reader and it has hidden secrets whose understanding is not possible with our ordinary senses and it is beyond our everyday life experiences.  The internal ambiguity of most events requires commentaries and interpretations in such a way that in order to unveil its mysteries one cannot rely on logic and intellect. This story is an eternal experience which is transmitted through the unconscious and the key to the discovery of the unconscious is the study of its symbols.  In this article attempt is made to give a brief outline of the story and to solve some of its mysteries and complexities.

منابع و مأخذ:

1. کتاب مقدس. انجمن کتاب مقدس ایران:  1183.
   
2. انقروی، رسوخ الدین اسماعیل. 1374، شرح کبیر انقروی، جلد هشتم، ترجمه عصمت ستار زاده، تهران انتشارات زرین، چاپ دوم.
   
3. بقلی، روز بهان. 1344، شرح شطحیات، به تصحیح هنری کربن.
   
4. بوکور، مونیک. 1376، رمزهای زنده جان، ترجمه جلال ستاری. تهران:  نشر مرکز، چاپ دوم.
   
5. پروین، لارنس ای. 1372، روان شناسی شخصیت، ترجمه محمدجعفر جوادی و پروین کدیور، تهران:  مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ اول.
   
6. دادگی، فرنبغ. 1378، بندهش، گزارنده مهرداد بهار، تهران:  انتشارات توس، چاپ دوم.
   
7. ریجون، لوید. 1378، عزیز نسفی، ترجمه مجدالدین کیوانی، تهران:  انتشارات مرکز، چاپ اول.
   
8. زرین کوب، عبدالحسین. 1369، در قلمرو وجدان، تهران:  انتشارات علمی، چاپ اوئل.
   
9. زرین کوب، عبدالحسین. 1368، سرّنی، جلد اول، تهران:  انتشارات علمی، چاپ سوم.
   

10. زمانی، کریم. 1383، شرح جامع مثنوی معنوی، دفتر سوم، تهران:  انتشارات اطلاعات، چاپ هشتم.

11. سراج طوسی، ابونصر. 1382، اللمع فی التصوف، با تصحیح و تحشیه رینولد آلن نیکلسون، ترجمه مهدی مجتبی، تهران:  انتشارات اساطیر، چاپ اول.

12. عطار نیشابوری، شیخ فریدالدین. 1371، دیوان عطار، به ‌اهتمام و تصحیح تقی تفضلی، تهران:  انتشارات علمی فرهنگی، چاپ ششم.

13. عین القضات همدانی. 1370، تمهیدات، با مقدمه و تصحیح عفیف عسیران، تهران:   انتشارات منوچهری.

14. غزالی، احمد. 1368، سوانح، به تصحیح هلموت ریتر، زیر نظر نصرالله پور جوادی تهران:  مرکز نشر دانش‌گاهی، چاپ دوم.

15. فروزان‌فر، بدیع الزمان. 1370، مأخذ قصص و تمثیلات مثنوی، تهران:  انتشارات امیرکبیر، چاپ چهارم.

16.فروزان‌فر، بدیع الزمان. 1370، احادیث مثنوی، تهران:  انتشارات امیرکبیر، چاپ پنجم.

17. کاشفی، ملا حسین. 1344، لب لباب مثنوی، با مقدمه سید نفیسی، قم:  بنگاه مطبوعاتی افشاری، چاپ حکمت.

18. کربن، هانری. 1384، تفکر خلاق در عرفان ابن عربی، ترجمة انشاءالله رحمتی، تهران:  نشر جامی.

19. کوپر، جی، سی. 1380، فرهگ مصور نمادهای سنتی، ترجمه ملیحه کرباسیان، تهران:  نشر فرشاد، چاپ اول.

20. لوفر دلاشو، مارگریت. 1386، زبان رمزی افسانه‌ها، ترجمه جلال ستاری، تهران:  انتشارات توس، چاپ اول.

21. مارزلف، اولریش. 1371، طبقه‌بندی قصه‌های ایرانی، تجرمه کیکاووس جهان‌داری، تهران:  انتشارات سروش، چاپ اول.

22. مولوی، جلال‌الدین محمد. 1362، غزلیات شمس، تصحیح بدیع الزمان فروزان‌فر، تهران:  انتشارات امیرکبیر. چاپ سوم.

23. مولوی، جلال الدین محمد. 1369، فیه ما فیه، با تصحیحات و حواشی بدیع  الزمان فروزان‌فر، تهران:  انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم.

24. مولوی، جلال الدین محمد. 1365، مثنوی معنوی، دفتر اول و دوم، به همت نیکلسون، تهران:  انتشارات مولی، چاپ چهارم.

25. مولوی جلال الدین محمد. 1363، مثنوی معنوی، دفتر سوم و چهارم، به همت نیکلسون، تهران:  انتشارات مولی، چاپ سوم.

26.نسفی، عزیزالدین. 1371، کتاب الانسان الکامل، به تصحیح و مقدمه ماریژان موله. تهران:  کتاب‌خانه طهوری، چاپ سوم.

27. نیکلسون، رینولدالین. 1374، شرح مثنوی معنوی مولوی، دفتر سوم، ترجمه و تعلیق حسن لاهوتی. تهران:  انتشارات علمی فرهنگی، چاپ اول.

28. همایی، جلال الدین. 1366، مولوی نامه، جلد اول، نشر هما، چاپ ششم.

29. یاحقی، محمدجعفر. 1386، فرهنگ اساطیر و داستان واره‌ها در ادبیات فارسی، تهران، انتشارات فرهنگ معاصر، چاپ اول.

30. یشت‌ها. 1377، تفسیر و تألیف ابراهیم‌پور داود، تهران:  انتشارات اساطیر، چاپ اول.