مثنوی مولوی و نجوم

محورهای موضوعی : حماسه

امیدوار مالملی ¹

1 - عضو هیأت علمی دانش‌گاه آزاد اسلامی ـ واحد ایذه.

تاریخ دریافت : 1387/08/11 تاریخ پذیرش : 1387/11/11 تاریخ انتشار : 1387/12/01

کلید واژه: نجوم, ابزار نجومی, پدیده‌های جوّی, سعد و نحس, افلاک, ستارگان و برج‌های دوازده گانه,

چکیده مقاله :

عنوان مقالة حاضر مثنوی مولوی و نجوم است. وقتی که وضعیت علوم را در قرن هفتم و هشتم هجری مطالعه می کنیم، متوجه پیش رفت و توسعة علوم عقلی و نجوم در کنار علوم نقلی می شویم و در می یابیم که از بین ستارگان عرصة ادب فارسی، مولوی شاعر آفاق و انفس است. در این پژوهش نیز مجالی فراهم آمده است تا با طریق استفادة مولانا از دانش نجوم، ابزار نجومی، پدیده های جوّی، پیوستگی با اختران، سعد و نحس، افلاک، ستارگان و برج های دوازده گانة مثنوی و کاربرد آن ها در شعر او بیش تر آشنا شویم

چکیده انگلیسی:

Studying the circumstances under which  sciences in the 7th and 8th century A. H  developed, one notices the improvement  and development of logical sciences and astronomy alongside rhetorical sciences and one finds out that among the shining stars in the realm of Persian Literature, Mowlavi is the eternal poet of all times.  This article familiarizes the reader with Mowlavi’s extrovert thoughts, astronomy, astronomical devices, atmospheric phenomena, siding with the stars, omen, sinister, heavens, stars and constellations in Masnavi.

منابع و مأخذ:

-         قرآن.

-         ابوریحان بیرونی، 1316، التّفهیم، به تصحیح جلال همایی، تهران: مجلس.

-         حافظ، 1330، حافظ قزوینی، به  اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی، تهران: مجلس.

-         حافظ، 1322، حافظ قدسی، به اهتمام محمد قدسی، بمبئی: سپهر.

-         رامپوری، محمد، 1890، غیاث اللغات، لکهنو.

-         سجّادی، ضیاءالدّین، 1374، فرهنگ لغات خاقانی، تهران: زوّار.

-         سنایی، 1374، حدیقة الحقیقة، تصحیح مدرس رضوی، تهران: دانشگاه تهران.

-         صفا، ذبیح  الله، 1366، تاریخ ادبیّات در ایران، تهران: فردوسی.

-         عطّار نیشابوری، 1380، منطق الطّیر، به اهتمام صادق گوهرین، تهران: علمی و فرهنگی.

-         عطّار، 1338، مصیبت­نامه، به اهتمام نورانی وصال، تهران: زوّار.

-         فخرالدّین علی صفی، 1336، لطایف الطّوایف، به اهتمام احمد گلچین معانی، تهران: اقبال.

-         گوهرین، صادق، 1362، 1362، فرهنگ لغات مثنوی، تهران: زوّار.

-         مسعود سعد، 1318، دیوان، تصحیح رشید یاسمی، تهران: کتابخانه­ی ادب.

-         مصفی، ابوالفضل، 1381، فرهنگ اصطلاحات نجومی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی.

-         معین، محمّد، 1371، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.

-         مولوی، 1368، مثنوی معنوی،‌ به همت رینولد. الّین. نیکلسون، تهران: مولی.

-         مولوی، کلیّات شمس، به  تصحیح بدیع الزّمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران.

-         نظامی، 1374، لیلی و مجنون، با حواشی وحید دستگردی، تهران: راد.

-         نظامی گنجوی، 1318، گنجینه­ی گنجوی، تالیف وحید دستگردی، تهران: ارمغان.