شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی

محورهای موضوعی : پژوهش های اجتماعی

سوده ترابیان ¹ , علیرضا اسفندیاری مقدم ² , احسان گرایی ³ , سیدعلی اکبر فامیل روحانی ⁴

1 - دانشجو دکترا رشته علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد همدان. همدان. ایران
2 - نویسنده مسئول، دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد همدان. همدان. ایران
3 - استادیار علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه لرستان. لرستان. ایران
4 - استاد علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی. واحد همدان. همدان. ایران

تاریخ دریافت : 1399/01/25 تاریخ پذیرش : 1399/01/25 تاریخ انتشار : 1398/10/01

کلید واژه: آینده‌پژوهی, کتابخانه‌های دانشگاهی‌, نیروهای پیشران,

چکیده مقاله :

هدف: مطالعه‌ی حاضر با هدف شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی ایران انجام شده است. روش‌پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش‌های مرور منابع و پیمایش انجام شد. جامعه پژوهش شامل متخصصان و صاحبنظران حوزه کتابخانه‌های دانشگاهی با وبژگی‌هایی همانند داشتن تجربه کاری مرتبط و تخصص علم اطلاعات و دانش شناسی است. 100 پرسشنامه برای واجدین شرایط ارسال و تحلیل نهایی روی پرسشنامه‌های بازگشتی انجام شد. یافته‌ها: به منظور شناسایی نیروهای پیشران تأثیر گذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی، 9 نیروی پیشران کلی در قالب 70 گویه شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از میان این نیروها، نیروهای پیشران فناوری اطلاعات و ارتباطات، تسهیلات و امکانات و ابعاد اجتماعی با میانگین 34/4 و ضریب اهمیت 87/86 به عنوان مهمترین نیروها شناخته شدند. همچنین گویه‌های توجه به دانشجویان بین‌المللی (خارجی) و سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن با میانگین 59/4 در جایگاه نخست قرار گرفتند. براساس ضریب اهمیت سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن با ضریب اهمیت 875/91 در جایگاه نخست قرار گرفت. نتیجه‌گیری: این مطالعه مبنایی برای شناسایی نیروهای پیشران کلیدی و تدوین سناریوهای پیش‌ روی کتابخانه‌های دانشگاهی در ایران خواهد بود. مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی و تیم‌های ارشد مدیریتی می‌توانند از این نیروهای پیشران برای بررسی سناریوهای پیش روی و اصلاح دیدگاه خود در خصوص آینده کتابخانه‌های دانشگاهی استفاده نموده و به منظور مواجهه بهتر با آینده، راهبردهایی را ترسیم نمایند.

چکیده انگلیسی:

چکیده هدف: مطالعه‌ی حاضر با هدف شناسایی نیروهای پیشران تأثیرگذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی ایران انجام شده است. روش‌پژوهش: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و با روش‌های مرور منابع و پیمایش انجام شد. جامعه پژوهش شامل متخصصان و صاحبنظران حوزه کتابخانه‌های دانشگاهی با وبژگی‌هایی همانند داشتن تجربه کاری مرتبط و تخصص علم اطلاعات و دانش­شناسی است. 100 پرسشنامه برای واجدین شرایط ارسال و تحلیل نهایی روی پرسشنامه‌های بازگشتی انجام شد. یافته‌ها: به منظور شناسایی نیروهای پیشران تأثیر­گذار بر آینده کتابخانه‌های دانشگاهی، 9 نیروی پیشران کلی در قالب 70 گویه شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. از میان این نیروها، نیروهای پیشران «فناوری اطلاعات و ارتباطات»، «تسهیلات و امکانات» و «ابعاد اجتماعی» با میانگین 34/4 و ضریب اهمیت 87/86 به عنوان مهمترین نیروها شناخته شدند. همچنین گویه‌های «توجه به دانشجویان بین‌المللی (خارجی)» و «سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن» با میانگین 59/4 در جایگاه نخست قرار گرفتند. براساس ضریب اهمیت «سرعت نفوذ اینترنت و کیفیت آن» با ضریب اهمیت 875/91 در جایگاه نخست قرار گرفت. نتیجه‌گیری: این مطالعه مبنایی برای شناسایی نیروهای پیشران کلیدی و تدوین سناریوهای پیش‌ روی کتابخانه‌های دانشگاهی در ایران خواهد بود. مدیران کتابخانه‌های دانشگاهی و تیم‌های ارشد مدیریتی می‌توانند از این نیروهای پیشران برای بررسی سناریوهای پیش روی و اصلاح دیدگاه خود در خصوص آینده کتابخانه‌های دانشگاهی استفاده نموده و به منظور مواجهه بهتر با آینده، راهبردهایی را ترسیم نمایند.