تبیین رابطه توسعه فرهنگی و ارزش ها (مطالعه موردی شهروندان ساکن شهر شیراز)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی تحقیقات سیاسی و بین المللیبیژن جانی 1 , مجید رضا کریمی 2 , کرامت اله راسخ 3
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
2 - هیئت علمی دانشکده علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
3 - دانشیار جامعه شناسی دانشگاه آزاد واحد جهرم
کلید واژه: توسعه, توسعه فرهنگی, تقدیرگرایی, قوم گرایی,
چکیده مقاله :
عدم توانایی نظریه‌های کلاسیک توسعه از جمله «نظریه وابستگی» و «نظریه نوسازی»، توسعه فرهنگی و تأثیر آن بر توسعه از اهمیتی خاص برخوردار شد.توسعه فرهنگی با موانعی روبرو است. تقدیرگرایی و قوم مداری از جمله موانع عمده هستند که در برابر توسعه فرهنگی قرار دارند، مقولاتی که موضوع واکاوی این پژوهش هستند. تقدیرگرایی و قوم گرایی به‌عنوان متغیرهای مستقل و توسعه فرهنگی به عنوان متغیر وابسته مورد سنجش قرار گرفتند. هدف بررسی تأثیر این موانع بر توسعه فرهنگی با تأکید بر تغییر ساختار ارزش‌ها در خانواده‌های شهر شیراز انجام شده است. این پژوهش به روش پیمایشی اجرا شده است. نمونه 384 نفر از شهروندان ساکن شهر شیراز بودند که تعداد آنان با استفاده از فرمول کوکران محاسبه شده و از نمونه‌گیری خوشه ایی در بین خانواده های جامعه آماری پرسشنامه توزیع گردید. یافته‌ها نشان داد که دو متغیر قوم گرایی و تقدیرگرایی بر تعیین ارزش‌های اجتماعی تأثیر قطعی دارند و رابطه معناداری در سطح 99 درصد به بالا وجود دارد و فرضیه‌ها مورد تأیید است. همچنین یافته‌ها نشان می‌دهد که گرایش به قوم گرایی و تقدیرگرایی بر دموکراسی ،جهانی شدن و علم گرایی تأثیرگذار و مانعی در راه توسعه فرهنگی می‌باشند.
The inability of classical theories of development, such as "dependency theory" and "modernization theory", cultural development and its impact on development became of special importance. Cultural development faces obstacles. Determinism and ethnocentrism are among the major obstacles that stand against cultural development, the categories that are the subject of this research. Determinism and ethnocentrism were measured as independent variables and cultural development as a dependent variable. The purpose of investigating the effect of these obstacles on cultural development is to emphasize the change of the structure of values in the families of Shiraz city. This research was carried out using a survey method.The sample was 384 citizens living in Shiraz, whose number was calculated using Cochran's formula, and a questionnaire was distributed among the families of the statistical population from cluster sampling. The findings showed that the two variables of ethnocentrism and fatalism have a definite effect on the determination of social values, and there is a significant relationship at the level of 99% and above, and the hypotheses are confirmed. Also, the findings show that the tendency towards ethnocentrism and fatalism have an influence on democracy, globalization and scientism and are an obstacle in the way of cultural development.
1. آزاد ارمکی، تقی (1376)، بررسی نظریه نوسازی: مطالعه موردی دربارة تقدیرگرایی فرهنگی در ایران، نشریه فرهنگ، شماره 22 و 23: 208-191
2. احمد زاده کرمانی، روح الله (1390)، باز اندیشی در فرهنگ و رسانه، تهران، نشر چاپا
3. پهلوان، چنگیز (1378)، فرهنگ شناسی،گفتارهایی در زمینه فرهنگ و تمدن، تهران، انتشارات پیام امروز.
4. جلایی پور، حمیدرضا، (1392)، نظریه پردازان متأخر جامعه‌شناسی، انتشارات دانشگاه تهران.
5. ریویر، کلود، (1386)، درآمدی بر انسان شناسی، ترجمه ناصر فکوهی، چاپ هفتم، تهران، نشر
6. لهسایی زاده، عبدالعلی (1381)، جامعه شناسی توسعه، تهران، انتشارات دانشگاه پیام نور
7. هیوود، اندرو، (1389)، سیاست، ترجمه عبدالرحمن عالم، تهران، نشرنی.
8. یوسفی، علی، احمد رضا اصغرپور ماسوله، (1388)، «قوم مداری و اثر آن بر روابط بین قومی در ایران»، دانشنامه علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 1.
9. عبدالهی، محمد ،(1380)، «تنوع قومی درایران، چالش ها و فرصت ها، بخش دوم»، فصلنامه مطالعات ملی، سال سوم، شماره9.
10. گیدنز، آنتونی، (1385)، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، نشرنی، تهران.
11. ساروخانی، باقر.(1380). مقدمه ایی بر دایرة المعارف علوم اجتماعی. تهران: انتشارات کیهان. چاپ سوم.
12. شجاعی، جواد. (1384). عوامل روانی- اجتماعی بر تقدیرگرایی. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه اصفهان.
13. راستی، هادی، اسماعیل رحمانی، (1395)، «بررسی عوامل موثر بر میزان تقدیر گرایی در نواحی روستایی»، فصلنامه راهبردی اجتماعی فرهنگی، سال پنجم، شماره نوزدهم.
14. عرفان منش، ایمان، (1400)، «تناظر اصل قوم مداری روش شناختی ماکس وبر با جامعه شناسی بومی-تمدنی: پردازش مفهومی برای «تمدن-جامعه شناسی»، نشریه: نظریه های اجتماعی متفکران مسلمان.
15. یوسفی، علی، احمد رضا اصغرپور ماسوله، (1388)، «قوم مداری و اثر آن بر روابط بین قومی در ایران»، دانشنامه علوم اجتماعی، دوره 1، شماره 1.
1. Deaux, Kay, (2001), "Social Identity", City University of New York, Academic Press
2. Webester,A ,(1991), Introduction to the Sociology of Development, London, Macmilan.
3. Magdaienda Paskowska-Schnass and Agnieszka Widuto, (2022),EPRS/European Pariamentary Research Service.
4.Armbrecht,J and Andersson T.D.(2013), Culture and Value Creation. A Scandinavian Perspective , Routledge.
