نقش شفافیت پارلمانی در ارتقاء حکمرانی
محورهای موضوعی : حکمرانی اسلامی
رضا فتحی
1
,
سید رسول آقاداود
2
,
مهربان هادی پیکانی
3
1 - گروه علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
2 - گروه مدیریت، واحد دهاقان، دانشگاه آزاد اسلامی، دهاقان، ایران
3 - گروه مدیریت، واحد اصفهان (خوراسگان)، دانشگاه آزاد اسلامی، اصفهان، ایران
کلید واژه: شفافیت, پاسخگویی, کارآمدی, سرمایه اجتماعی, حکمرانی, داده‌بنیاد,
چکیده مقاله :
هدف اصلی این پژوهش شناسایی راهبردها و پیامدهای شفافیت پارلمانی در ارتقا حکمرانی می‌باشد. پژوهش پیش رو کیفی و با رویکرد اکتشافی بر مبنای نظریه داده‌بنیاد انجام‌گرفته است. جامعه نمونه شامل دو گروه خبرگان علمی و خبرگان اجرایی اعم از نمایندگان فعلی و ادوار مجلس شورای اسلامی بوده است. حجم نمونه بر اساس روش نمونه‌گیری نظری انتخاب گردید. روش جمع‌آوری داده‌ها از طریق مصاحبه، استفاده از منابع و متون انجام‌گرفته است.یافته‌های تحقیق عبارت‌اند از 1-مقوله محوری شامل شفافیت پارلمانی 2-عوامل علی شامل ساختار و قوانین 3-شرایط زمینه‌ای شامل حوزه رفتاری و عملکردی 4 شرایط مداخله‌گر شامل زیرساخت‌ها و سامانه‌های ارتباطی 5-راهبردها شامل فرهنگ‌سازی و نظارت 6-پیامدها شامل تصمیم‌سازی کارشناسی، شجاعت و حریت، تقویت عقلانیت، استدلال و منطق، کاهش فساد، افزایش سرمایه اجتماعی و ارتقای حکمرانی. تحلیل یافته‌ها نشان داد که شفافیت پارلمانی با اتخاذ راهبردهایی همچون نظارت فراگیر شامل نظارت سیستمی ، مردمی ، احزاب و رسانه ایو همچنین فرهنگ‌سازی ، افزایش بلوغ فرهنگی و اجتماعی جامعه، توسعه آموزش‌های عمومی و تخصصی در زمینه‌های مرتبط و افزایش آگاهی عمومی می‌تواند به پیشگیری و کاهش فساد و جلوگیری از تعارض منافع کمک کند.که نتیجه آن افزایش اعتماد عمومی ، تقویت سرمایه اجتماعی و درنتیجه ارتقای حکمرانی می گردد.
The main objective of this research is to identify the strategies and consequences of parliamentary transparency in promoting governance. This qualitative study employs an exploratory approach based on grounded theory. The sample population includes two groups: academic experts and executive experts, including current and former members of the Islamic Consultative Assembly. The sample size was determined through theoretical sampling methods. Data collection methods involved interviews and the use of resources and texts.
The findings of the research include: 1) the core category, which is parliamentary transparency; 2) causal factors such as structure and laws; 3) contextual conditions encompassing behavioral and operational areas; 4) intervening conditions, including infrastructure and communication systems; 5) strategies involving cultural development and supervision; 6) consequences including expert decision-making, courage and freedom, strengthening rationality, reasoning and logic, reducing corruption, increasing social capital, and enhancing governance.
Analysis of the findings indicates that parliamentary transparency, through the adoption of strategies such as comprehensive oversight—systemic, public, party-based, and media-driven—as well as cultural development, can aid in the prevention of corruption and conflict of interest. Ultimately, this leads to increased public trust, strengthened social capital, and improved governance.
1. قرآن کریم، سوره حدید، آیه 25
2. نهج‌البلاغه، نامه 50.
3. سخنرانی‌های مقام معظم رهبری.
4. بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی.
5. مدرسه شهید بهشتی (1402) ، قابل دستیابی در: https://sndu.ac.ir/hokmrani/fa
6. محمدی احمدآبادی، حسین، برزگر خسروی، محمد (1401) «امکان سنجی حقوقی شفافیت آرای نمایندگان»، فصلنامه دانش حقوق عمومی، سال یازدهم، شماره 38، ص27-58.
7. مرتب، یحیی، یاوری، وحید (1400) «شناسایی معیارهای ارزیابی شفافیت در مجلس شورای اسلامی»، فصلنامه مطالعات مدیریت دولتی ایران، سال چهارم، شماره 1ص35-62.
8. طباطبایی، سید روح‌الله؛ شیرخانی، علی؛ مطهرنیا، مهدی (1400). بررسی و ارزیابی جایگاه حکمرانی مطلوب در نهج البلاغه. سپهر سیاست، دوره 8، شماره 27، ص7-30.
9. اندیشکده شفافیت برای ایران (1399). ابل دستیابی در https://tp4.ir/?p=5943:
10. بوذرجمهری، حسین (1397) «شفاف کردن شفافیت»، دوماهنامه حکمتانه، سال سوم، شماره 3 شماره پیاپی: 18 (، مرداد و شهریور) صص53-69.
11م الماسی، مجید؛ مرتب، یحیی، علی‌زاده، محمدرضا (1397) «گزارش شفافیت آراء نمایندگان پارلمان»، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، دفترمطالعات اقتصاد بخش عمومی.
12. آرایی، وحید، قاسمی، ابوالفضل، معینی فر، یاسر (1396) «توصیه‌های سیاستی موانع تحقق پذیری حکمرانی خوب درادارۀ امور عمومی (مطالعۀ موردی: فرمانداری و شهرداری شهرستان مینودشت)»، فصلنامۀ مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دورۀ 7، شمارۀ 25، زمستان 96، ص113-133.
13. تراپنل، استفانی‌ای. (1395). شاخص‌های اندازه‌گیری فساد و ضدفساد. (مترجم: علی سیف‌زاده). تهران: نشر علوم اجتماعی، 184 صفحه.
14. رزمی ، محمد جواد ، صدیقی ، سمیه ،رضائیان، سمانه(1394)« الزامات تحقق حکمرانی خوب برای دستیابی به توسعه انسانی» ، دوفصلنامه علمي- تخصصي پژوهشهای اقتصاد توسعه و برنامه ريزی، پائیز و زمستان 1394،سال چهارم، شماره دوم،ص 51-75.
15. سید امامی، کاووس (1391) «پژوهش در علوم سیاسی :رویکردهای اثبات گرا، تفسیری و انتقادی. چاپ سوم. تهران: انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
16. دانائی فرد، حسن، الوانی، مهدی، آذر، عادل (1390) «روش شناسی پژوهش کیفی در مدیریت (رویکردی جامع)». (چاپ چهارم). تهران: انتشارات صفار.
17ی خواستار، حمزه. (1387). بررسی عوامل موثر بر خودکارآمدی ملی در زمینه علم و فناوری برای تحقق اهداف چشم‌انداز. پایان نامه کارشناسی ارشد چاپ نشده. دانشکده مدیریت دانشگاه تهران.
18. فلیک، اووه (1956) «در آمدی بر تحقیق کیفی»، (مترجم: هادی جلیلی). تهران: انتشارات نشر نی.
19. بالکین، جی. ام. (1378). چگونگی شبیه‌سازی رسانه‌های جمعی شفافیت سیاسی. مجله تحقیقات فرهنگی، 3(4)، 393-413.
20. علی، محمد. (1394). حکومت و حکومت خوب: یک دیدگاه مفهومی. گفت‌وگو (پاکستان)، 10(1).
21. فوکویاما، فرانسیس. (1392). "چیستی حکومت؟". حکومت: یک فصلنامه بین‌المللی سیاست، اداره و نهاد. جلد 26، شماره 3، صفحات 347-368.
22. کاثم، تامر. (1396). ارزیابی نقش پارلمان مصر در سال 2015 در ترویج دموکراسی و حکومت خوب. فصلنامه بین‌المللی علوم سیاسی، حقوق و روابط بین‌الملل (IJPSLIR)، 7(4)، 19-36.
23. پراسوجو، ایچا. (1388). کتابچه راهنمای شفافیت و پاسخگویی پارلمان. برنامه توسعه سازمان ملل متحد (UNDP) و مجلس نمایندگان جمهوری اندونزی (DPR RI).
1. Quran, Surah Hadid, Verse 25
2. Nahj al-Balagha, Letter 50
3. Speeches of the Supreme Leader
4. Statement of the Second Phase of the Islamic Revolution
5. Shahid Beheshti School (1402), accessible at: https://sndu.ac.ir/hokmrani/fa 6. Mohammadi Ahmadiabadi, Hossein; Barzegar Khosravi, Mohammad. (2022). "Legal Feasibility of Transparency of Representatives' Votes." Journal of Public Law Knowledge, Volume 11, Number 38, pp. 27-58
7. Morteza, Yahya; Yavari, Vahid. (2021). "Identification of Transparency Evaluation Criteria in the Iranian Parliament." Journal of Iranian Public Management Studies, Volume 4, Number 1, pp. 35-62
8. Tabatabaei, Seyed Rouhollah; Shirkhani, Ali; Mohtarnia, Mehdi. (2021). "Investigating and Evaluating the Position of Good Governance in Nahj al-Balagha." Sepehr Siyaset, Volume 8, Number 27, pp. 7-30
9. Transparency for Iran Think Tank. (2020). Available at https://tp4.ir/?p=5943
10. Bozorgmehr, Hossein. (2018). "Transparency of Transparency." Hakimane Bi-Monthly, Volume 3, Number 3, pp. 53-69
11. Almasi, Majid; Morteza, Yahya; Alizadeh, Mohammadreza. (2018). "Report on Transparency of Parliament Members' Votes." Research Center of the Islamic Consultative Assembly, Office of Public Sector Economics Studies
12. Aryaei, Vahid; Ghasemi, Abolfazl; Moeinifar, Yaser. (2017). "Policy Recommendations for Overcoming Obstacles to Achieving Good Governance in Public Administration (Case Study: Minoodasht County Governorate and Municipality)." Journal of Strategic Public Policy Studies, Volume 7, Number 25, Winter 2017, pp. 113-133
13. Trapnel, Stephanie. (2016). "Measurement Indicators of Corruption and Anti-Corruption." (Translated by Ali Seifzadeh). Tehran: Social Sciences Publications, 184 pages
14. Razmi, Mohammad Javad; Sadeghi, Samieh; Rezaeian, Samaneh. (2015). "Requirements for Achieving Good Governance for Human Development." Journal of Economic Development and Planning Research, Autumn and Winter 2015, Volume 4, Number 2, pp. 51-75
15. Seyyed Emami, Kavous. (2012). "Research in Political Science (Positivist, Interpretive, and Critical Approaches)." (3rd Edition). Tehran: Imam Sadiq University Publications
16. Danaifar, Hassan; Alvani, Mehdi; Azar, Adel. (2011). "Qualitative Research Methodology in Management (Comprehensive Approach)." (4th Edition). Tehran: Safar Publications
17. Khavastar, Hamzeh. (2008). "Investigating Factors Affecting National Self-Efficacy in Science and Technology for Achieving Vision Goals." Unpublished Master's Thesis, Faculty of Management, University of Tehran
18. Fleck, Owu. (1956). "An Introduction to Qualitative Research." (Translated by Hadi Jalili). Tehran: Ney Publishing
19. Balkin, J.M. (1999). "Simulating Media Transparency in Political Accountability." Journal of Cultural Research, 3(4), 393-413
20. Ali, Mohammad. (2015). "Government and Good Governance: A Conceptual Perspective." Goftegoo (Pakistan), 10(1)
21. Fukuyama, Francis. (2013). "What is Governance?." Governance: An International Journal of Policy, Administration and Institutions. Vol. 26, No. 3, pp. 347-368
22. Kathem, Tamer. (2017). "Evaluating the Role of the Egyptian Parliament in 2015 in Promoting Democracy and Good Governance." International Journal of Political Science, Law, and International Relations (IJPSLIR), 7(4), 19-36
23. Prasoujo, Icha. (2009). "Handbook on Transparency and Accountability in Parliament." United Nations Development Programme (UNDP) and the House of Representatives of the Republic of Indonesia (DPR RI)
