لزوم تدوین مقررات ساختمانی کارکردی برای خودکارسازی کنترل ضوابط
محورهای موضوعی : طراحی محاسباتی و معماری دیجیتال
مجتبی ثابت فرد
1
(استادیار گروه معماری دانشکده معماری دانشگاه تهران، ایران )
کلید واژه: کنترل خودکار ضوابط, مقررات ملی ساختمان, رویکرد کارکردی, رویکرد تجویزی, قوانین ملاک عمل,
چکیده مقاله :
کنترل ضوابط و مقررات ساختمانی که امروزه در کشور به صورت دستی انجام می‌شود، فرایندی است دشوار، زمان‌بر و مستعد خطا. تلاش‌هایی در ایران و جهان برای خودکارسازی این فرایند انجام شده‌است و در برخی کشورها این فرایند به طور کامل به صورت خودکار توسط رایانه انجام می‌شود. طبق مدل ایستمن و همکاران، ساختار کنترل خودکار ضوابط دارای چهار مرحله اصلی است که یکی از آن‌ها ترجمه مقررات از زبان انسان به زبان ماشین است. این مرحله چالش‌های زیادی از جنبه‌های برنامه‌نویسی و همچنین متون قانونی دارد که در این مقاله به چالش‌های متون پرداخته شده‌است. قوانینی که با رویکرد کارکردی تدوین شده باشند در مقایسه با قوانین تجویزی تناسب بیشتری برای خودکارسازی دارند. برخی کشورها برای تسهیل خودکارسازی ضوابط و استفاده از مزایای آن متون قانونی خود را با رویکرد کارکردی بازنویسی کرده‌اند. در این مقاله پس از مرور تاریخچه و اصول خودکارسازی کنترل ضوابط، قوانین تجویزی و کارکردی تعریف شد. سپس با بررسی مقررات ملی ساختمان و تحلیل رویکرد آن‌ها، مشخص شد رویکرد بعضی مباحث کارکردی و رویکرد بعضی دیگر تجویزی است، در حالی که بعضی مباحث هردو رویکرد را به موازات بکدیگر به کار گرفته اند. ضوابط کارکردی عمدتا در مباحث مرتبط با معماری و ضوابط کارکردی عمدتا در مباحث فنی دیده شد. در انتها پیشنهاد شده‌است قوانین با رویکرد کارکردی نیز تدوین شده و در کنار قوانین تجویزی موجود قرار گیرند. رویکرد کارکردی، علاوه بر تسهیل خودکارسازی کنترل ضوابط، همچنین دارای مزایای دیگری از جمله، آزادی عمل بیشتر طراح، اختصار قوانین و انعطاف‌پذیری آن‌ها در صورت نیاز به تغییر است.
Code compliance checking, which is still a manual process in Iran, is a cumbersome, time-consuming process, prone to errors. There have been several efforts worldwide as well as in Iran, to automate this process, today some countries have reached fully automated code compliance checking, done entirely by computers. According to Eastman et al, automated code checking comprises four stages, one of which is to translate building code from human language to a machine language. This is a challenging stage regarding computer programming, as well as in building codes themselves. This paper investigates building codes. For automated code checking performance-based codes are found more suitable than prescriptive codes. Some countries have rewritten their building codes with a performance-based approach in order to facilitate automated code checking. In this paper, having reviewed the history of automated code compliance checking and its principles, the definition of prescriptive codes as well as performance-based codes are mentioned. Then an investigation on the national building code of Iran and analyzing its approach showed that some chapters are prescriptive and some are performance based while few employ both approaches alongside each other. the prescriptive approach was largely found in architecture chapters and the performance-based approach in the engineering chapter. At the end, it is suggested to devise a performance-based version of all codes to be used alongside their current prescriptive ones. The performance-based approach facilitates automated code compliance checking, while also has benefits such as more authority for designers, briefer regulation texts, and more flexibility in case a change in the regulations is necessary.
معاونت پژوهشی دانشگاه صنعتی امیرکبیر (1400). پروژه تحقیق و پژوهش در توسعه مدل هوشمند کنترل نقشه معماری در فرآیند صدور پروانه شهرداری تهران برای اولین بار در کشور با رویکرد مدلسازی اطلاعات ساختمان (BIM). نظارت: اداره کل تدوین ضوابط، نظارت و صدور پروانه. تهران: معاونت شهرسازی و معماری شهرداری تهران.
رزمی, س., & طاهری جبلی, ب. (1400). مقررات ملی ساختمان کشور؛ جایگاه، شرایط تدوین و ترویج (ویرایش دوم). گزارش‌های کارشناسی (مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی), 454-480.
Dimyadi, J., & Amor, R. (2013). Automated Building Code Compliance Checking – Where is it at? Proceedings of CIB WBC, 6.
Drogemuller, R., Woodbury, R., & and Crawford, J. (2000). Extracting Representation from Structured Text: Initial Steps. Proceedings of CIB W78 Conference, (pp. 302-307). Reykjavik, Iceland.
Eastman, C., Lee, J.-m., JeongYeon-suk, & Lee, J.-k. (2009). Automatic rule-based checking of building designs. Automation in Construction, 18, 1011-1033.
Eastman, C., Teicholz, P., Sacks, R., & and Liston, K. (2011). BIM Handbook. John Wiley & Sons.
Fenves, S. J., Garrett, J. H., Kiliccote, H., Law, K. H., & Reed, K. A. (1995). Computer representations of design standards and building codes: US perspective. International Journal of Construction Information Technology, 3(1), 13-34.
Lopez, L. A., Elam, S., & Reed, K. (1989). Software concept for checking engineering designs for conformance with codes and standards. Engineering with computers, 78, 63-78.
Moulin, B. (1992). Automated Generation of Rules from the National Building Code Text. Proceedings of CIB W78 Conference, (pp. 343-358). Montreal, Canada.
Nibset, N., Wix, j., & Conover, D. (2009). The future of virtual construction and regulation checking. In P. S. Brandon, & T. Kocaturk (Eds.), Virtual futures for design, construction & procurement. Oxford: Blackwell Publishing Ltd.
Preidel, C., & Borrmann, A. (2018). BIM-Based Code Compliance Checking. In A. Borrmann, M. Konig, C. Koch, & J. Beets (Eds.), Building information modeling: Technology foundations and industry practice (pp. 367-381). Springer International Publishing.
Tan, X., Hammad, A., & Fazio, P. (2010). Automated Code Compliance Checking for Building Envelope Design. Journal of Computing in Civil Engineering, 24(2), 203-211.
