شناسایی پیشایندها و پسایندهای تفکر انتقادی کارکنان در سازمان‌های دولتی ایران با روش تحلیل مضمون

محورهای موضوعی : مدیریت منابع انسانی

آلا پورمحمدی ¹ , امین نیک پور ² , عباس بابایی نژاد ³ , حجت طالبی ⁴

1 - دانشجوی دکتری مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران PhD student in public administration, Kerman Branch, Islamic Azad University, Kerman, Iran
2 - استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
3 - استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران
4 - استادیار، گروه مدیریت دولتی، واحد کرمان، دانشگاه آزاد اسلامی، کرمان، ایران

تاریخ دریافت : 1402/12/19 تاریخ پذیرش : 1403/02/29 تاریخ انتشار : 1404/01/30

کلید واژه: تفکر, تفکر انتقادی, کارکنان, روش تحلیل مضمون, سازمان‌های دولتی ایران,

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر شناسایی پیشایندها و پسایندهای تفکر انتقادی کارکنان در سازمان‌های دولتی ایران با روش تحلیل مضمون است. این پژوهش دارای رویکردی آمیخته است که از نظر هدف، توسعه‌ای -کاربردی و از حیث ماهیت و روش، پیمایشی است. روش گردآوري اطلاعات در این پژوهش، ترکیبی از مطالعات کتابخانه‌ای و میدانی بوده است و ابزار گردآوري اطلاعات مراجعه به اسناد، مصاحبه با خبرگان و پرسشنامه بود که روایی و پایایی مصاحبه با درصد بالایی به تائید رسید. جامعه آماری این پژوهش شامل 18 نفر از اساتید و متخصصان مدیریت منابع انسانی و مدیران ارشد سازمان‌های دولتی می‌باشد که به روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند؛ در این پژوهش در بخش کیفی به‌منظور استخراج و تحلیل کدهای مربوط به مصاحبه با خبرگان از نرم‌افزار NVIVO ویراست 11 و SPSS ویراست 26 استفاده گردید. نتایج حاصل از کدگذاری باز داده‌های کیفی گردآوری‌شده منجر به استخراج 109 کد اولیه، 31 مضمون پایه و 9 مضمون سازمان‌دهنده جو و فرهنگ‌سازمانی، آموزش و توسعه منابع انسانی، شایستگی کارکنان، انگیزه کارکنان، تصمیم‌گیری بهتر و توانایی حل مسئله، حفظ و نگهداشت منابع انسانی، بهره‌وری و تعالی سازمانی، خلاقیت و نوآوری و آینده‌نگری گردید؛ که 91 کد از کدهای مربوط به پیشایندها و پسایندهای تفکر انتقادی کارکنان در فرایند دلفی فازی مورد تائید خبرگان قرار گرفت.

چکیده انگلیسی:

The aim of the current research is to identify the antecedents and consequences of critical thinking of employees in Iranian government organizations using thematic analysis method. This research has a mixed approach which is developmental-applied in terms of purpose and survey in terms of nature and method. The method of collecting information in this research was a combination of library and field studies, and the means of collecting information were referring to documents, interviewing experts, and questionnaires, and the validity and reliability of interviews and questionnaires were confirmed with a high percentage. The statistical population of this research includes 18 professors and specialists in human resource management and senior managers of government organizations who were selected by purposeful sampling; In this research, NVIVO version 11 and SPSS version 26 software were used in the qualitative part to extract and analyze the codes related to interviews with experts. The results of the open coding of the collected qualitative data led to the extraction of 109 primary codes, 31 basic themes and 9 organizing themes of organizational climate and culture, training and development of human resources, employee competence, employee motivation, better decision making and problem solving ability, retention and Maintenance of human resources, productivity and organizational excellence, creativity and innovation and foresight. 91 codes related to the antecedents and consequences of employees' critical thinking were approved by the experts in the fuzzy Delphi process.

منابع و مأخذ:

اربابی، زهرا. اربابی، علیرضا. صفایی مقدم، فاطمه. حیدری پارسا، محمود. رمرودی، نصرت. (1401). بررسی رابطه تفکر انتقادی و مؤلفه‌های آن با خود انتقادی دانش آموزان متوسطه دوم، مجله پیشرفت‌های نوین در روانشناسی، علوم تربیتی و آموزش‌وپرورش آبان 1401، شماره 53، صص 361 - 378.
اعتماد فروغی، پژمان. شاه ویسی، فرهاد. عارفی، مختار. قنبری، مهرداد. (1400). طراحی مدل تفکر انتقادی در اعضای هیئت‌علمی حسابداری باهدف ارتقای آموزش، توسعه آموزش جندی‌شاپور اهواز تابستان 1400، دوره دوازدهم، شماره 2، صص 374 -385.
بهمن پور خانی‌آبادی، آرزو. (1400). اصول و قواعد نقد و تفکر انتقادی در سازمان، مجله پژوهش‌های نوین در مدیریت کارآفرینی و توسعه کسب‌وکار پاییز 1400، شماره 3، صص 301 -312.
جعفری پنجی، زهرا. رحمانیان، مهدیه. زارع، حسین. (1397). اثربخشی آموزش تفکر انتقادی بر اساس مدل پاول-الدر در تحریف‌های شناختی و خودکارآمدی نوجوانان. فصلنامه روان‌شناسی شناختی، ۶ (۲): ۷۰-۶۱.
جعفری شهرآبادی، حسن. بهشتی فر، ملیکه. والی، لیلا. (1395). بررسی رابطه بین شایستگی‌های محوری و تفکر انتقادی با توجه به نقش تعدیل‌گر بلوغ روانی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان. پژوهش‌های سلامت‌محور، ۲ (۴): ۴۰۵-۳۹۵
جوادی پور، محمد. خزائی، لیلا. (1401). بررسی جایگاه آموزش تفکّر انتقادی در سند برنامه‌ی درسی ملی جمهوری اسلامی ایران، مجله دانش انتظامی چهارمحال و بختیاری تابستان 1401، شماره 38، صص 1- 14.
ساجدی راد، هادی. جهانی، جعفر. شفیعی سروستانی، مریم. محمدی، مهدی. (1400). طراحی الگوی آموزش تفکر انتقادی و اثربخشی آن بر مهارت‌های تفکر انتقادی دانش آموزان پایه ششم ابتدایی، نشریه پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره 18، شماره 43، صص 113-134
عسکری متین، سجاد. منتظری مقدم، رضا. هوشیاری، جعفر. (1401). واکاوی برآیندی آثار فزاینده و کاهنده علاقه» در تفکر انتقادی از دیدگاه روایات اسلامی. مسائل كاربردي تعليم و تربيت اسلامي، ۷ (۱): ۱۵۰-۱۲۳.
محمدی، اسفندیار. تروال، بهادر. آرمان، محسن. (1400). کارکردهای تفکر انتقادی در مدیریت استراتژیک (تفکر استراتژیک)، مجله رویکردهای پژوهشی نوین در مدیریت و حسابداری پاییز 1400، شماره 83، صص 607- 616.
ناظمی زاده، منیژه. معین‌الدین، محمود. حاتمی نسب، سید حسن. حیرانی، فروغ. (1401). رتبه‌بندی مؤلفه‌های تفکر انتقادی در آموزش و حرفه حسابداری با استفاده از الگوریتم رتبه‌بندی چند معیاره (MCRA)، مجله حسابداری مدیریت، شماره 54، صص 93- 108.
نصر اصفهانی، علی. قبادی نیا، هاجر. سلیمانی، مهشید. میقان، حامد. (1395). تأثیر بازاریابی داخلی بر تفکر انتقادی کارکنان با توجه به متغیر میانجی سبک‌های مدیریتی و تعدیل گر اعتمادبه‌نفس، مجله پژوهش‌های مدیریت منابع سازمانی سال ششم تابستان 1395 شماره 2.
Alper Aya F., Karakayab A., Yilmaz K. (2015) "Relations between selfleadership and critical thinking skills", Social and Behavioral Sciences, 207:29–41
Bensley, D. A., & Murtagh, M. P. (2012). Guidelines for a scientific approach to critical thinking assessment. Teaching of Psychology, 39(1), 5-16
. Cansoy, R., & Turkoglu, M. E. (2017). Examining the Relationship between Pre-Service Teachers’ Critical Thinking Disposition, Problem Solving Skills and Teacher Self-Efficacy. International Education Studies, 10(6), 23
. Giacomazzi M, Fontana M, Camilli, C. Trujillo B. (2022). Contextualization of critical thinking in sub-Saharan Africa: A systematic integrative review, Thinking Skills and Creativity, Vol 43
. Holsti, O. R. (1969). Content analysis for the social sciences and humanities, Reading, MA: Addison-Wesley. Indrašienė, V., Jegelevičienė, V., Merfeldaitė, O., Penkauskienė, D., Pivorienė, J., Railienė, A., & Sadauskas, J. (2023). Value of Critical Thinking in the Labour Market: Variations in Employers’ and Employees’ Views. Social Sciences, 12(4), 221
. Kim, M. J., Park, Y. S., & Kwon, Y. (2015). The Effects of Clinical Nurses Resilience and Social Problem-Solving Ability on Burnout. Journal of the Korea Academia-Industrial cooperation Society, 16(2), 1284-1291
. Kirmizi F. S. Saygi, C. Yurdakal, I. H. (2015). Determine the relationship between the disposition of critical thinking and the perception about problem solving skills", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 191: 657 – 661
. Kundu, A. Bej, T. (2022). Time for Attitudinal Change and Critical Thinking: Implementing Blended Learning in an Indian Elementary Classroom, International Journal of Information Communication Technologies and Human Development, 14(1), 1-17
Kundu, A. Bej, T. (2022). Time for Attitudinal Change and Critical Thinking: Implementing Blended Learning in an Indian Elementary Classroom, International Journal of Information Communication Technologies and Human Development, 14(1), 1-17
Lawson, T. J., Jordan, Fleming, M. K., & Bodle, J. H. (2015). Measuring psychological critical thinking: An update. Teaching of Psychology, 42(3), 248-253
. Marques, E. (2012). Social networks, segregation and poverty in São Paulo. International Journal of Urban and Regional Research, 36(5), 958-979
Martincová J. Lukešová M. (2015). Critical thinking as a tool for managing intercultural conflicts", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 171:1255 –1264
. Õrbaúlar M., Özsoy-Güneú Z. (2015). The effect of critical thinking disposition on entrepreneurship levels: A study on future teachers", Procedia - Social and Behavioral Sciences, 174: 199 – 207
. Park, B. S., Cho, H., & Park, B. J. (2015). Relationship of critical thinking disposition, selfesteem and job-seeking stress of nursing students. Journal of the Korea Academia- Industrial cooperation Society, 16(2), 1109-1117
. Peeters, Michael; Boddu, Sai (2016). Assessing development in critical thinking: One institution’s experience. Currents in Pharmacy Teaching and Learning, Volume 8, Issue3. PP. 271–278
. Renaud, R. D & Murray, H. G. (2008). A comparison of a subject-specific and a general measure of critical thinking. Thinking Skills and Creativity 3.pp 85˚ 93
. Stapleton P. (2011) "A survey of attitudes towards critical thinking among Hong Kong secondary school teachers : Implications for policy change", Think Skills Creat, 6(1):14-23
. Stenberg, R. (2020). On improving throgh instruction. Educational leadership. Volume 43. Pp. 44-58
. Teng, M. F. and Yue, M. (2023). Metacognitive writing strategies, critical thinking skills, and academic writing performance: A structural equation modeling approach , Metacognition and Learning, Vol 18, pp 237–260.