مدل سازی ساختاری تفسیری شاخص های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی (مورد مطالعه: شهرداری زنجان)
محورهای موضوعی : مدیریت دولتی
مقتدا بابایی
1
,
زین العابدین رحمانی
2
,
مصطفی جعفری
3
1 - دانشجو دکتری مدیریت دولتی دانشگاه آزاد ساری
2 - استادیارگروه مدیریت دانشگاه علوم و فنون مازندران ,
3 - دانشیار گروه مدیریت وحسابداری دانشگاه زنجان
کلید واژه: شهروندمحوری, دموکراسی محلی, اداره امور عمومی, شهرداری زنجان,
چکیده مقاله :
هدف از انجام مطالعه حاضر مدلسازی ساختاری تفسیری شاخص های توسعه شهروندمحوری در شهرداری زنجان بوده است. این مطالعه بر اساس هدف کاربردی و از منظر روش در حوزه مطالعات آمیخته با رویکرد استقرایی-قیاسی قرار دارد. شناسایی شاخص های توسعه شهروندمحوری از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بر پایه اشباع نظری با اساتید و متخصصان خط مشی گذاری، مدیریت دولتی و مدیریت شهری انجام گرفت. روایی و پایایی مصاحبه‌ها به ترتیب با روش روایی محتوای نسبی و شاخص کاپای کوهن تایید شد. به منظور مدلسازی شاخص های توسعه شهروندمحوری از نظرات مدیران و کارکنان شهرداری زنجان به تعداد 61 نفر با روش نمونه‌گیری غیراحتمالی در دسترس و به کمک پرسشنامه استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با بهره‌گیری از روایی محتوا و روش آزمون- پس‌آزمون تایید شد. کدگذاری داده های حاصل با استفاده از نرم‌افزار 2020MaxQda منجر به شناسایی 13 شاخص توسعه شهروندمحوری شد. مدلسازی شاخص های شناسایی‌شده با روش ساختاری تفسیری منجر به تشکیل هشت سطح گردید که توجه به منفعت عامه اثرگذارترین و هم افزایی بین شهروندان و حکومت های محلی اثرپذیرترین عامل بودند.
The purpose of the present study was the interpretative structural modeling of citizen-centered development indicators in Zanjan Municipality. This study is based on the practical purpose and from the perspective of the method, it is in the field of mixed studies with the inductive-deductive approach. Identification of citizen-centered development indicators was done through semi-structured interviews based on theoretical saturation with professors and specialists in policy making, public administration and urban administration. The validity and reliability of the interviews were confirmed by the method of relative content validity and Cohen's kappa index, respectively. In order to model citizen-oriented development indicators, the opinions of managers and employees of Zanjan municipality, numbering 61 people, were used with the convenience sampling method available and with the help of a questionnaire. Validity and reliability of the questionnaire were confirmed using content validity and test-post-test method. The coding of the resulting data using the 2020 MaxQda software led to the identification of 13 citizen-oriented development indicators. Modeling of the identified indicators with interpretative structural method led to the formation of eight levels, where attention to public interest was the most effective and synergy between citizens and local governments was the most impressionable factor.
• Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M. S., Faghihi, A., & Sheikhzade, M. (2011). Thematic Analysis and Thematic Networks: A Simple and Efficient Method for Exploring Patterns Embedded in Qualitative Data Municipalities). Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. doi: 10.30497/smt.2011.163. (in persian).
• Aschhoff, N. (2018). Citizens differ from organizations: Modeling a specific citizen-centered collaborative capacity. International Journal of Public Administration, 41(4), 284-296.
• Berke, S. (2019). The sustainable development of data-driven smart cities: Citizen-centered urban governance and networked digital technologies. Geopolitics, History, and International Relations, 11(1), 122-127.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2, 77-101.
• Dehghani, M., Yaghoubi, N. M., Mooghali, A., & Vazife, Z. (2019). A comprehensive model of factors affecting establishment of knowledge management. Journal of New Approaches in Educational Administration, 10(37), 109-132. Doi:20.1001.1.20086369.1398.10.37.6.0 (in persian).
• Demirkasımoğlu, N., & Demir, T. G. (2023). Evaluation of Higher Education Policies in Turkey in the Context of Citizen-Centered Public Policies. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 367-384). Springer, Cham.
• Göçoğlu, V., & Karkin, N. (2023). Introduction to Citizen-Centered Public Policy Making. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp 3-14). Cham: Springer International Publishing.
• Göçoğlu, V., & Karkin, N. (Eds.). (2023). Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey. Springer Nature.
• Gürses, F., Arslan, E., & Çelik, İ. (2023). Citizen-Centered Public Policy making Through Social Media in Local Governments: A Research on Twitter Accounts of Metropolitan Municipalities in Turkey. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 251-270). Cham: Springer International Publishing.
• Hecht, B., Valaskova, K., Kral, P., & Rowland, Z. (2019). The digital governance of smart city networks: Information technology-driven economy, citizen-centered big data, and sustainable urban development. Geopolitics, History and International Relations, 11(1), 128-133.
• Ho, A. T., & Wu, M. (2021). Analyzing Citizen-Centered Collaborative Management: The" Who" and the" How". In Citizenship and Ethics: From the Neighborhood to the City, Country to the World (pp. 29-40). Rowman and Littlefield.
• Hofmann, S., Madsen, C. Ø., Lindgren, I., & Verne, G. (2021). A citizen-centered analysis of what public services are suitable for digital communication channels. In Proceedings of Ongoing Research, Practitioners, Posters, Workshops, and Projects at EGOV-CeDEM-ePart. Springer.
• Ju, J., Liu, L., & Feng, Y. (2018). Citizen-centered big data analysis-driven governance intelligence framework for smart cities. Telecommunications Policy, 42(10), 881-896.
• König, P. D. (2021). Citizen-centered data governance in the smart city: From ethics to accountability. Sustainable Cities and Society, 75, 103308.
• Marsal-Llacuna, M. L. (2016). City indicators on social sustainability as standardization technologies for smarter (citizen-centered) governance of cities. Social Indicators Research, 128, 1193-1216.
• Nazari, M., & Dastar, H. (2018). Identification of Factors Affecting Overall Store Price Image (OSPI): A Meta Synthesis Approach. New Marketing Research Journal, 8(1), 1-20. doi: 10.22108/nmrj.2017.105788.1360. (in persian).
• Orhan, G. (2023). Citizen-Centered Environmental Policy making in Turkey: The Struggle of Unheard Voices. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 311-330). Cham: Springer International Publishing.
• Potipiroon, W. (2022). Rule formalization, bureaucratic red tape, and prosocial rule breaking among street-level bureaucrats: a citizen-centered perspective. Public Performance & Management Review, 45(3), 638-671
• Saßmannshausen, S. M., Radtke, J., Bohn, N., Hussein, H., Randall, D., & Pipek, V. (2021). Citizen-centered design in urban planning: How augmented reality can be used in citizen participation processes. In Designing Interactive Systems Conference , 250-265.
• Tekel, E., & Su, A. (2023). Access versus Quality Trade-off: How Citizen-Centered Is the Public Policy Making in the Expansion of the Turkish Higher Education System?. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 385-404). Cham: Springer International Publishing.
• Wijayanto, P. K., Zauhar, S., Hakim, L., & Said, A. (2020). Local Autonomy: State-Centered Government Wrapped in Citizen-Centered Governance in the Tourism Development. JPAS (Journal of Public Administration Studies), 5(1), 39-46.
|
Journal of Development Studies and Resource Management Vol 2, No 5, Spring 2024 DOI: 10.30495/JDSRM.1403.1104835 Journal Homepage: https://sanad.iau.ir/journal/jdsrm |
|
Research Paper
Interpretive Structural Modeling of Citizen-Oriented Development Indicators in Public Affairs Administration (case study: Zanjan Municipality)
Moghtada Babaei: PhD student in public Administration, Sari Branch, Islamic Azad University, Sari, Iran
Zain al-Abedin Rahmani 1 : Assistant Professor of Management Department of Mazandaran University of Science and Technology
Mostafa Jafari: Associate Professor of Management and Accounting Department, Zanjan University
Received: 2024/03/09 PP 13-26 Accepted: 2024/08/14 |
Abstract
Keywords: Citizen-Oriented, Local Democracy, Public Affairs Administration, Zanjan Municipality |
Citation: Babaei, M., Rahmani, Z., Jafari, M . (2024). Interpretive Structural Modeling of Citizen-Oriented Development Indicators in Public Affairs Administration (case study: Zanjan Municipality), Journal of Development Studies and Resource Management, 2(5), 13-26.
|
[1] . Corresponding author: Zain al-Abedin Rahmani, Email: p_z_rahmanii@yahoo.com
Extended Abstract
Introduction
By taking advantage of different views and ideas of citizens, they can make better decisions that are closer to the needs and ideals of society. In addition to enriching the duties of the municipality, this approach also strengthens the sense of urban democracy and encourages citizens to actively participate in improving the state of their city. The effective performance of municipalities in various fields such as economic development, cultural preservation, and promoting citizen participation can help create vibrant and sustainable urban environments. This not only improves the quality of life of citizens, but also increases the sense of belonging and social responsibility among them. Finally, cooperation and interaction between municipalities and citizens can lead to the realization of a dynamic and balanced city where everyone feels calm and satisfied. Considering that no research has been done in this field, the present research can cover the study gap and develop the literature of the research field by using the advantages of both qualitative and quantitative approaches. Therefore, the research question is raised as follows: How is the interpretative structural modeling of citizen-oriented development indicators in public affairs administration?
Methodology
The current research is based on a mixed approach and qualitatively and quantitatively in the inductive-paradigm paradigm. The present research has been done in two steps. Citizen-oriented development indicators in public affairs administration will be done with qualitative method and its modeling with interpretive structural method. The statistical population of this research in the qualitative part was all university professors and experts in the field of policy making, public administration and urban administration, and the sampling was done in a targeted manner using the snowball technique in the number of 17 people. The sample size was determined using the principle of theoretical saturation. In total, after interviewing the 15th and 16th people, no new categories were extracted and finally the process of interviewing the 17th person was finished. Interviews in the qualitative part were conducted face-to-face with semi-structured questions, and then, using the process of coding and theme analysis, the indicators of citizen-oriented development in the public affairs department were identified. To ensure the correctness of coding and extraction of concepts, the codes obtained from the interviews were again provided to the interviewees to ensure the approval of the extracted codes by the interviewees.
Results and discussion
According to the purpose of the current research, which is to model the indicators of citizen-oriented development in the public affairs administration, the coding of the data obtained from the interview led to the identification of 13 main indicators as the indicators of citizen-oriented development in the public affairs administration. The modeling done with the interpretative structural approach has classified the identified indicators into eight levels. The eighth level is related to the most effective factors and the first level is related to the factors that have the most effectiveness compared to other factors. According to the MICMAC matrix, the results of the research indicate that no index is placed in the autonomous section and all the indicators are in the connected, dependent and independent sections.
Conclusion
The citizen-centered development framework in public affairs administration is a strategic approach that places the needs, interests, and well-being of citizens at the forefront of policies, programs, and public services. This framework emphasizes the importance of engaging with citizens, understanding their views, and incorporating their feedback into decision-making processes. By adopting a citizen-centered development framework, public administrations can increase the quality, relevance, and impact of their initiatives and at the same time strengthen the sense of trust, inclusiveness, and responsibility in society. In the municipality, the citizen-centered development framework is very important because it directly affects the daily life of the citizens. Municipalities should customize service delivery to address the specific needs and priorities of different neighborhoods in the community. Use technology and innovative approaches to make city services more accessible and user-friendly for citizens. Citizen participation in the co-creation of urban development plans, infrastructure projects and social initiatives to ensure that their views and needs are integrated into decision-making processes. By adopting a citizen-centered development framework, municipalities can increase civic participation, improve service delivery, and build stronger, more inclusive communities that reflect the diverse needs and desires of citizens. Therefore, the purpose of this study was the interpretive structural modeling of indicators that are effective on citizen-oriented development in the administration of public affairs. In order to achieve this goal, first by conducting semi-structured interviews, 13 main categories were identified as indicators of citizen-oriented development in the public affairs department. In the next step, the interpretive structural modeling method was used to establish a conceptual relationship between the identified indicators.
مقاله پژوهشی
مدل سازی ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی (مورد مطالعه: شهرداری زنجان)
مقتدا بابایی: دانشجو دکتری مدیریت دولتی، واحد ساری، دانشگاه آزاد اسلامی، ساری، ایران
زین العابدین رحمانی1: استادیارگروه مدیریت دانشگاه علوم و فنون مازندران، بابل، ایران
مصطفی جعفری: دانشیار گروه مدیریت وحسابداری، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران
دریافت: 19/12/1402 صص 13-26 پذیرش: 24/05/1403 |
چکیده
در شهروندگرایی، شهر به چشم یک موجودیت زنده دیده می‌شود که قلب تپنده آن، شهروندان هستند. شهرداری شهروندگرا، حکمرانی محلی است که شهروندان را در مرکز تصمیم‌گیری‌ها، خدمات‌رسانی و سیاست‌گذاری‌ها قرار می‌دهد. نیازها، خواسته‌ها و رفاه شهروندان، اولویت اصلی این رویکرد است و مشارکت آنها در فرآیندهای شهرداری، کلیدی‌ترین عامل در این حکمرانی محسوب می‌شود. هدف از انجام مطالعه حاضر مدلسازی ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در شهرداری زنجان بوده است. این مطالعه بر اساس هدف کاربردی و از منظر روش در حوزه مطالعات آمیخته با رویکرد استقرایی-قیاسی قرار دارد. شناسایی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته بر پایه اشباع نظری با اساتید و متخصصان خط مشی گذاری، مدیریت دولتی و مدیریت شهری انجام گرفت. روایی و پایایی مصاحبه‌ها به ترتیب با روش روایی محتوای نسبی و شاخص کاپای کوهن تایید شد. به منظور مدلسازی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری از نظرات مدیران و کارکنان شهرداری زنجان به تعداد 61 نفر با روش نمونه‌گیری غیراحتمالی در دسترس و به کمک پرسشنامه استفاده شد. روایی و پایایی پرسشنامه به ترتیب با بهره‌گیری از روایی محتوا و روش آزمون- پس‌آزمون تایید شد. کدگذاری داده‌های حاصل با استفاده از نرم‌افزار 2020MaxQda منجر به شناسایی 13 شاخص توسعه شهروندمحوری شد. مدلسازی شاخص‌های شناسایی‌شده با روش ساختاری تفسیری منجر به تشکیل هشت سطح گردید که توجه به منفعت عامه اثرگذارترین و هم افزایی بین شهروندان و حکومت‌های محلی اثرپذیرترین عامل بودند.
استناد: بابایی، مقتدا؛ رحمانی، زین‌العابدین و جعفری، مصطفی (1403). مدل سازی ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی (مورد مطالعه: شهرداری زنجان)، فصلنامه مطالعات توسعه و مدیریت منابع، 2(5)، 13-26.
|
واژه‌های کلیدی: شهروندمحوری، دموکراسی محلی، اداره امور عمومی، شهرداری زنجان |
[1] . نویسنده مسئول: زین العابدین رحمانی، پست الکترونیکی: p_z_rahmanii@yahoo.com
مقدّمه
اداره امور عمومی شهروند محور بر اهمیت درک و رسیدگی به نیازها، ترجیحات و نگرانی‌های شهروندان در طراحی و اجرای سیاست‌ها و خدمات عمومی تاکید دارد. این رویکرد به دنبال این است که اطمینان حاصل شود که اقدامات دولت به نیازهای مختلف مردم پاسخ می‌دهد و شهروندان در شکل‌دهی تصمیم‌هایی که بر آنها تأثیر می‌گذارد، نظر دارند. این شامل ترویج ارتباطات باز، همکاری و مشارکت بین نهادهای دولتی و مردم برای ایجاد حکومت مؤثرتر و فراگیرتر است (Tekel & Su, 2023). در اداره امور عمومی شهروند محور، شهروندان را به عنوان مشارکت کنندگان فعال در فرآیند حکمرانی می‌شناسند و هدف آن توانمندسازی آنها از طریق مشارکت دادن آنها در تصمیم گیری‌ها، جستجوی نظرات آنها و فراهم کردن فرصت‌هایی برای مشارکت آنها در طراحی و اجرای سیاست‌های عمومی است (König, 2021). این رویکرد همچنین بر شفافیت و پاسخگویی در دولت تاکید دارد. مدیران دولتی باید فرآیندهای تصمیم گیری خود را شفاف کنند و دسترسی به اطلاعات در مورد چگونگی توسعه و اجرای سیاست‌ها را فراهم کنند. ارتباطات واضح و در دسترس تضمین می‌کند که شهروندان استدلال مرتبط با تصمیمات را درک می‌کنند. علاوه بر این، مدیران دولتی باید در قبال نتایج سیاست‌ها و برنامه‌های خود پاسخگو باشند، مسئولیت اقدامات خود را بر عهده بگیرند و اطمینان حاصل کنند که به نیازها و انتظارات مردم پاسخ می‌دهند. این مسئولیت‌پذیری به ایجاد اعتماد بین شهروندان و دولت کمک می‌کند و در نهایت منجر به حکومت‌داری مؤثرتر و پاسخگوتر می‌شود (Demir et al, 2023). مدیریت عمومی شهروند محور با قرار دادن شهروندان در مرکز حکمرانی به دنبال ایجاد اعتماد، تقویت دموکراسی و بهبود رفاه کلی جامعه است (Wijayanto et al, 2020). شهرداری شهروند محور به یک حکمرانی محلی اطلاق می‌شود که نیازها و منافع شهروندان خود را در فرآیندهای تصمیم گیری، ارائه خدمات و حکمرانی کلی در اولویت قرار می‌دهد. این رویکردی است که رفاه و مشارکت شهروندان را در مرکز عملیات، سیاست‌ها و برنامه‌های شهرداری قرار می‌دهد (Berke, 2019). شهرداری شهروند محور به طور فعال مشارکت شهروندان را در اداره محلی تشویق و تسهیل می‌کند. فرصت‌هایی را برای شهروندان فراهم می‌کند تا در فرآیندهای تصمیم‌گیری مشارکت کنند، نظرات خود را بیان کنند و در شکل‌دهی سیاست‌ها و ابتکارات شهرداری مشارکت کنند. این موضوع می‌تواند شامل جلسات عمومی، انجمن‌های انجمن، گروه‌های مشاوره شهروندان و پلتفرم‌های آنلاین برای بازخورد و پیشنهادات باشد. شهرداری شهروند محور بر ارائه خدمات با کیفیت بالا و پاسخگو برای رفع نیازهای ساکنان خود تمرکز دارد. این امر تضمین می‌کند که خدمات در دسترس، کارآمد و متناسب با نیازهای خاص گروه‌های مختلف در جامعه است. این امر می‌تواند شامل ساده کردن فرآیندهای اداری، استفاده از فناوری برای ارائه خدمات و جستجوی فعالانه ورودی شهروندان برای بهبود کیفیت خدمات باشد. شهرداری شهروند محور برای شفافیت و پاسخگویی در عملیات خود ارزش قائل است. به طور آشکار با شهروندان ارتباط برقرار می‌کند و اطلاعاتی در مورد فعالیت‌ها، تصمیمات و عملکرد شهرداری ارائه می‌دهد. همچنین تضمین می‌کند که مقامات شهرداری در قبال اقدامات و نتایج سیاست‌ها و برنامه‌های خود پاسخگو هستند. این فرآیند شامل ایجاد مکانیسم‌هایی برای نظارت و بازخورد شهروندان، مانند ارزیابی عملکرد و گزارش عمومی است. شهرداری شهروند محور اهمیت همکاری و مشارکت با ذینفعان مختلف را برای رسیدگی موثر به چالش‌های جامعه تشخیص می‌دهد. فعالانه با سازمان‌های اجتماعی، کسب‌وکارها، مؤسسات آموزشی و سایر نهادهای محلی درگیر می‌شود تا از تخصص، منابع و شبکه‌های آنها استفاده کند. این رویکرد مشارکتی به تقویت اعتماد، تقسیم مسئولیت‌ها و ایجاد راه حل‌های نوآورانه برای مسائل محلی کمک می‌کند (Saßmannshausen, 2021). شهرداری‌ها نقش کلیدی در شکل‌گیری آینده شهرها و بهبود کیفیت زندگی شهروندان دارند. برنامه‌ریزی شهری مؤثر باید به نیازهای جامعه پاسخ دهد و در عین حال به توسعه پایدار توجه کند. توسعه زیرساخت‌ها، از جمله جاده‌ها، پل‌ها، و سیستم‌های حمل‌ونقل عمومی، می‌تواند به کاهش ترافیک و آلودگی کمک کند و دسترسی به خدمات عمومی را تسهیل نماید. همچنین، تأمین مسکن مقرون به صرفه یکی از چالش‌های بزرگ در بسیاری از شهرهاست که نیازمند راهکارهای نوآورانه و همکاری بین‌سازمانی است. علاوه بر این، توجه به فضاهای سبز و پارک‌ها نه تنها زیبایی شهر را افزایش می‌دهد، بلکه به بهبود کیفیت هوا و سلامت روانی شهروندان نیز کمک می‌کند. ایجاد مسیرهای پیاده‌روی و دوچرخه‌سواری نیز می‌تواند به تشویق سبک زندگی فعال و سالم کمک کند. در نهایت، شهرداری‌ها باید با استفاده از فناوری‌های نوین و جمع‌آوری داده‌ها، نیازهای جامعه را شناسایی کرده و برنامه‌های توسعه‌ای را بر اساس آن طراحی کنند. این رویکرد می‌تواند به ایجاد شهرهایی پایدارتر، انعطاف‌پذیرتر و قابل زندگی‌تر منجر شود. مدیریت مسئولانه منابع مالی، انسانی و فیزیکی از ارکان اصلی موفقیت شهرداری‌ها به شمار می‌رود. بودجه‌ریزی استراتژیک و برنامه‌ریزی مالی نه تنها به شهرداری‌ها کمک می‌کند تا هزینه‌های عملیاتی خود را پوشش دهند، بلکه امکان سرمایه‌گذاری در پروژه‌های زیرساختی و خدمات عمومی را نیز فراهم می‌آورد. این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند شامل توسعه حمل و نقل عمومی، بهبود خدمات بهداشتی و آموزشی، و ایجاد فضاهای عمومی مناسب باشند که به ارتقای کیفیت زندگی شهروندان کمک می‌کند. همچنین، مدیریت مؤثر منابع انسانی می‌تواند به جذب و حفظ نیروی کار باکیفیت منجر شود که در نهایت به بهبود خدمات شهری منجر می‌شود. مشارکت شهروندان در فرآیند تصمیم‌گیری از طریق مکانیسم‌های مشارکتی، مانند مشاوره‌های عمومی، نظرسنجی‌ها و کارگاه‌های آموزشی، می‌تواند به افزایش شفافیت و پاسخگویی شهرداری‌ها کمک کند. وقتی شهروندان احساس کنند که صدای آنها شنیده می‌شود و در تصمیمات مؤثر هستند، احتمال بیشتری دارد که از سیاست‌ها و برنامه‌های اجرایی حمایت کنند. در نهایت، این تعاملات نه تنها به حکمرانی بهتر کمک می‌کند بلکه باعث ایجاد حس تعلق و مسئولیت اجتماعی در میان شهروندان می‌شود و به توسعه پایدار و متوازن شهر کمک می‌کند. به طور کلی، شهرداری‌ها نقش کلیدی در شکل‌دهی به توسعه و رفاه شهرها دارند. با بهره‌گیری از دیدگاه‌ها و ایده‌های مختلف شهروندان، آنها می‌توانند تصمیمات بهتری اتخاذ کنند که به نیازها و آرمان‌های جامعه نزدیک‌تر باشد. این رویکرد علاوه بر غنی‌تر کردن وظایف شهرداری، حس دموکراسی شهری را نیز تقویت می‌کند و شهروندان را تشویق به مشارکت فعال در بهبود وضعیت شهر خود می‌سازد. عملکرد مؤثر شهرداری‌ها در زمینه‌های مختلفی از جمله توسعه اقتصادی، حفظ فرهنگی، و ارتقاء مشارکت شهروندان می‌تواند به ایجاد محیط‌های شهری بانشاط و پایدار کمک کند. این امر نه تنها به بهبود کیفیت زندگی شهروندان می‌انجامد، بلکه موجب افزایش احساس تعلق و مسئولیت اجتماعی در میان آنها می‌شود. در نهایت، همکاری و تعامل میان شهرداری‌ها و شهروندان می‌تواند به تحقق یک شهر پویا و متعادل منجر شود که در آن همه افراد احساس آرامش و رضایت داشته باشند. باتوجه به اینکه پژوهشی در این زمینه صورت نگرفته است، پژوهش حاضر می‌تواند با بهره گیری از مزایای هردو رویکرد کیفی و کمی خلا مطالعاتی را پوشش داده و ادبیات حوزه پژوهش را توسعه دهد. بنابراین سوال پژوهش بدین گونه مطرح می‌گردد: مدل سازی ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی چگونه است؟
مبانی نظری و پیشینه پژوهش
تمرکز اداره امور عمومی شهروندی بر شناخت تنوع و رسیدگی به نیازهای منحصر به فرد گروه‌های مختلف شهروندی ستودنی است. با اولویت دادن به دسترسی و فراگیری در خدمات عمومی، این اداره نقش مهمی در ارتقای برابری اجتماعی ایفا می‌کند و تضمین می‌کند که همه اعضای جامعه از فرصت‌های برابر برای مشارکت و بهره مندی از برنامه‌های دولتی برخوردار هستند (هچ و همکاران1 2019). ساده‌سازی فرآیندهای اداری، کاهش بوروکراسی و استفاده از فناوری برای دسترسی بیشتر و کاربرپسند کردن خدمات، اجزای ضروری اداره امور عمومی شهروند محور هستند. این تلاش‌ها نه تنها تجربه کلی شهروندان را بهبود می‌بخشد، بلکه نشان دهنده تعهد به رفع نیازهای آنها به شیوه‌ای مدرن و کارآمد است. این فرآیند کمک می‌کند تا اطمینان حاصل شود که منابع عمومی به گونه‌ای تخصیص داده می‌شود که به بهترین وجه نیازها و اولویت‌های شهروندان را برآورده کند (Marsal, 2016). رویکرد شهروند محوری به این ایده اشاره دارد که شهروندان در خط مقدم تصمیم گیری دولت و ارائه خدمات قرار دارند و بر اهمیت درک نیازها، ترجیحات و اولویت‌های شهروندان و تنظیم سیاست‌ها و برنامه‌های عمومی برای پاسخگویی مؤثر به این نیازها تأکید می‌کند (König, 2021). رویکرد شهروند محور راهی برای طراحی و ارائه خدمات عمومی است که بر نیازها و ترجیحات شهروندان تمرکز دارد. این امر شامل مشارکت فعال شهروندان در فرآیند تصمیم‌گیری، درک دیدگاه‌ها و تجربیات آنها و تنظیم خدمات برای برآوردن نیازهای خاص آنها است. در رویکرد شهروند محور، دولت یا سازمان بخش عمومی تنوع شهروندان خود را در نظر می‌گیرد و تضمین می‌کند که خدمات برای همه افراد بدون در نظر گرفتن سن، جنسیت، قومیت یا پیشینه اجتماعی-اقتصادی آنها قابل دسترس و فراگیر است. این رویکرد همچنین بر شفافیت، پاسخگویی و پاسخگویی به بازخوردها و نگرانی‌های شهروندان تاکید دارد. رویکردهای شهروند محور اغلب شامل استفاده از فناوری و پلتفرم‌های دیجیتال برای راحت تر و کارآمدتر کردن خدمات برای شهروندان است. هدف دولت‌ها و سازمان‌های بخش عمومی با اتخاذ رویکرد شهروند محور، بهبود رضایت شهروندان، افزایش اعتماد به نهادهای عمومی و در نهایت ارتقای کیفیت کلی خدمات عمومی است (Orhan, 2023). استفاده از دیدگاه شهروندمحور سازمان‌ها را ملزم می‌کند تا بر اولویت‌ها و نیازهای بهبود خدمات شهروندان و میزان رضایت آنها از خدمات فردی تمرکز کنند .در رویکرد شهروند محور، رضایت شهروندان به معیار موفقیت و مبنای سنجش نتایج در ارائه خدمات بخش عمومی تبدیل می‌شود. رویکرد شهروند محور نیز به برجسته کردن چالش «دسترسی» کمک می‌کند. شهروندان باید از طریق پیچ و خم سازمان‌ها و خدمات بخش عمومی تلاش کنند تا به آنچه نیاز دارند دست یابند. برای برآورده کردن واقعی نیازهای خدمات شهروندان، دولت‌ها باید در سطوح مختلف دولت با یکدیگر همکاری کنند تا خدمات یکپارچه به شهروندان ارائه دهند (برک 2019). ترویج شهروند محوری در شهرداری‌ها می‌تواند اهمیت آموزش مدنی و طرح‌های ظرفیت سازی را روشن سازد. شهرداری‌ها فرصت‌هایی را برای ساکنان فراهم می‌کنند تا درک خود را از فرآیندهای حکومت محلی، حقوق و مسئولیت‌ها افزایش دهند. این شهرداری‌ها کارگاه‌ها، برنامه‌های آموزشی و منابعی را برای توانمندسازی ساکنان برای مشارکت فعال در فرآیندهای تصمیم گیری و توسعه سیاست ارائه می‌کنند. شهرداری‌های شهروند محور انسجام اجتماعی و جامعه سازی را در اولویت قرار می‌دهند. آنها حس تعلق را تقویت می‌کنند و ارتباطات اجتماعی را در بین ساکنان ترویج می‌کنند. این شهرداری‌ها از رویدادها، طرح‌ها و برنامه‌های اجتماعی حمایت می‌کنند که مردم را دور هم جمع می‌کند، تنوع را ارج می‌نهند و فرصت‌هایی برای همکاری و گفتگو ایجاد می‌کند (Göçoğlu & Karkin, 2023).
اگوی و همکاران (2024) در پژوهشی با عنوان " طراحی خدمات دیجیتالی شهروند محور " بیان کردند که نتیجه کلیدی پیشنهاد یک چارچوب جامع با متدولوژی‌های مرتبط بسته به مراحل پروژه بود. مشارکت و تعامل ذینفعان همچنین به مراحل پروژه طراحی خدمات شهروند محور که در یک اکوسیستم پیچیده مستقر شده بود، مرتبط بود. مشارکت‌های متعدد ذینفعان در طول طراحی خدمات نیز مورد مطالعه قرار گرفت و مشارکت آنها در هر مرحله پروژه ارائه شد. اجرای موفقیت آمیز آن و گنجاندن آن در یک پلت فرم دولت الکترونیک عمیقاً با توافق و انسجام همه ذینفعان مرتبط است.
کاجان و همکاران (2024) در پژوهشی با عنوان " به سوی خدمات هوشمند شهروندمحور" بیان کردند که در ابتدا برای خدمات دولت الکترونیک در حوزه‌های اجتماعی، اقتصادی و بیولوژیکی در نظر گرفته شده بود، طبیعتاً به دلیل اهداف مشترک خدمات شهروند محور، منابع داده مشترک، فناوری‌های مشابه و مواردی از این دست به خدمات شهر هوشمند نیز تعمیم داده شد. همچنین با برخی همکاری‌های بین المللی با اهداف مشابه همپوشانی دارد. دولت الکترونیک و شهرهای هوشمند، هر دو، با اطلاعاتی که از حسگرها، شهروندان و اینترنت اشیا سرچشمه می‌گیرد، تغذیه می‌کنند و در مقابل، خدمات هوشمندی را ارائه می‌کنند که هدفشان بهبود کیفیت زندگی و دستیابی به مدیریت کارآمدتر در محیط‌های مختلف است. عمل کنند. این حس با گوش دادن به نظرات شهروندان از طریق رسانه‌های اجتماعی مانند فیس بوک، X (قبلاً توییتر) و موارد مشابه و سایر روش‌های وب 2.0 مانند سنجش جمعی و جمع سپاری و غیره ارائه می‌شود. توسعه و استقرار خدمات شهروند محور از طریق منشور چهار بعد، یعنی (1) مدل سازی و تصمیم گیری، (2) احساس و تجزیه و تحلیل، (3) تمایل و مشارکت، و (4) گشودگی و شفافیت تحلیل می‌شود.
گوچوغلو و کارکین2 (2023) در پژوهشی با عنوان "مقدمه‌ای بر سیاست گذاری عمومی شهروند محور" بیان داشتند اخیراً، حوزه سیاست عمومی به طور گسترده‌ای با مطالعات متمرکز بر مراحل طراحی و اجرای خدمات عمومی تغذیه شده است. با این حال، در مورد بازیگران سیاست عمومی، مطالعات اندکی ذینفعان، به ویژه شهروندان را به عنوان متقاضیان خدمات معرفی می‌کنند. نویسندگان معتقدند که باید فضای بیشتری برای مطالعات متمرکز بر مشارکت مستقیم شهروندان در نظر گرفته شود. تغییرات اخیر در درک در مدیریت دولتی و سیاست‌گذاری، و همچنین اینترنت و فناوری‌های اطلاعاتی که اخیراً توسعه یافته‌اند، می‌تواند الهام‌بخش نظری و عملی برای مطالعات آینده متمرکز بر مشارکت مستقیم شهروندان باشد. در حالی که تغییر در درک، مبنای فکری مشارکت را غنی‌تر کرده و حمایت سیاسی آن را افزایش داده است، کانال‌های جایگزین مانند مشارکت الکترونیکی و دولت الکترونیکی مشارکت شهروندان در سیاست‌های عمومی را آسان‌تر، صریح‌تر و مستقیم‌تر ارتقا داده‌اند. هدف این پژوش مقدماتی ایجاد یک خط پایه برای بحث‌های نو در موضوع سیاست گذاری عمومی شهروند محور با ارائه دیدگاهی کلی در مورد فرآیند خط مشی عمومی، بازیگران، شهروندان به عنوان یک بازیگر و مشارکت مستقیم شهروندان است.
گورسس و همکاران3 (2023) در پژوهشی با عنوان "سیاست گذاری عمومی شهروند محور از طریق رسانه‌های اجتماعی در دولت‌های محلی " بیان داشتند هدف این پژوهش نشان دادن میزان بهره مندی دولت‌های محلی از رسانه‌های اجتماعی در فرآیندهای سیاست گذاری شهروند محور است. در این پژوهش، یک مطالعه دو مرحله‌ای در مورد استفاده از رسانه‌های اجتماعی شهروند محور در دولت‌های محلی ترکیه طراحی شده است. در این زمینه، تحلیل تعامل در مرحله اول مطالعه و تحلیل محتوا در مرحله دوم اجرا شد. در محدوده این مطالعه، حساب‌های توییتر شهرداری‌های کلان‌شهر ترکیه بررسی شد. با توجه به یافته‌های تجزیه و تحلیل مشارکت، مشخص شد که نمرات مشارکت شهرداری‌های کلان شهرها به طور کلی پایین است. از سوی دیگر، با توجه به یافته‌های تحلیل محتوا، این نتیجه حاصل شد که شهرداری‌های کلان شهرها عمدتاً از رسانه‌های اجتماعی برای اهداف اشتراک گذاری اطلاعات یک طرفه مانند رویدادها، اطلاعیه‌ها و اخبار استفاده می‌کنند. واضح بود که یافته‌های هر دو تحلیل با ادبیات مربوطه سازگار است. در نتیجه، صریح است که شهرداری‌های کلان شهر ترکیه نمی‌توانند به طور موثر از رسانه‌های اجتماعی برای ایجاد سیاست‌های شهروند محور استفاده کنند.
پوتیپیرون4 (2022) در پژوهشی با عنوان "رسمی‌سازی قوانین، تشریفات اداری، و قانون‌شکنی اجتماعی در میان بوروکرات‌های سطح خیابان: دیدگاه شهروند محور" بیان داشت تحقیقات گذشته نشان می‌دهد که قوانین می‌توانند از رفتارهای غیر بوروکراسی در بین بوروکرات‌های سطح خیابان (SLBs) جلوگیری کنند. در این تحقیق، از روایت شهروند-عامل استفاده می‌شود تا پیشنهاد شود که وقتی قوانین رسمی به‌عنوان تشریفات اداری تلقی می‌شوند که بر شهروندان تأثیر منفی می‌گذارد، بوروکرات‌های سطح خیابان به دلیل همدردی با شهروندان در چنین شرایطی، احتمال بیشتری برای شرکت در نقض قوانین اجتماعی (PSRB) خواهند داشت. همچنین پیشنهاد می‌شود که این تأثیر در میان بوروکرات‌های سطح خیابان که بیشتر با شهروندان تعامل دارند، آشکارتر خواهد بود. داده‌های نمونه‌ای از کارمندان دولت محلی در تایلند برای آزمایش این فرضیه‌ها جمع آوری شد. نتایج حاصل از تحلیل‌های مدلسازی معادلات ساختاری میانجی تعدیل‌شده پنهان نشان داد که، در حالی که رسمی‌سازی قوانین تأثیر منفی مستقیمی بر نقض قوانین اجتماعی دارد، از طریق ادراک خطوط قرمز و احساس همدردی با شهروندانی که از تشریفات اداری رنج می‌برند، منجر به افزایش نقض قوانین اجتماعی می‌شود. همچنین مشخص شد که تماس با شهروندان تأثیر رسمی‌سازی قوانین را بر درک تشریفات اداری تقویت می‌کند، به طوری که رسمی‌سازی قوانین تأثیر غیرمستقیم قوی‌تری بر نقض قوانین اجتماعی در میان بوروکرات‌های سطح خیابان دارد که تماس بیشتری با شهروندان دارند. این نتایج به اهمیت حفظ سطح "بهینه" قوانین در تعاملات شهروند-دولت برای اطمینان از اینکه بوروکرات‌های سطح خیابان می‌توانند کار خدمات عمومی خود را به طور موثر انجام دهند، اشاره می‌کند.
هافمن و همکاران5 (2021) در پژوهشی با عنوان "تجزیه و تحلیل شهروند محور از اینکه چه خدمات عمومی برای کانال‌های ارتباطی دیجیتال مناسب است" بیان داشتند مزایای دیجیتالی کردن خدمات عمومی تنها در صورتی حاصل می‌شود که شهروندان خدمات دیجیتال را بپذیرند و در عین حال استفاده از کانال‌های سنتی گران قیمت را متوقف کنند. با این حال، بسیاری از شهروندان همچنان از کانال‌های سنتی استفاده می‌کنند. مطالعات در مورد انتخاب کانال و پذیرش فناوری اطلاعات به عواملی که بر رفتار کانال شهروندان تأثیر می‌گذارند، پرداخته است. با این حال، آنها تعامل بین ادراک شهروندان از خدمات عمومی و انتخاب کانال آنها، و همچنین چگونگی تأثیر طراحی خدمات دیجیتال و تجربه شهروندان از استفاده از برنامه‌های کاربردی سلف سرویس را بر انتخاب کانال خود حذف کرده‌اند. علاوه بر این، خوش بینی تکنولوژیک دولت دیجیتال ممکن است باعث شده باشد که این سوال مهم را نادیده بگیریم که آیا همه خدمات عمومی برای دیجیتالی شدن مناسب هستند یا خیر. در این مقاله تحقیقاتی در حال انجام، ما طرح کلی یک پروژه تحقیقاتی را ارائه می‌کنیم که از تابستان امسال شروع می‌شود، که در آن به طور انتقادی - از دیدگاه شهروندان و سازمان‌های بخش عمومی - اینکه چه خدمات عمومی برای کانال‌های ارتباط دیجیتال مناسب هستند، تحلیل خواهد شد.
هو و وو6 (2021) در پژوهشی با عنوان "تحلیل مدیریت مشارکتی شهروند محور: "چه کسی" و "چگونه"بیان داشتند یافته‌های تجزیه و تحلیل نویسندگان تأیید می‌کند که ساکنان با پیشینه نژادی، درآمد، سن و محله متفاوت تمایل دارند مکانیسم‌های مشارکتی متفاوتی را انتخاب کنند. تنوع الگوهای مشارکتی خبر خوبی برای طرفداران مدیریت عمومی مشارکتی شهروند محور است. حتی گروه‌های جمعیتی که کمتر فعال هستند، همچنان می‌توانند از طریق مکانیسم‌های خاصی که بیشتر متناسب با نیازها و ترجیحات آنها است، درگیر شوند. برای مثال، به نظر می‌رسد کانال‌های دولت الکترونیک راه‌حل مناسبی برای جلب مشارکت جوانان ساکن هستند، حتی اگر کمتر احتمال دارد رای دهند، با مرکز 311 تماس بگیرند و در جلسات عمومی شرکت کنند. همچنین، حتی اگر آمریکایی‌های آفریقایی تبار که در محله‌های چالش‌برانگیزتر زندگی می‌کنند، امیدشان را راحت‌تر به سیستم سیاسی-اجتماعی از دست بدهند و احساس کنند که مورد غفلت قرار گرفته‌اند، باز هم می‌توانند فعالانه توسط مقامات دولتی از طریق جلسات عمومی درگیر شوند و آنها پاسخ خواهند داد، به خصوص اگر جلسات در محله‌های آنها تشکیل می‌شود.
جو و همکاران7 (2018) در پژوهشی با عنوان "چارچوب هوشمندی حاکمیت مبتنی بر تجزیه و تحلیل داده‌های کلان شهروند محور برای شهرهای هوشمند" بیان داشتند حسگرها و سیستم‌ها در شهرهای هوشمند که به سرعت در حال گسترش هستند، داده‌های بزرگ شهروند محور را تولید می‌کنند که ارزش بالقوه‌ای برای حمایت از تصمیم‌گیری حاکمیت شهری شهروند محور دارد. تعداد زیادی از مطالعات مفهومی موجود وجود دارد، با این حال، مطالعات عملیاتی بیشتری برای ایجاد یک مسیر خاص به سمت اجرای چنین داده‌هایی برای تصمیم‌گیری حاکمیتی با الگوریتم‌های تحلیلی مناسب برای هر مرحله از مسیر مورد نیاز است. این مقاله چارچوبی را برای استفاده از تجزیه و تحلیل داده‌های کلان شهروند محور برای هدایت هوشمندی حکمرانی در شهرهای هوشمند از دو منظر پیشنهاد می‌کند: مسائل حاکمیت شهری و الگوریتم‌های تحلیل داده. این چارچوب از سه لایه تشکیل شده است: 1) یک لایه ادغام داده، که یک مجموعه داده شهروند محور برای هر شهروند با ادغام کلان داده‌های مرتبط با شهروند از منابع متعدد در حکمرانی شهری مشارکتی از طریق محاسبه شباهت و حل تعارض ایجاد می‌کند. 2) یک لایه کشف دانش، که مشخصات شهروندی و شخصیت شهروندی را در هر دو سطح فردی و گروهی از نظر ارائه خدمات عمومی شهری و مشارکت شهروندان از طریق تکنیک‌های تحلیل آماری ساده، یادگیری ماشینی و روش‌های اقتصادسنجی ترسیم می‌کند. و 3) یک لایه تصمیم‌گیری، که از مدل‌های هستی‌شناسی برای استاندارد کردن ویژگی‌ها، شخصیت‌ها و انجمن‌های مرتبط با حکمرانی شهری برای حمایت از تصمیم‌گیری حاکمیتی از طریق داده‌کاوی و تکنیک‌های شبکه بیزی استفاده می‌کند. در نهایت، چارچوب پیشنهادی در یک مطالعه موردی در مورد حکومت اهدای خون در چین تایید می‌شود. این تحقیق ارزش کلان داده‌های شهروند محور را برجسته می‌کند، تحقیقات داده تا تصمیم را از مفهومی به عملیاتی سوق می‌دهد، چارچوب‌های منتشر شده قبلی را برای تجزیه و تحلیل کلان داده‌های شهروند محور در شهرهای هوشمند ترکیب می‌کند و مکمل متقابل چندگانه را افزایش می‌دهد.
آشکف8 (2018) در پژوهشی با عنوان "تفاوت شهروندان با سازمان‌ها: مدل سازی یک ظرفیت مشارکتی خاص شهروند محور" بیان داشت این مقاله چالش‌های مختلفی را که سازمان‌های عمومی در نتیجه همکاری با انواع مختلف بازیگران با آن مواجه هستند، مورد بحث قرار می‌دهد. بر اساس مطالعات بخش دولتی و خصوصی، ویژگی‌های همکاری بین شهروندان و سازمان‌های دولتی مورد بحث قرار گرفته و اقداماتی برای رسیدگی به این ویژگی‌ها پیشنهاد شده است. بر اساس این یافته‌ها، ابعاد مختلف ظرفیت مشارکتی شهروند محور سازمانی شناسایی می‌شود. نتیجه این مطالعه مفهوم‌سازی چنین ظرفیت مشارکتی است که شامل ابعاد ساختاردهی، انگیزش، بکارگیری و ارزیابی است. همچنین استدلال می‌شود که توانایی ایجاد انگیزه در شرکت کنندگان خارجی به ویژه برای ظرفیت مشارکتی شهروند محور مهم است.
مواد و روش تحقیق
پژوهش حاضر بر پایه رویکرد آمیخته و به صورت کیفی و کمی در پارادایم استقرایی-قیاسی است. پژوهش حاضر در دو گام انجام گرفته است. شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی با روش کیفی و مدل سازی آن با روش ساختاری تفسیری انجام خواهد گردید. جامعه آماری این پژوهش در بخش کیفی کلیه اساتید دانشگاهی و خبرگان در حوزه خط مشی گذاری، مدیریت دولتی و مدیریت شهری بود که نمونه گیری به صورت هدفمند و با استفاده از تکنیک گلوله برفی و به تعداد 17 نفر انجام شده است. تعیین حجم نمونه با استفاده از اصل اشباع نظری صورت گرفته است. در مجموع پس از مصاحبه با نفر پانزدهم و شانزدهم، مقوله جدیدی استخراج نشد و نهایتاً فرآیند مصاحبه با نفر هفدهم به پایان رسید. مصاحبه‌ها در بخش کیفی به صورت چهره به چهره و با سوالات نیمه ساختاریافته انجام شد و سپس با استفاده از فرآیند کدگذاری و تحلیل تم، شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی شناسایی شدند. برای اطمینان از صحت کدگذاری و استخراج مفاهیم، کدهای بدست آمده از مصاحبه‌ها مجدداً در اختیار مصاحبه شوندگان قرار گرفت تا از تأیید کدهای استخراج شده توسط مصاحبه شوندگان اطمینان حاصل شود. هدف رسیدن به ایده اصلی مصاحبه شونده است. جامعه آماری بخش کیفی شامل 11 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و 6 نفر از مدیران شهرداری بودند. جامعه آماری پژوهش در بخش کمی مدیران و کارکنان شهرداری زنجان می‌باشند که با استفاده از روش نمونه‌گیری غیراحتمالی در دسترس حجم نمونه 61 نفر تعیین شده است.
جدول 1- ویژگی‌های جمعیت‌شناختی
شماره | جنسیت | میزان تحصیلات | شغل | تجربه کاری |
|---|---|---|---|---|
1 | زن | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 12 |
2 | زن | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 8 |
3 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 15 |
4 | زن | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 13 |
5 | زن | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 9 |
6 | مرد | کارشناسی ارشد | مدیر | 16 |
7 | مرد | دکتری | مدیر | 8 |
8 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 6 |
9 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 11 |
10 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 16 |
11 | زن | کارشناسی ارشد | مدیر | 10 |
12 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 17 |
13 | مرد | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 21 |
14 | مرد | کارشناسی ارشد | مدیر | 7 |
15 | مرد | دکتری | مدیر | 11 |
16 | زن | دکتری | عضو هیئت علمی دانشگاه | 18 |
17 | مرد | کارشناسی ارشد | مدیر | 12 |
اطلاعات جمعیت شناختی بخش کمی | ||||
ردیف | جنسیت | تعداد | سن | تعداد |
1 | مرد | 43 | کمتر از 45 سال | 22 |
2 | زن | 18 | بالاتر از 45 سال | 39 |
ابزار گردآوری اطلاعات در بخش کمّی پرسشنامه بود که روایی آن با استفاده از شاخص CVR و پایایی آن با آزمون مجدد تأیید شد. برای سنجش شاخص CVR، میزان ضروری بودن مفاهیم مورد سوال قرار گرفت. نتایج فرمول برای همه شاخص‌ها بالاتر از 74/0 بوده که حکایت از روایی محتوایی مناسب دارد. همبستگی میان پاسخ‌ها در دو مرحله می‌بایست بالاتر از 7/0 حاصل شود تا پایایی پرسشنامه مورد تایید قرار گیرد. همبستگی موردنظر به میزان 77 % برآورد شد که نشان دهنده تایید پایایی پرسشنامه است. جامعه آماری بخش کمی که 61 نفر از مدیران و کارکنان شهرداری زنجان بودند که 43 نفر از مدیران مرد و 18 نفر زن بودند. کدگذاری داده‌های حاصل از مصاحبه با استفاده از نرم افزار MAXQDA2020 انجام شد که منجر به شناسایی 13 شاخص در این زمینه گردید.
در گام بعدی، مدلسازی شاخص‌های توسعه شهروندمحور با استفاده از نظرات مدیران و کارکنان شهرداری زنجان انجام شد. برای این منظور از نظرات 61 نفر از مدیران و کارکنان با بهره گیری از نمونه گیری غیراحتمالی در دسترس بهره گرفته شد. داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه مقایسه زوجی جمع آوری گردید. باتوجه به این که برای تعیین روایی پرسشنامه روش‌های متعددی وجود دارد در این پژوهش به دلیل ماهیت آن از روش تحلیل تم استفاده شد. پس از شناسایی شاخص‌ها از روش کیوسرت بهره برده شد که هر یک از شاخص‌های شناسایی شده برروی کارتی جداگانه نوشته شدند. کارت‌ها به دو گروه پر ارزش و کم ارزش تقسیم شده و سپس این دو گروه مجددا تقسیم شدند و چهار گروه بسیار پرارزش، پرارزش، کم ارزش و بسیار کم ارزش حاصل شد. در مرحله بعد یک گروه متوسط ارزش به این گروه‌های چهارگانه اضافه می‌شود. پس از آن گزینه‌هایی از بین گروه پرارزش و بسیار پرارزش انتخاب می‌گردد. در گام بعدی تنظیم پرسشنامه‌ای در صفحه گسترده اکسل با نظرخواهی از اساتید دانشگاهی متخصص در حوزه پژوهش جهت تعیین شاخص‌های برگرفته از مصاحبه برای دستیابی به روایی محتوایی استفاده می‌شود (سرفاس و شرمان9، 2013). نتایج تحلیل داده‌های جمع‌آوری‌شده از پنج نفر از خبرگان منجر به تایید اهمیت شاخص‌های استخراج‌شده شد. جهت سنجش پایایی از روش آزمون- پس‌آزمون استفاده شده و پرسشنامه در بازه زمانی دو هفته بعد مجدداً برای اساتید دانشگاهی و تعدادی از خبرگان با تجربه و آگاه در حوزه پژوهش ارسال گردید. همبستگی پاسخ‌ها به میزان 73 درصد برآورد شد که نشان از تایید پایایی پرسشنامه دارد. در جدول 2 و 3 پایایی بخش کیفی پژوهش از طریق کاپای کوهن و روایی از طریق روایی محتوایی مورد تایید قرار گرفت.
جدول 2- آزمون پایایی کاپا کوهن
معنی داری | Approx. T | خطا | ارزش |
| |
000/0 | 349/6 | 102/0 | 646/0 | Kappa | Measure of Agreement |
جدول3- نسبت روایی محتوا و شاخص کاپا کوهن به تفکیک
| کاپا | روایی محتوا |
شاخص‌ها | 64/0 | 74/0 |
بحث و ارائه یافته‌ها
در طی این پژوهش، 13 شاخص و 57 کد به عنوان مولفه‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی شناسایی شدند. هریک از شاخص‌های شناسایی شده با علائم اختصاری مختص به خود در جدول زیر بیان می‌شوند.
جدول 4- شاخص‌های نهایی انتخاب شده توسط خبرگان
شاخص‌های اصلی | شاخص‌های فرعی | علائم اختصاری (کد) | شاخص‌های اصلی | شاخص‌های فرعی | |
|---|---|---|---|---|---|
X1 | توجه به منفعت عامه | پیوند عدالت و حقوق عامه تعهد برای رفاه و بقا اصل تقدم مصلحت و منفعت عامه تامین منافع عامه جامعه معیار تعیین شاخص ارزشیابی عملکرد حکمرانان بهره مندی عامه | X8 | هم افزایی بین شهروندان و حکومت‌های محلی | ایجاد روابط مثبت و همکاری بین دو طرف شفافیت در عملکرد حکومت‌ها و سازمان‌های محلی، اطلاعات عمومی را به شهروندان ارائه می‌دهد و این امر باعث می‌شود که شهروندان بتوانند بهترین تصمیمات را بگیرند و نظارت بر عملکرد حکومت‌ها را داشته باشند
|
X2 | تقویت دموکراسی محلی | ارتقا شفافیت، مشارکت و قدرت تصمیم گیری شهروندان در امور محلی: اطلاعات مربوط به امور شهری و روستایی به صورت شفاف در دسترس شهروندان قرار می‌گیرد توسعه نظام انتخاباتی محلی تقویت قدرت شوراهای محلی | X9 | توسعه فرهنگ شفافیت | افزایش آگاهی و درک افراد از اهمیت و ارزش شفافیت فرهنگ شفافیت بر اهمیت انتشار اطلاعات و دسترسی آزاد تاکید دارد توسعه فرهنگ شفافیت می‌تواند منجر به کاهش فساد، افزایش اعتماد عمومی و بهبود عملکرد سازمان‌ها و نظام‌های سیاسی و اجتماعی شود. |
X3 | تخصیص بهینه منابع | بهینه سازی خطی بهینه سازی استفاده از منابع موجود منابع موجود به گونه‌ای تخصیص داده می‌شوند که بتوانند به بهترین شکل ممکن در راستای دستیابی به اهداف استفاده شوند کاهش هدررفت منابع مشخص کردن هدف و اولویت‌ها | X10 | گزارشگری عمومی | حساسیت به مسائل عمومی، دانش و تخصص اخلاق حرفه‌ای، ابزارهای جدید و نوین برای گزارش‌دهی گزارش در شرایط سخت و زمان‌بندی‌های فشرده |
X4 | ارزش محوری | احترام به حقوق انسانی توجه به تنوع فرهنگی تمرکز بر ارزش‌ها و اصول تأکید بر اصول و ارزش‌هایی که به عنوان راهنما برای رفتار در جامعه هستند | X11 | آموزش مدنی | آشنایی افراد با حقوق و وظایف شهروندی ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی اصول دموکراسی مرتبط با زندگی شهروندی شهروندی فعال و مسئول شناخت بیشتر از سیستم سیاسی و حکومت |
X5 | مکانیزم‌های مشارکت | کمیته‌های شهروندی جلسات عمومی پلتفرم‌های آنلاین نظرسنجی‌ها و رای گیری‌ها گروه‌های کاری | X12 | خرد جمعی | هوش جمعی تفکر حاکم |
X6 | سیال سازی بوروکراسی‌ها | کاهش مراحل و فرآیندهای پیچیده و طولانی استفاده از فناوری برای اتوماسیون فرآیندها و کاهش نیاز به دخالت دستی در فرآیندها افزایش انعطاف پذیری تسهیل در دسترسی به اطلاعات | X13 | حس تعلق | احساس متعلق بودن به یک جامعه حس تعلق یکی از عوامل مهم در رشد و توسعه حس تعلق به جامعه، فرد را به فعالیت‌های اجتماعی و خیریه تشویق می‌کند و به افزایش همبستگی و انسجام اجتماعی کمک می‌کند ایجاد فضاهای اجتماعی مشترک |
X7 | شبکه سازی | شناسایی و بهره گیری از افراد کلیدی جلب نظر ذی نفعان ائتلاف‌های راهبردی |
کدگذاری مقولات اصلی با استفاده از نرم‌افزار2020 Maxqda به شرح شکل 1 ارائه شده است.
شکل 1- خروجی Maxqda
یافته‌های بخش کمی
اولین گام در روش مدل سازی ساختاری نفسیری، تشکیل ماتریس خودتعاملی است. در این مرحله روابط بین شاخص‌های شناسایی شده به صورت زوجی بر پایه فراوانی پاسخ‌های خبرگان با استفاده از نمادهای استاندارد (V,A,X,O) تعریف می‌شود. ماتریس خودتعاملی شاخص‌ها به شرح جدول (9) می‌باشد.
جدول 5- ماتریس خودتعاملی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی
X1 | X2 | X3 | X4 | X5 | X6 | X7 | X8 | X9 | X10 | X11 | X12 | X13 | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
X1 |
| X | X | X | X | X | X | V | V | X | A | X | O |
X2 |
|
| V | V | X | V | A | V | V | X | X | V | X |
X3 |
|
|
| V | V | V | V | A | V | V | V | V | V |
X4 |
|
|
|
| A | A | A | A | X | O | X | O | A |
X5 |
|
|
|
|
| X | V | V | V | V | X | V | V |
X6 |
|
|
|
|
|
| X | V | V | V | X | V | X |
X7 |
|
|
|
|
|
|
| V | A | V | O | A | A |
X8 |
|
|
|
|
|
|
|
| X | A | V | A | A |
X9 |
|
|
|
|
|
|
|
|
| X | A | A | A |
X10 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| X | X | X |
X11 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| X | X |
X12 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
| V |
X13 |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
در ماتریس خودتعاملی، V یعنی شاخص i به j منجر می‌شود (سطر بر ستون اثرگذار است)؛ A یعنی شاخص j به i منجر می‌شود (ستون بر سطر اثرگذار است)؛ X برای نشان دادن تأثیر دوطرفه؛ و O برای نشان دادن عدم وجود رابطه بین دو شاخص استفاده شده است. در گام دوم، ماتریس دستیابی اولیه از تبدیل ماتریس خودتعاملی ساختاری به یک ماتریس دو ارزشی صفر و یک به‌دست آمد. جهت استخراج ماتریس دستیابی اولیه در هر سطر ماتریس خودتعاملی به جای علائم X و V از عدد یک و به جای علائم A و O عدد صفر استفاده شد. در گام بعدی ماتریس دستیابی نهائی با تکیه بر تحلیل روابط ثانویه یا غیرمستقیم میان شاخص‌های شناسایی‌شده بررسی شد. به این معنا که اگر X1 منجر به X2 شود و X2 منجر به X3 شود، در این صورت بایدX1 نیز منجر به X3 شود که به اصطلاح تحت عنوان عمل سازگاری ماتریس دستیابی مطرح است. ماتریس دستیابی در جدول 6 شرح داده شده است.
جدول6- ماتریس دستیابی اولیه
X1 | X2 | X3 | X4 | X5 | X6 | X7 | X8 | X9 | X10 | X11 | X12 | X13 | نفوذ | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
X1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 11 |
X2 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 12 |
X3 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 11 |
X4 | 1 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 4 |
X5 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 12 |
X6 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 11 |
X7 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | 7 |
X8 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 0 | 1 | 0 | 0 | 5 |
X9 | 0 | 0 | 0 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 5 |
X10 | 1 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 8 |
X11 | 1 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 10 |
X12 | 1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 0 | 7 |
X13 | 0 | 1 | 0 | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 1 | 10 |
وابستگی | 10 | 7 | 4 | 11 | 6 | 8 | 8 | 10 | 12 | 11 | 10 | 9 | 7 |
|
در مدل ساختاری تفسیری روابط متقابل و تاثیرگذاری بین معیارهای سطوح مختلف به خوبی نشان داده شده است که موجب درک بهتر فضای تصمیم گیری به وسیله مدیران می‌شود. جهت تعیین معیارهای کلیدی، قدرت نفوذ (تعداد عناصری که عنصر iام بر آنها تاثیر می‌گذارد) و وابستگی (تعدادعناصری که بر عنصر iام تاثیر می‌گذارند)، که از قدرت نفوذ و وابستگی در تحلیل میک مک استفاده می‌شود. پس از سازگاری و تدوین ماتریس دستیابی، قدرت نفوذ و وابستگی هر یک از شاخص‌های شناسایی شده و به شرح جدول 8 بیان شده است. نهایتا در گام بعدی جهت تعیین روابط و سطح بندی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی در مدل ساختاری تفسیری باید مجموعه خروجی‌ها (شامل خودمعیار و معیارهایی که از آن تاثیر می‌پذیرند) و مجموعه ورودی‌ها (شامل خودمعیار و معیارهایی که بر آن تاثیر می‌گذارند) برای هر یک از شاخص‌های بیان شده استخراج می‌شود. پس از تعیین مجموعه خروجی‌ها و مجموعه ورودی‌ها، اشتراک دو مجموعه محاسبه می‌شود. اولین شاخصی که در آن اشتراک دو مجموعه خروجی و ورودی برابر با مجموعه خروجی باشد، سطح اول است. بنابراین عناصر سطح اول بیشترین تاثیرپذیری را در مدل دارند. پس از شناسایی شاخص‌های سطح اول، این عناصر حذف شده و فرایند محاسبه مجموعه خروجی و ورودی ادامه پیدا می‌کند. این فرایند تا حذف تمامی شاخص‌ها ادامه می‌یابد. سطح بندی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی در جدول 7 بیان شده است.
جدول 7- سطح‌بندی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی | ||||
|---|---|---|---|---|
کد | مجموعه ورودی | مجموعه خروجی | اشتراک | سطح |
X1 | 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 10 ، 11، 12 | 1، 2،3، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 12 | 9 | هشتم |
X2 | 1، 2، 5، 7، 10، 11، 13 | 1، 2، 3، 4، 5، 6، 8، 9، 10، 11،12، 13 | 6 | هفتم |
X3 | 1،2،3،8 | 1، 3، 4، 5، 6، 7، 9، 10، 11، 12، 13 | 2 | پنجم |
X4 | 1، 2، 3، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 11، 13 | 1، 4، 9، 11 | 4 | دوم |
X5 | 1، 2، 3، 5، 6، 11 | 1، 2، 4، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 5 | ششم |
X6 | 1، 2، 3، 5، 6، 7، 11، 13 | 4،1، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 6 | ششم |
X7 | 1، 3 ، 5، 6، 7، 9، 12، 13 | 1، 2، 4، 6، 7، 8، 10 | 3 | چهارم |
X8 | 1، 2، 5، 6، 7، 8، 9، 10، 12، 13 | 3، 4، 8،9 11 | 2 | اول |
X9 | 1، 2، 3، 4، 5، 6، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 4، 7، 8، 9، 10 | 4 | سوم |
X10 | 1، 2، 3، 5، 6، 7 ،9، 10، 11، 12، 13 | 1، 2، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 8 | ششم |
X11 | 2، 3، 4، 5، 6، 8، 10، 11، 12، 13 | 1، 2، 4، 5، 6، 9، 10، 11، 12، 13 | 8 | هفتم |
X12 | 1، 2، 3، 5، 6، 10، 11، 12، 13 | 1، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 5 | پنجم |
X13 | 2، 3، 5، 6، 10، 11، 13 | 2، 4، 6، 7، 8، 9، 10، 11، 12، 13 | 6 | ششم |
در گام آخر پس از تعیین سطوح هریک از شاخص‌ها نیاز است تا مدل ساختاری شاخص‌ها متناسب با تعداد سطوح شکل گرفته و ارتباط بین این شاخص‌ها ترسیم شود. مدل ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی به شرح شکل2 ارائه شده است.
شکل 2- مدل سازی ساختاری تفسیری شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی
پس از ترسیم مدل ساختاری شاخص‌ها، هریک از شاخص‌های 13 گانه براساس قدرت نفوذ و وابستگی در تحلیل MICMAC ارزیابی می‌شوند. تجزیه و تحلیل میک مک بر پایه قدرت نفوذ بر روی محور افقی (تعداد عناصری که عنصر iام بر آنها تاثیر دارد) و میزان وابستگی بر روی محور عمودی (تعداد عناصری که بر عنصر iام تاثیر می‌گذارند) برای هر شاخص مشخص شده و امکان بررسی بیشتر محدوده هر یک از شاخص‌ها را فراهم می‌سازد. در این تحلیل شاخص‌ها به چهار گروه خودمختار (شاخص‌هایی با میزان وابستگی و قدرت هدایت کم)؛ وابستگی (شاخص‌هایی با میزان وابستگی قوی و هدایت ضعیف)؛ پیوندی (شاخص‌های با میزان وابستگی قدرت هدایت بالا؛ نفوذ (شاخص‌های با میزان وابستگی کم و هدایت بالا) تقسیم می‌شوند. براین اساس تحلیل انجام گرفته MICMAC برای شاخص‌های مورد بررسی در این مطالعه به شرح شکل 3 ارائه شده است.
شکل3- ماتریس MICMAC شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی
باتوجه به هدف پژوهش حاضر که مدل سازی شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی بوده است کدگذاری داده‌های حاصل از مصاحبه منجر به شناسایی 13 شاخص اصلی به عنوان شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی شد. مدل سازی انجام گرفته با رویکرد ساختاری تفسیری، شاخص‌های شناسایی شده را در هشت سطح طبقه بندی کرده است. سطح هشتم مربوط به عواملی با بیشترین اثرگذاری و سطح اول مربوط به عواملی است که بیشترین اثرپذیری را نسبت به سایر عوامل داشته‌اند. باتوجه به ماتریس MICMAC نتایج پژوهش حاکی از آن است که هیچ شاخصی در بخش خودمختار قرار نگرفته است و تمامی شاخص‌ها در بخشهای پیوندی، وابسته و مستقل قرار دارند.
نتیجه‌گیری و ارائه پیشنهادها
چارچوب توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی یک رویکرد استراتژیک است که نیازها، منافع و رفاه شهروندان را در خط مقدم سیاست‌ها، برنامه‌ها و خدمات عمومی قرار می‌دهد. این چارچوب بر اهمیت تعامل با شهروندان، درک دیدگاه‌های آنها و گنجاندن بازخورد آنها در فرآیندهای تصمیم‌گیری تأکید می‌کند. با اتخاذ یک چارچوب توسعه شهروند محوری، ادارات عمومی می‌توانند کیفیت، ارتباط و تأثیر ابتکارات خود را افزایش دهند و در عین حال حس اعتماد، فراگیری و مسئولیت پذیری را در جامعه تقویت کنند. در شهرداری، چارچوب توسعه شهروند محوری بسیار مهم است، زیرا به طور مستقیم بر زندگی روزمره شهروندان تأثیر می‌گذارد. شهرداری‌ها باید ارائه خدمات را برای رسیدگی به نیازها و اولویت‌های خاص محله‌های مختلف در جامعه سفارشی کنند. از فناوری و رویکردهای نوآورانه برای دسترسی بیشتر و کاربرپسندتر کردن خدمات شهری برای شهروندان استفاده کنند. مشارکت شهروندان در ایجاد مشترک طرح‌های توسعه شهری، پروژه‌های زیربنایی و ابتکارات اجتماعی برای اطمینان از اینکه دیدگاه‌ها و نیازهای آنها در فرآیندهای تصمیم گیری ادغام می‌شود. با پذیرش چارچوب توسعه شهروند محوری، شهرداری‌ها می‌توانند مشارکت مدنی را افزایش دهند، ارائه خدمات را بهبود بخشند، و جوامع قوی‌تر و فراگیرتری بسازند که منعکس‌کننده نیازها و خواسته‌های متنوع شهروندان باشد. از این رو هدف از انجام این مطالعه مدلسازی ساختاری تفسیری شاخص‌های موثر بر توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی بوده است. جهت نیل به این هدف ابتدا با انجام مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته، تعداد 13 مقوله اصلی به عنوان شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی شناسایی گردید. در گام بعدی جهت برقراری ارتباط مفهومی میان شاخص‌های شناسایی‌شده از روش مدلسازی ساختاری تفسیری استفاده شد.
نتایج این مطالعه شاخص‌های توسعه شهروندمحوری در اداره امور عمومی را در هشت سطح طبقه‌بندی نموده است. در سطح هشتم توجه به منفعت عامه شامل پیوند عدالت و حقوق عامه، تعهد برای رفاه و بقا، اصل تقدم مصلحت و منفعت عامه، تامین منافع عامه جامعه، معیار تعیین شاخص ارزشیابی عملکرد حکمرانان و بهره مندی عامه به عنوان اثرگذارترین شاخص قرار دارد. در سطح هفتم تقویت دموکراسی محلی شامل ارتقا شفافیت، مشارکت و قدرت تصمیم گیری شهروندان در امور محلی، اطلاعات مربوط به امور شهری و روستایی به صورت شفاف در دسترس شهروندان، توسعه نظام انتخاباتی محلی، تقویت قدرت شوراهای محلی و آموزش مدنی شامل آشنایی افراد با حقوق و وظایف شهروندی، ارزش‌های اجتماعی و فرهنگی، اصول دموکراسی مرتبط با زندگی شهروندی، شهروندی فعال و مسئول و شناخت بیشتر از سیستم سیاسی و حکومت قرار دارد. در سطح ششم گزارشگری عمومی، مکانیزم‌های مشارکت، سیال سازی بوروکراسی‌ها و حس تعلق ازدیدگاه خبرگان مطرح شده‌اند. در سطح پنجم تخصیص بهینه منابع و خرد جمعی طبقه بندی می‌شوند. در سطح چهارم مدلسازی شبکه سازی شامل شناسایی و بهره گیری از افراد کلیدی، جلب نظر ذی نفعان و ائتلاف‌های راهبردی قرار می‌گیرد. در سطح سوم توسعه فرهنگ شفافیت شامل افزایش آگاهی و درک افراد از اهمیت و ارزش شفافیت، تاکید فرهنگ شفافیت بر اهمیت انتشار اطلاعات و دسترسی آزاد، توسعه فرهنگ شفافیت و کاهش فساد و افزایش اعتماد عمومی و بهبود عملکرد سازمان‌ها و نظام‌های سیاسی و اجتماعی جای می‌گیرند. همچنین نتایج نشان داد در سطح دوم ارزش محوری شامل احترام به حقوق انسانی، توجه به تنوع فرهنگی، تمرکز بر ارزش‌ها و اصول و تأکید بر اصول و ارزش‌هایی که به عنوان راهنما برای رفتار در جامعه هستند قرار دارد. در سطح اول هم افزایی بین شهروندان و حکومت‌های محلی شامل ایجاد روابط مثبت و همکاری بین دو طرف، شفافیت در عملکرد حکومت‌ها و سازمان‌های محلی، ارائه اطلاعات مناسب به شهروندان در مورد مسائل شهری و نحوه شرکت در فرآیند تصمیم گیری قرار دارند که تاثیرپذیرین شاخص به شمار می‌آید و تحت تاثیر سایر شاخص‌ها بوده و وابستگی زیادی به شاخص‌های مستخرج در هفت سطح قبلی دارد. باتوجه به نتایج پژوهش می‌توان بیان کرد که در زمینه شاخص‌های مکانیزم‌های مشارکت با یافته‌های گوچوغلو و کارکین (2023)، آشکف (2018) و هو و وو (2021) همخوانی داشته و همراستاست. همچنین درزمینه شاخص شبکه سازی با یافته‌های جو و همکاران (2018) همخوانی دارد.
این مطالعه محدودیت‌هایی را نیز به همراه داشته است. مهم‌ترین و اصلی‌ترین محدودیت این مطالعه عدم‌دسترسی به تعداد قابل‌توجهی از خبرگان بوده که بتوانند در تکمیل پرسشنامه این مطالعه مشارکت کنند. علاوه بر این بدیع‌بودن موضوع پژوهش در داخل کشور، ضعف ادبیات نظری موجود در این حوزه را آشکار نموده است.
پیشنهادها
· پیشنهاد می‌گردد در راستای شناسایی نیازها و ترجیحات شهروندان مدیران دولتی باید نظرسنجی‌ها را انجام دهند و بازخوردهای شهروندان را جمع آوری کنند تا نیازها و ترجیحات آنها را درک کنند. از این اطلاعات می‌توان برای طراحی سیاست‌ها و برنامه‌هایی که متناسب با نیازهای شهروندان است استفاده کرد.
· مدیران دولتی باید با گزارش منظم عملکرد و نتایج خود در برابر شهروندان پاسخگو باشند. این مورد را می‌توان از طریق گزارش‌های سالانه، جلسات عمومی و سایر وسایل ارتباطی انجام داد.
· مدیران دولتی باید با شهروندان، سازمان‌های اجتماعی و سایر ذینفعان برای طراحی و اجرای سیاست‌ها و برنامه‌هایی که نیازهای شهروندان را برآورده می‌کند، همکاری کنند.
· مدیران دولتی باید به طور مستمر اثربخشی سیاست‌ها و برنامه‌ها را ارزیابی کرده و بر اساس بازخورد شهروندان، بهبودها را انجام دهند. این را می‌توان از طریق بررسی‌های منظم، نظرسنجی‌ها و سایر روش‌های ارزیابی انجام داد.
· در راستای مشارکت دادن شهروندان در فرآیند تصمیم گیری شهروندان باید با ارائه نظرات و بازخورد در مورد سیاست‌ها و برنامه‌ها در فرآیند تصمیم گیری مشارکت داشته باشند. این موضوع را می‌توان از طریق جلسات عمومی، جلسات تالار شهر یا انجمن‌های آنلاین انجام داد.
References
1. Abedi Ja’fari, H., Taslimi, M. S., Faghihi, A., & Sheikhzade, M. (2011). Thematic Analysis and Thematic Networks: A Simple and Efficient Method for Exploring Patterns Embedded in Qualitative Data Municipalities). Strategic Management Thought, 5(2), 151-198. doi: 10.30497/smt.2011.163. (in persian).
2. Aschhoff, N. (2018). Citizens differ from organizations: Modeling a specific citizen-centered collaborative capacity. International Journal of Public Administration, 41(4), 284-296.
3. Berke, S. (2019). The sustainable development of data-driven smart cities: Citizen-centered urban governance and networked digital technologies. Geopolitics, History, and International Relations, 11(1), 122-127.
4. Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 2, 77-101.
5. Dehghani, M., Yaghoubi, N. M., Mooghali, A., & Vazife, Z. (2019). A comprehensive model of factors affecting establishment of knowledge management. Journal of New Approaches in Educational Administration, 10(37), 109-132. Doi:20.1001.1.20086369.1398.10.37.6.0 (in persian).
6. Demirkasımoğlu, N., & Demir, T. G. (2023). Evaluation of Higher Education Policies in Turkey in the Context of Citizen-Centered Public Policies. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 367-384). Springer, Cham.
7. Equey, C., Priftis, A., Trabichet, J. P., & Hutzli, V. (2024). Designing a digital citizen-centered service. Technological Forecasting and Social Change, 202, 123280.
8. Göçoğlu, V., & Karkin, N. (2023). Introduction to Citizen-Centered Public Policy Making. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp 3-14). Cham: Springer International Publishing.
9. Göçoğlu, V., & Karkin, N. (Eds.). (2023). Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey. Springer Nature.
10. Gürses, F., Arslan, E., & Çelik, İ. (2023). Citizen-Centered Public Policy making Through Social Media in Local Governments: A Research on Twitter Accounts of Metropolitan Municipalities in Turkey. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 251-270). Cham: Springer International Publishing.
11. Hecht, B., Valaskova, K., Kral, P., & Rowland, Z. (2019). The digital governance of smart city networks: Information technology-driven economy, citizen-centered big data, and sustainable urban development. Geopolitics, History and International Relations, 11(1), 128-133.
12. Ho, A. T., & Wu, M. (2021). Analyzing Citizen-Centered Collaborative Management: The" Who" and the" How". In Citizenship and Ethics: From the Neighborhood to the City, Country to the World (pp. 29-40). Rowman and Littlefield.
13. Hofmann, S., Madsen, C. Ø., Lindgren, I., & Verne, G. (2021). A citizen-centered analysis of what public services are suitable for digital communication channels. In Proceedings of Ongoing Research, Practitioners, Posters, Workshops, and Projects at EGOV-CeDEM-ePart. Springer.
14. Ju, J., Liu, L., & Feng, Y. (2018). Citizen-centered big data analysis-driven governance intelligence framework for smart cities. Telecommunications Policy, 42(10), 881-896.
15. Kajan, E., Ugljanin, E., Marovac, U., Avdic, A., & Ljajic, A. (2024). Towards Citizen-Centered Smart Services Research Insights from a Project. In BOOK OF ABSTRACTS (p. 56).
16. König, P. D. (2021). Citizen-centered data governance in the smart city: From ethics to accountability. Sustainable Cities and Society, 75, 103308.
17. Marsal-Llacuna, M. L. (2016). City indicators on social sustainability as standardization technologies for smarter (citizen-centered) governance of cities. Social Indicators Research, 128, 1193-1216.
18. Nazari, M., & Dastar, H. (2018). Identification of Factors Affecting Overall Store Price Image (OSPI): A Meta Synthesis Approach. New Marketing Research Journal, 8(1), 1-20. doi: 10.22108/nmrj.2017.105788.1360. (in persian).
19. Orhan, G. (2023). Citizen-Centered Environmental Policy making in Turkey: The Struggle of Unheard Voices. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 311-330). Cham: Springer International Publishing.
20. Potipiroon, W. (2022). Rule formalization, bureaucratic red tape, and prosocial rule breaking among street-level bureaucrats: a citizen-centered perspective. Public Performance & Management Review, 45(3), 638-671
21. Saßmannshausen, S. M., Radtke, J., Bohn, N., Hussein, H., Randall, D., & Pipek, V. (2021). Citizen-centered design in urban planning: How augmented reality can be used in citizen participation processes. In Designing Interactive Systems Conference , 250-265.
22. Serfass, D. G., & Sherman, R. A. (2013). A methodological note on ordered Q-Sort ratings. Journal of Research in Personality, 47(6), 853-858.
23. Tekel, E., & Su, A. (2023). Access versus Quality Trade-off: How Citizen-Centered Is the Public Policy Making in the Expansion of the Turkish Higher Education System?. In Citizen-Centered Public Policy Making in Turkey (pp. 385-404). Cham: Springer International Publishing.
24. Wijayanto, P. K., Zauhar, S., Hakim, L., & Said, A. (2020). Local Autonomy: State-Centered Government Wrapped in Citizen-Centered Governance in the Tourism Development. JPAS (Journal of Public Administration Studies), 5(1), 39-46.
[1] Hech
[2] Göçoğlu & Karkin
[3] Gürses
[4] Potipiroon
[5] Hofmann
[6] Ho & Wu
[7] Ju
[8] Aschhoff
[9] Serfass & Sherman
