نقش آمریکا در دولت- ملت‌سازی در افغانستان و عراق جدید
محورهای موضوعی : خاورمیانه
سید مصطفی ابطحی
1
(عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه روابط بین‌الملل، ایران، تهران)
سید علی‌اصغر ترابی
2
(دانشجوی دکتری دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران، گروه روابط بین‌الملل، ایران، تهران.)
کلید واژه: آمریکا, عراق, افغانستان, دولت- ملت‌سازی,
چکیده مقاله :
دولت- ملت‌سازی یکی از دستاوردهای انسان مدرن است و سرچشمه در وستفالی دارد. در حقیقت، ثبات، امنیت، نظم، رفاه، عدالت، وضع و اجرای قانون از کارکرد حکومت‌ها است و اگر کشوری روند دولت- ملت‌سازی را به خوبی طی نکرده باشد بدیهی است که حکومت آن نه تنها پاسخگوی نیازهای یک جامعه و مردم نخواهد بود، بلکه عامل اصلی بی‌ثباتی، بی‌نظمی و تنش در یک کشور، منطقه و جهان نیز خواهد شد. دو کشور افغانستان و عراق سابقه تاریخی طولانی ندارند. افغانستان طی قرارداد 1957 میلادی پاریس از ایران جدا گشت و در این مدت توسط سه کشور انگلستان، شوروی سابق و آمریکا به ترتیب اشغال شده است. عراق نیز در سال 1920 میلادی استقلال خود را از عثمانی به دست آورد و بلافاصله مستعمره انگلستان گردید. هر دو کشور از مشکلات قومی، نژادی و زبانی رنج می برند این مشکلات موجب گردیده بود که هر دو کشور منبع ناامنی منطقه‌ای و جهانی باشند. حادثه یازده سپتامبر فرصت مناسبی را برای دولت آمریکا فراهم کرد تا ضمن اشغال این دو کشور؛ بر اساس مدل آمریکایی دولت- ملت‌سازی دولت فراگیر جدیدی را در این دو کشور مستقر سازند. این نوشتار ضمن بررسی روند دولت- ملت‌سازی در افغانستان و عراق توسط آمریکا، در پی این است که آیا روند دولت- ملت‌سازی در افغانستان و عراق موفقیتی داشته است؟
منابع فارسی
- احمدی، حمید (1377)، ریشه‌های بحران خاورمیانه، تهران، انتشارات مؤسسه کیهان.
- پی‌یردرنیک، مران (1368)، خاورمیانه در قرن بیستم، ترجمه فرنگیس اردلان، تهران، نشر جاویدان.
گزارشراهبردیفوقالعـاده، شماره سیزده مرکز تحقیقات استراتژیک.
- جوان‌شهرکی، مریم (١٣٨٧)، «بنیادهای تئوریک سیاست خارجی آمریکا پس از ١١ سپتامبر»، پژوهشنامه سیاست خارجی آمریکا، شماره 22، فروردین.
- حق‌پناه، جعفر (1392)، «مشارکت بریتانیا و ایالات متحده در افغانستان پس از 11 سپتامبر و دلایل ناکامی آن»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره مسلسل60، شماره دوم، سال شانزدهم، تابستان.
- حیدری، محمدعلی و حمید رهنورد (1390)، «افغانستان، نیروهاى بیگانه و چالش دولت- ملت‌سازى»، فصلنامه ره نامه سیاستگذاری، سال دوم، شماره چهارم، زمستان.
- دهشیار، حسین (1388)، «ناکامی‌های آمریکا در افغانستان»، مجله سیاسی- اقتصادی، شماره 270.
- شفیعی، نوذر (1383)، چالش‌‌های اساسی دولت کرزای: کتاب آسیا (3) (ویژه افغانستان پس از طالبان)، تهران، مؤسسه فرهنگی مطالعات و تحقیقات بین‌المللی ابرار معاصر تهران.
- شهرام‌نیا، امیرمسعود (1385)، جهانی شدن و دموکراسی در ایران معاصر، تهران، نگاه معاصر.
- علی‌آبادی، علیرضا (1372)، افغانستان (مباحث کشورها 6)، تهران، وزارت امورخارجه، موسسه چاپ و انتشارات.
- غرایاق زندی، داود (1389)، «فرآیند ملت دولت‌سازی و بازسازی هویت ملی در عراق: تجارب تاریخی و دورنمای آینده»، فصلنامه مطالعات راهبردی، سال سیزدهم، شماره اول، بهار، شماره مسلسل 47.
- فرهنگ علوم سیاسی اکسفورد (1381)، ترجمه حمید احمدی، تهران، انتشارات دانشگاه تهران.
- قاسمی، محمدعلی (1389)، «بازیگران مؤثر بر عراق آینده: منافع و سناریوها»، فصلنامه مطالعات راهبـردی، شماره 47، بهار.
- قوام، عبدالعلی و افشین زرگر (1388)، دولت‌سازی و ملت‌سازی و نظریه روابط بین‌الملل؛ چارچوبی تحلیلی برای فهم و مطالعه جهان دولت‌ها- ملت‌ها، تهران، انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات.
- کلیفورد، مری لوئیس (1368)، سرزمین و مردم افغانستان، ترجمه مرتضی اسعدی، تهران، انتشارات علمی و فرهنگی.
- مار، فب (1380)، تاریخ عراق نوین، ترجمه ن. عباسپور، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی.
- مستوری کاشانی، ناصر (1371)، افغانستان دیپلماسی دو چهره، تهران، انتشارات ایران شهر.
English Source
- Abramowitz, Morton and Heather Hurlburt (2004), 'The shaky State of Nation Building", Washington Post, 7/12, and The century Fondation, at: http:// www.tcf.org.
- Barner-berry, C. (1999), "Nation Building and the Russian Federation", in Betty Glad and Eric Shiraev (eds), The Russian transformation, Londen, Palgrave macmillan.
- Bremmer, Ian (2003), "Nation-and State Byilding in Europ", Georgtown Journal of International Affairs, Winter/Spring 2003.
- Dempsey, Gray T. and Fontaine, "The Folly if Nation Buiding", at: http://www. libertyunbound.com
- http://www.heritage.org
- Jaggers, Keith (1992), "War and the three faces of Power: War making and State making in Europe and the Americans", Comparative Political Study, Vol. 25, No. 1, Apri.
- Johnson, Thomas (2007), "The Taliban Insurgency and an Analysis of Shabnameh (Night Letters)", Small Wars and Insurgency, 18 (3).
- Leventis, C. Evagoras (December 2007). THE WAZIRISTAN ACCORD, Middle East Review of International Affairs, Vol. 11, No. 4
- Nasr, Vali (2006), "When the Shiites Rise", Foreign Affairs, July/August.
- Pan, Esther (2003), "United Nations: Nation- Building", Council on Forein Relation, October 2, at: http://www.cfr.org.
- Pei, Minxin and Kasper, Sara (2003), "Lessons from the past: The American Record on Nation Building", Carnegie Endowment for International Peace, Policy Breif 24, Washington D.C., May.
- Stephenson, Carolyn (2005), “Nation Building”, Beyond Intractability, January, at: http: //www.beyond intractability.org.
