بررسی اثر تیمار‌های مختلف در شکست خواب بذر گیاه دارویی باریجه (Ferula gummosa boiss)

محورهای موضوعی : پژوهش های زراعی در حاشیه کویر

سودابه آهویی ¹ (دانش آموخته کارشناسی ارشد، رشته علوم و تکنولوژی بذر، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران)
علیرضا سوهانی دربان ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد،مشهد، ایران)
محسن نبوی کلات ³ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد ، مشهد، ایران)

تاریخ دریافت : 1395/04/21 تاریخ پذیرش : 1395/10/02 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: اسید جیبرلیک, جوانه‌زنی, نیترات پتاسیم, سرما‌دهی مرطوب,

چکیده مقاله :

باریجه متعلق به تیره چتریان یکی از گیاهان دارویی و صنعتی و مرتعی با اهمیت است. یکی از مشکلات عمده در زمینه اهلی کردن این گونه وجود خواب بذر بود. بنا برا ین بررسی شکست خواب بذر در این گیاه ضروری به نظر می رسد. هدف از این پژوهش بررسی شکست خواب بذر، جوانه زنی و ارزیابی مناسب ترین تیمار جهت بر طرف نمودن خواب بذر باریجه است. برای این منظور تحقیقی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار در سال 1392 در آزمایشگاه دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد انجام شد. جهت انجام آزمایش بذور باریجه از ارتفاعات بینالود شهرستان نیشابور جمع آوری گردید. برای این منظور دو آزمایش به صورت آزمایش اول تیمار سرما دهی در چهار سطح (30، 45، 60 و 75 روز) همراه با تیمار اسید جیبرلیک در چهار سطح (شاهد، 250 پی پی پی ام، 500 پی پی ام و 1000 پی پی ام) و در آزمایش دوم سرما دهی در چهار سطح (30، 45، 60 و 75 روز) همراه با تیمار نیترات پتاسیم در چهار سطح (شاهد، 1%، 2%، 3%) اجرا شد. ارزیابی نهایی جوانه زنی پس از سه هفته نگهداری در ژرمیناتور صورت گرفت. نتایج آزمایش اول نشان داد که تیمار های سرما دهی و اسید جیبرلیک اثر مثبت و معنی داری بر جوانه زنی بذور این گیاه داشتند و بیش ترین درصد و سرعت جوانه زنی تحت تاثیر سطوح مختلف سرما دهی در تیمار 60 روز سرما دهی مرطـوب به ترتیب 5/67% و 45/2 بذر در روز به دست آمد. کم تریـن درصد و سرعت جـوانـه زنی نیز از تیمار 30 روز سرما دهی مرطوب حاصل گردید. در بین غلظت های مختلف اسید جیبرلیک کاربرد 250 پی پی ام اسید جیبرلیک از بیش ترین سرعت جوانه زنی بذور (94/1 بذر در روز) را به دست آورد. نتایج آزمایش دوم نشان داد که سرما دهی و نیترات پتاسیم باعث بهبود خصوصیات جوانه زنی این گیاه گردید و بالا ترین سطح نیترات پتاسیم (سه درصد)، بیش ترین درصد (66/51%) و سرعت جوانه زنی (31/1 بذر در روز) در این گیاه را باعث شد. تیمار عدم مصرف نیترات پتاسیم نیز کم ترین میزان این صفات (درصد و سرعت جوانه زنی به ترتیب 66/31% و 68/0 بذر در روز) را به خود اختصاص داد.

چکیده انگلیسی:

Ferula gummosa owned umbelliferus of medicinal plants, industrial and pasture is important. One of the major problems in the field of these domestication species is the presence of seed dormancy. Therefore, it seems absolutely necessary to evaluation of break seed dormancy in this plant. Aim of this study is dormancy breaking, germination and evaluating the best treatment for the elimination of Ferula gummosa seed dormancy. For this purpose, an experiment was carried out as factorial in based on completely randomized design with three replications in 1392, that it was conducted in the laboratory of Islamic Azad University of Mashhad. To perform the experiment, Ferula gummosa seed were collected from Binalud Highlands city of Nishabur in August 1391. The experiments included cold stratification at four levels (30, 45, 60 and 70 days) with treatment gibberellic acid at four levels (control, 250 ppm, 500 ppm and 1000 ppm) and also cold stratification at four levels (30, 45, 60 and 70 days) with treatment kno3 at four levels (control, 1%, 2% and 3%). The final assessment of germination, after 3 weeks of maintenance conducted on Germinator. The results of the first experiment showed that cold stratification and gibberellic acid had a significant positive effect on germination of Ferula gummosa and the maximum percentage (67.5 %) and rate of germination (2.45 seed/day) were obtained by treatment of 60 days stratification. The lowest percentage and rate of germination was gained by treatment of 30 days stratification. Application of 250 ppm gibberellic acid had the highest germination rate (1.94 seed/day) among different levels of gibberellic acid. The results of the second experiment illustrated that cold stratification and kno3 caused to improve germination properties and the highest level of kno3 caused to gain the highest percentage (51.66 %) and rate of germination (1.31 seed/day). No-application of kno3 had the lowest amount of these properties (percentage and rate germination were 31.66% and 0.68 seed/day, respectively).