مؤلفه های رهبری: یک مطالعه فراترکیب
محورهای موضوعی : پژوهش های مدیریت راهبردی
حسین علی نجفی
1
(دانشجوی دکتری، گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین،دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین،ایران)
ناصر پور صادق
2
(استاد گروه مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی)
حامد رحمانی
3
(استادیار گروه مدیریت دولتی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران)
کلید واژه: پیرو, زمینه, رهبری, رهبر, فراترکیب,
چکیده مقاله :
یکی از رویکردهایی که در حوزه سازمان و مدیریت می تواند در برابر پیچیدگی های محیطی به حل مسائل بپردازد، بحث رهبری است. حوزه رهبری دارای تنوع و تفاوت در برداشت هاست و مدل هایی که تاکنون از آن ارائه شده عمدتاً رهبر– محور بوده و نقش پیروان و زمینه را در معادله رهبری نادیده انگاشته اند. پژوهش حاضر با استفاده از رویکرد کیفی و روش فراترکیب مبتنی بر دیدگاه سندلوسکی و بارسو (۲۰۰۶) و بهره گیری از ادبیات نظری، تحقیقات پیشین و مطالعات بومی و اسلامی نقش سازه های رهبر، پیرو و زمینه را پس از شناسایی مؤلفه های آن در حوزه رهبری بررسی می کند. طبق یافته های پژوهش، رهبری در سه بُعد رهبر با مؤلفه های پیش کنشی و آینده نگری، مشوق و قدرت دهنده، پاکسازی و ساماندهی، اهلیت، خادمیت و اسوه حسنه، بُعد پیرو با مؤلفه های خودرهبری و چند بُعد نگری، توانمند سازی و توسعه، مسئولیت پذیری و تاب آوری، اعتدال و میانه روی، فعالیت جهادی و فضائل اخلاقی و بُعد زمینه با مؤلفه های زمینه اجتماعی، سیاسی، فرهنگی، حقوقی و قوانین، امنیتی، ملی و بین المللی و فناوری طبقه بندی شده است. مفهوم سازی سازه رهبری بر اساس آموزه های دین اسلام و درنظرگرفتن نقش رهبر، پیروان و زمینه، نوآوری این پژوهش محسوب می شود. نتایج پژوهش نشان می دهد سازه های جدید نقش معناداری در پیش بینی اثربخشی رهبری دارند و با ملاحظه هر سه سازه رهبر، پیرو و زمینه می توان پیچیدگی ها و پویایی های رهبری را بررسی کرد.
- قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند.
- امامی کاشانی، محمد (۱۳۸۷). انتظار، وظیفه و تکلیف همه است، خبرنامه آینده روشن: شماره ۸.
- بابائی، محمدباقر (۱۳۹۵). راهبرد حصار فرهنگی در تقابل با جریان نفوذ از منظر قرآن، فصلنامه سیاسی دفاعی: دانشگاه جامع امام حسین (ع)، شماره ۳۲.
- بابائی، محمدباقر (۱۳۹۶). فرهنگ در کلام امیرالمؤمنین علی علیه السلام، تهران: انتشارات پژوهشگاه اندیشه و فرهنگ اسلامی.
- پاینده، ابوالقاسم (۱۳۸۳). نهج الفصاحه، قم: نسیم حیات.
- حویزی، عبد علی بن جمعه (۱۴۱۲). تفسیر نور ثقلین، چاپ چهارم، قم: موسسه اسماعیلیان.
- پورعزت، علی‌اصغر (۱۳۸۳). تصویرسازی از آینده، استراتژی برای وحدت‌آفرینی بر مدار عدل، مجموعه مقالات هفدهمین کنفرانس بین‌المللی وحدت اسلامی، تهران: مجتمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی.
- پورعزت، علی‌اصغر (۱۳۸۳). تصویرسازی بصیرت بخش از آینده موعود، تهران: کمال مدیریت (ویژه‌نامه مدیریت دولتی و چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران)، شماره ۹ و ۸.
- پیروز، علی آقا (۱۳۹۰). رهبری در مدیریت اسلامی، قم: فصلنامه اسلام و پژوهش‌های مدیریت، شماره ۳.
- حرعاملی، محمد بن حسن (۱۳۸۶). وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل شیعه، ترجمه عبدالرحیم ربانی شیرازی (مترجم)، چاپ دهم، تهران: کتابچی.
- داوری، احمد (۱۳۸۲). عبد صالح در قرآن، پایگاه اینترنتی سازمان فعالیت‌های قرآنی دانشجویان (ایسکا).
- دشتی، محمد (۱۳۸۸). نهج‌البلاغه، قم: موسسه فرهنگی تحقیقاتی امیرالمؤمنین.
- شادیزاده، علیرضا (۱۳۹۳). الگوی مدیریت دینی از منظر قرآن کریم، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه شهید مطهری.
- طباطبایی، سید محمد حسین (۱۳۷۶). ترجمه تفسیر المیزان (دوره بیست‌جلدی)، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، تهران: بنیاد - علمی فکری علامه طباطبایی با همکاری مرکز نشر فرهنگی رجاء و موسسه انتشارات کبیر.
- عابدی، محسن (۱۳۶۸). جلوه‌هایی از اندیشه اسلامی، قم: سازمان تبلیغات اسلامی.
- کلینی، محمد بن یعقوب (۱۳۹۰). اسلام دین عرفان و تصوف، جلد 1، تهران: دارالثقلین.
- گودرزی، غلامرضا (۱۳۸۳). تصمیم‌گیری بر مبنای چشم‌انداز موعودگرا، کمال مدیریت، شماره ۶: .........
- مجلسی، محمدباقر (۱۴۰۴). بحارالانوار، بیروت: موسسه الوفاء.
- محمدزاده، محمد (۱۳۹۶). رهبری استراتژیک در قرآن، پایان‌نامه دکتری، دانشگاه تهران.
- مطهری، مرتضی (۱۳۷۸). امدادهای غیبی در زندگی بشر، چاپ یازدهم، تهران: صدرا.
- مطهری، مرتضی (۱۳۶۲). انسان در قرآن، تهران: صدرا.
- نقی پورفر، ولی‌الله (۱۳۸۲). مجموعه مباحثی از مدیریت در اسلام، تهران: مرکز تحقیقات و مطالعات مدیریت اسلامی.
- Avolio, H. (2012). Open strategy: role of organizational democracy. Journal of Strategy and Management. 13 (2). 310-331.
- Avolio, B. J. Gardner, W. L. (2005). Authentic Leadership development: Getting tothe root of positive forms of leadership Quarterly 16: 315-338.
- Baron, L, & Morin, L. (2009). The impact of executive coaching on self-efficacyrelated to management soft-skill. University of Montreal, Canada.
- Bass, B. M. (1990). From transactional to transformational leadership: learning toshare the vision, Organizational Dynamics18(30):19 –31.
- Brown, M. E., & Treviño, L. K. (2006). Ethical leadership: A review and future directions. The Leadership Quarterly, 17(6), 595-616.
- Colquitt, J. A., LePine, J. (2012). Explaining the justice-performance relationship: Trust as exchange deepener or trust as uncertainty reducer? Journal of Applied Psychology, 97(1), 1-15.
- De Hoogh A. H.B., Deanne N., Den H. (2008). Ethical and despotic leadership, relationships with leader's social responsibility, top management team effectiveness and subordinates' optimism:The Leadership Quarterly 19 297–311 journal homepage: www.e lsevier.com/locate/leaqua.
- Drath W. H., Cynthia D., Cauley, C. J. Palus, E., Van V. (2008). Direction, alignment, commitment: Toward a more integrative ontology of leadershipCenter for Creative Leadership, USA,The Leadership Quarterly 19 635–653 journal homepage.
- Edgar, F., Geare, A., & O'Kane, P. (2015). The changing dynamic of leading knowledge workers. Employee Relations, 37(4), 487 – 503.
- Fry, L. W. f., Locum, I. R.,& John, W. (2007). Maximizing the Triple BottomLine through spiritual Leadership, Organizational Dynamics, Vol 37: 86-96.
- Fry, W & Matherly, L & Ouimet, J.R. (2010). The spititual leadership balancedscorecard business model: The case of the cordon bleu- tomasso corporation.Journal of Management Spirituality & Religion, 7(4): 283-314.
- George, B, Sims, P. (1975). True North, Discover Your AuthenticLeadership…Published by Jossey-Bass A Wiley Imprint 989 Market Street, San Francisco, CA 94103-1741.
- George W. Joe, Jennifer E. Becan, Danica K. Knight and Patrick M. Flynn (2017). A structural model of treatment program and individual counselor leadership in innovation transfer.
- Greenleaf, R. k. (1977). Servant Leadership: A Journey into the Nature of Legitimate Power and Greatness, Paulist Press, New York, NY.
- House, R.J & Aditya, R.N. (2003). The social scientific study of leadership:quo vadis? Journal of Management, 23(3), 409–473.
- Jacob P., Beckerman-Hsu, C., Gago2, A. Aftosmes-Tobio (2021). Acceptability and appropriateness of a novel parent-staff co-leadership model for childhood obesity prevention in Head Start: a qualitative interview study. BMC Public Health.https.
- Lowder B. Tim (2009). New Dimensions of Leadership toward a Dynamic Model: A Synthesis of Transformational and Servant Leadership.
- Mitchell, V.W. (1991). The delphi technique: an exposition and application, Technology Analysis & Strategic Management, 3:4, 333-358.
- Muczyk Jan P., Daniel T. H. (2009). Toward a Cultural Contingency Model of Leadership, Air Force Institute of Technology, Downloaded from http://jlo.sagepub.com at SAGE Publications, Journal of Leadership & Organizational Studies Volume 14 Number 4.
- Russell, R. F., Stone, A. G. (2002). "A review of servant leadership attributes: developing a practical model", The Leadership &Organization Development Journal,Vol.56 No.6,pp.478 – 82.
- Sandelowski, M., & Barroso, J. (2006). Handbook for synthesizing qualitative research. springer publishing company.
- Shima Nazatul Abdul Rani, Fatimah Pa’wan, Normaziah Che Musa and Misyer Mohamed Tajudin (2008). Malaysian Employees’ Preference Of Their Managers Leadership Style, University Tun Abdul Razak, Malaysia International Review of Business Research Papers Vol. 4 No. Pp. 97-108.
- Stogdill, R. M. (1948). "Historical Trends in Leadership Theory and Research", Journal of Contemporary Business, autumn, p.2.
- Van Dierendonck, D. (2011). Servant leadership: A review and synthesis. Journal of Management, 37(4), 1228-1261.
- Victor, F. Trastek, M. D., Neil, W. Hamilton, J.D., Emily, E., Niles, J.D. (2014). Leadership Models in Health CaredA Case for Servant Leadership. Mayo Foundation for Medical Education and Research.
- Yukl, G. (1971). "Leadership in Organizations", 8th Ed, Prentice – Hall, Inc, Upper Saddle River, NJ.
