نقش میانجی اطلاعات نامتقارن در بازار رقابت ناقص بر رابطه بین تورش پیش‌بینی سود و ریسک ویژه ناشی از مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای

محورهای موضوعی : مدیریت ریسک

محمد حسنی ¹ , ساناز مرادی ²

1 - استادیار حسابداری، گروه تحصیلات تکمیلی حسابداری و حسابرسی، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - کارشناس ارشد حسابداری، دانشکده مدیریت، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1399/12/16 تاریخ پذیرش : 1400/04/19 تاریخ انتشار : 1399/10/01

کلید واژه: اطلاعات نامتقارن, مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای, تورش پیش‌بینی سود, ریسک ویژه,

چکیده مقاله :

از دیدگاه نظری، شرکت‌ها باید نسبت به کاهش ریسک‌های اطلاعاتی اقدام نمایند تا محیط شفافی برای تصمیم‌گیری گروه‌‌های مختلف فعال در حوزه بازار سرمایه فراهم سازند. از این رو شناسایی عوامل بالقوه مؤثر بر ریسک دارای اهمیت است. هدف این مقاله مطالعه تأثیر تورش پیش‌بینی سود مدیران بر ریسک ویژه (غیرسیستماتیک) با در نظر گرفتن نقش میانجی اطلاعات نامتقارن در شرایط بازار رقابت ناقص است. جهت استخراج ریسک ویژه از انحراف معیار چنددوره‌ای پسماندهای مدل قیمت‌گذاری دارایی‌های سرمایه‌ای استفاده شده است. قدرمطلق اختلاف نسبی بین مقادیر واقعی و مقادیر پیش‌بینی شده سود هر سهم ملاک ارزیابی تورش پیش‌بینی سود است. به علاوه، ناقرینگی اطلاعاتی بر اساس دامنه شکاف نسبی بین قیمت پیشنهادی خرید و فروش سهام ارزیابی گردیده است. به روش غربالگری حذفی سیستماتیک تعداد 147 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران طی دوره زمانی سال‌های 1391 تا 1396 به عنوان جامعه آماری غربال‌شده پژوهش گزینش شدند. جهت آزمون فرضیه‌های پژوهش از مدل‌های رگرسیون چند متغیره استفاده شده است. نتایج بیانگر آن است که وجود مقادیر بالاتر انحراف در پیش‌بینی سود مدیران سبب افزایش ریسک ویژه شده است. به علاوه، درجه بالاتر عدم تقارن اطلاعاتی نیز زمینه‌ساز افزایش ریسک ویژه شده است. همچنین، عدم تقارن اطلاعاتی منجر به تقویت رابطه مثبت بین انحراف در پیش‌بینی سود مدیران و ریسک ویژه شده است. در کل، وجود تورش در پیش‌بینی سود مدیران و وقوع ناقرینگی ناشی از توزیع نامتقارن اطلاعات ضمن افزایش ریسک‌های اطلاعاتی و تضعیف کیفیت محیط اطلاعاتی، موجب افزایش ریسک ویژه خاص اوراق بهادار شرکت‌ها شده است.

چکیده انگلیسی:

Theoretically, firms should reduce information risks to provide a transparent environment for different groups in capital market to make decisions. Therefore, identifying potential risk factors is important. This paper investigated the impact of earnings forecast bias and information asymmetry in imperfect competition market on the idiosyncratic risk. It is used the standard deviation of residuals extracted from capital asset pricing model to measure the idiosyncratic risk. Earnings forecast bias is measured based on the absolute value of difference between actual value and forecasted value of earnings per share scaled by the beginning stock price. In addition, information asymmetry is assessed based on the stock price bid-ask spread. Using filtering method, 147 firms listed in Tehran Securities & Exchange during 2013 to 2018 selected as research population. Research hypotheses analyzed through multivariate regression models. Research results showed that more earnings forecast bias lead to increase the idiosyncratic risk. In addition, high level of information asymmetry caused to increase the idiosyncratic risk. Also information asymmetry lead to strengthen the positive relation between earnings forecast bias and idiosyncratic risk. As a whole, firms with high level of earnings forecast bias & information asymmetry as inverse proxies of information quality which have worse information environment have more idiosyncratic risk.

منابع و مأخذ:

افلاطونی، عباس؛ زلقی، حسن؛ آذر، عاطفه. (1393). بررسی رابطه بین مولفه‌های ریسک اطلاعاتی و صرف ریسک.. دانش حسابداری مالی، 1(3)، 64-49.

آشتاب، علی؛ پیری، پرویز. (1399)، تأثیر ویژگی‌های افشای پیش‌بینی سود بر ریسک شرکت با توجه به مدیریت سود واقعی، حسابداری مالی، 12 (45)، 91-63.

بدری، احمد؛ دولو، مریم؛ عرب مازار یزدی، محمد. (1393). قیمت‌گذاری ریسک غیرسیستماتیک: شواهدی مبتنی بر محتوای اطلاعاتی سود. پژوهش های تجربی حسابداری، 4(1)، 19-1. 

حیدرپور، فرزانه؛ خواجه محمود، زیبا. (1393). رابطه بین ویژگی های پیش بینی سود هر سهم توسط مدیریت بر ریسک و ارزش شرکت با هدف آینده نگری در تصمیم گیری. دانش مالی تحلیل اوراق بهادار، 7(2)، 46-25.

حیدری، مهدی؛ منصورفر، غلامرضا؛ رضایی، مهدی. (1395). بررسی اثر کیفی اجزای افشاء ریسک شرکتی بر عدم تقارن اطلاعاتی با توجه به متغیر‌های تعدیل گر ریسکی بودن، شرایط رکود و تحلیل-گران نهادی در بورس اوراق بهادار تهران. تحقیقات مالی، 18(3)، 414-391. 

خگر، محمد امید؛ جلوزان، ثریا. (1394). بررسی اثر هموار‌سازی سود بر ریسک غیر سیستماتیک شرکت‌های پذیرفته‌ شده در بورس اوراق بهادار تهران. مجله دانش حسابداری، 6(20)، 145-123. 

خواجوی، شکراله؛ جهاندوست‌مرغوب، مهران ، ویسی حصار، ثریا. (1399)، تأثیر محیط‌های مختلف اطلاعاتی بر رابطه بین کیفیت افشاء و ریسک غیرسیستماتیک سهام: رویکرد تحلیل مؤلفه‌های اصلی، راهبرد مدیریت مالی، مقالات پذیرفته شده و انتشار آنلاین.

رضایی، هانیه؛ صیادی، محمد؛ مرادخانی، بهنام. (1397). بررسی تاثیر خوش بینی مدیریت بر رابطه بین ریسک واقلام تعهدی اختیاری درشرکت‌های پذیرفته‌شده دربورس اوراق بهادار تهران. نشریه علمی رویکردهای پژوهشی نوین مدیریت و حسابداری، 2(7)، 45-31.

زلقی، حسن؛ بیات، مرتضی؛ دانش عسگری، تهمینه. (1393). بررسی تأثیر پیش‌بینی سود از جانب مدیریت بر ریسک غیر سیستماتیک. راهبرد مدیریت مالی، 2(2)، 136-121.

سلیمانی امیری، غلامرضا؛ گروه ای، پگاه. (1396). بررسی اثر اطمینان بیش از حد مدیریت بر ریسک سیستماتیک و غیر‎سیستماتیک. پیشرفت‌های حسابداری، 9(1)، 124-99.

صالح نژاد، حسن؛ وقفی، حسام. (1395). تأثیر پیش‌بینی سود توسط مدیریت بر ریسک و ارزش شرکت. راهبرد مدیریت مالی، 4(1)، 124-103.

طالب نیا، قدرت اله؛ احمدی، محسن؛ بیات، مرتضی. (1394). بررسی ارتباط بین کیفیت اقلام تعهدی و ریسک غیر سیستماتیک. نشریه پژوهش های حسابداری مالی، 7(2)، 52-33.

فضل زاده، علیرضا؛ عبدی، سهراب؛ فضل زاده، کیمیا؛ سلمانی هراب، اسد. (1398). ویژگی های سود پیش بینی شده توسط مدیریت و ریسک سقوط آتی قیمت سهام. نشریه علمی پژوهشی مدیریت کسب و کارهای بین المللی، 2(4)، 159-141.

مشکی، مهدی؛ عاصی ربانی، محمود. (1390). بررسی رابطه بین خطای پیش‌بینی سود مدیریت با بازده غیر عادی سهام و ریسک سیستماتیک در بورس اوراق بهادار تهران. بررسی‏‌های حسابداری و حسابرسی، 18(66)، 68-53.

Albring, S. M., & Xu, X. (2018). Management earnings forecasts, managerial incentives, and risk-taking. Advances in accounting, 42, 48-69.‏

Aman, H. (2011). Firm-specific volatility of stock returns, the credibility of management forecasts, and media coverage: Evidence from Japanese firms. Japan and the World Economy, 23(1), 28-39.‏

Baginski, S. P. (2020). Do Managers Bias Their Forecasts of Future Earnings in Response to Their Firm's Current Earnings Announcement Surprises?. SSRN.‏

Baginski, S. P., Conrad, E. J., & Hassell, J. M. (1993). The effects of management forecast precision on equity pricing and on the assessment of earnings uncertainty. Accounting Review, 913-927.‏

Bhattacharya, N., Desai, H., & Venkataraman, K. (2013). Does earnings quality affect information asymmetry? Evidence from trading costs. Contemporary Accounting Research, 30(2), 482-516.‏

Brown, S., & Hillegeist, S. A. (2007). How disclosure quality affects the level of information asymmetry. Review of accounting studies, 12, 443-477.‏

Cerqueira, A., & Pereira, C. (2018). Does idiosyncratic return volatility capture information or noise?. International Journal of Trade and Global Markets, 11(4), 270-292.‏

Chen, C., Martin, X., Roychowdhury, S., Wang, X., & Billett, M. T. (2018). Clarity begins at home: Internal information asymmetry and external communication quality. The Accounting Review, 93(1), 71-101.‏

Coller, M., & Yohn, T. L. (1997). Management forecasts and information asymmetry: An examination of bid-ask spreads. Journal of accounting research, 35(2), 181-191.‏

Cormier, D., Houle, S., & Ledoux, M. J. (2013). The incidence of earnings management on information asymmetry in an uncertain environment: Some Canadian evidence. Journal of International Accounting, Auditing and Taxation, 22(1), 26-38.‏

Cornell, B., & Landsman, W. R. (1989). Security price response to quarterly earnings announcements and analysts' forecast revisions. Accounting Review, 680-692.‏

Domingues, A. I. R. (2016). Idiosyncratic volatility and earnings quality: evidence from United Kingdom.‏

Engle, R. F., Hansen, M. K., Karagozoglu, A. K., & Lunde, A. (2021). News and idiosyncratic volatility: the public information processing hypothesis. Journal of Financial Econometrics, 19(1), 1-38.‏

Foerster, S. R., Sapp, S. G., & Shi, Y. (2010). The impact of management earnings forecasts on firm risk and firm value. AAA.‏

Glosten, L. R., & Milgrom, P. R. (1985). Bid, ask and transaction prices in a specialist market with heterogeneously informed traders. Journal of financial economics, 14(1), 71-100.‏

Gong, G., Li, L. Y., & Xie, H. (2009). The association between management earnings forecast errors and accruals. The Accounting Review, 84(2), 497-530.‏

Gounopoulos, D., Kraft, A. G., & Skinner, F. S. (2020, July). Voluntary vs. Mandatory Management Earnings Prediction and Company Survival. In American Accounting Association Annual Meeting Paper-Earnings Management Session.‏

Hassell, J. M., Jennings, R. H., & Lasser, D. J. (1988). Management earnings forecasts: Their usefulness as a source of firm‐specific information to security analysts. Journal of financial research, 11(4), 303-319.‏

Healy, P. M., & Palepu, K. G. (2001). Information asymmetry, corporate disclosure, and the capital markets: A review of the empirical disclosure literature. Journal of accounting and economics, 31(1-3), 405-440.‏

Hirst, D. E., Koonce, L., & Venkataraman, S. (2008). Management earnings forecasts: A review and framework. Accounting horizons, 22(3), 315-338.‏

Imhof, M. J., & Seavey, S. E. (2014). Corporate risk-taking, firm value and high levels of managerial earnings forecasts. Advances in accounting, 30(2), 328-337.‏

Ittner, C. D., & Michels, J. (2017). Risk-based forecasting and planning and management earnings forecasts. Review of Accounting Studies, 22, 1005-1047.‏

Jiang, G. J., Xu, D., & Yao, T. (2009). The information content of idiosyncratic volatility. Journal of Financial and Quantitative Analysis, 44(1), 1-28.‏

King, R., Pownall, G., & Waymire, G. (1990). Expectations adjustment via timely management forecasts: Review, synthesis, and suggestions for future research. Journal of accounting Literature, 9(1), 113-144.‏

Kitagawa, N., & Okuda, S. Y. (2016). Management forecasts, idiosyncratic risk, and the information environment. The International Journal of Accounting, 51(4), 487-503.‏