اثر اعمال تیمارهای فیزیکی روی بذر گندم پاییزه رقم الوند بر شاخص استقرار گیاهچه، دوره رشد و عملکرد تحت شرایط کشت‌های به موقع و تأخیری

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

بهرام میرشکاری ¹ (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)
رضا صیامی ² (گروه زراعت و اصلاح نباتات، واحد تبریز، دانشگاه آزاد اسلامی، تبریز، ایران)

تاریخ دریافت : 1394/08/20 تاریخ پذیرش : 1394/08/20 تاریخ انتشار : 1393/02/01

کلید واژه: استقرار گیاهچه, کشت تأخیری, کلروفیل, امواج اولتراسونیک,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی تأثیر پیش‌تیمارهای فیزیکی بذر بر استقرار گیاهچه، دوره رشد و عملکرد گندم پاییزه رقم الوند در کشت‌های به موقع و تأخیری بذرهای گندم با استفاده از اشعه‌های اولتراسونیک، لیزر، میدان مغناطیسی، گاما و بتا به مدت 5/3 و 5 دقیقه تیمار و در تاریخ‌های 5 و 25 مهر ماه کاشته شدند. تمامی پیش تیمارهای بذر در مقایسه با بذرهای شاهد، بهبود ضریب یکنواختی سبز کردن را به دنبال داشت. شاخص قدرت گیاهچه به طور معنی‌داری به انواع تیمارهای بذر پاسخ مثبتی نشان داد. اختلاف معنی‌داری از لحاظ زمان بین کاشت تا برداشت بین تیمارهای لیزر، گاما و بتا وجود نداشت. بذرهای گندم تحت تیمار با میدان‌های مغناطیسی، امواج اولتراسونیک و کوتاه مدت اشعه گاما، از کلروفیل بیشتری در برگ‌ها برخوردار بودند. اختلاف معنی‌داری بین عملکردهای بذر حاصل از تاریخ‌های کاشت به موقع و تأخیری مشاهده نگردید و مقدار آن به طور متوسط از 334 گرم در مترمربع در شاهد تا 1/480 گرم در مترمربع در اشعه‌های لیزر، بتا و بلند مدت گاما در حال تغییر بود. از پیش تیمار فیزیکی بذر گندم با میدان‌ مغناطیسی، امواج اولتراسونیک و کوتاه مدت اشعه گاما می‌توان به طور مؤثر برای بهبود رشد گیاه و عملکرد آن به ویژه در کشت تأخیری استفاده کرد.

چکیده انگلیسی:

      To investigate the effect of physical treatments on stand establishment, phenology and yield of winter wheat (Triticum aestivum var. Alvand)) under different sowing dates an experiment was conducted in Tabriz, Iran. The wheat seeds were treated by ultrasonic, laser, magnetic field, gamma and beta irradiations for 3.5 and 5 min. and were sown on dates of 27th September and 17th October. All the seed priming treatments improved the coefficient of uniformity of emergence compared with non-primed seeds. Seedling vigor index responded positively and significantly to seed priming agents. There was no significant difference among laser, gamma and beta irradiations with a view to time from sowing to harvesting. Wheat seeds primed by magnetic fields, ultrasonic waves and lower exposure time of gamma irradiation had high chlorophyll in leaves. There is no significant difference between seed yields from sowing dates of 27th September and 17th October, and the yield ranged from 334 g.m-2 in average of control; laser and beta irradiations and higher exposure time of gamma up to 480.1 g.m-2 in other treatments. It is concluded from the study that wheat seed priming by magnetic fields, ultrasonic waves and lower exposure time of gamma irradiation can be effectively used to improve the crop performance and yield especially in late sown plants.       

منابع و مأخذ:

1- Abdul – Baki, A.A. and Anderson,  J.D., 1973. Vigor determination in soybean by multiple criteria. Crop Sci. 13: 630-633.

2- Aladjadjiyan, A., 2007. The use of physical methods for plant growing stimulation in Bulgaria. J. Cent. Euro. Agric. 8:369-380.

3- Aladjadjiyan, A. and Ylieva, T., 2002. Influence of stationary magnetic field on the early stages of the development of tobacco seeds (Nicotiana tabacum L.). J. Cent. Euro. Agric. 4:131-135.

4- Allahyari, H., 2007.Alternating agricultural systems based on wheat in Iran. Ministry of Agriculture, East Azerbaijan, Iran.

5- Association of Official Seed Analysis (AOSA), 1983. Seed vigor testing handbook Contribution No. 32 to the handbook of seed testing. Association of official seed analysis, Springfield, II.

6- Atak, C., Emiroglu, O., Alikamanoglu, S. and Rzakoulieva, A., 2003. Stimulation of regeneration by magnetic field in soybean (Glycine max L. Merrill) tissue cultures. J. Cell. Molec. Bio. 2:113-119.

7- Basra, S.M.A., Zia, M.N., Mehmood, T., Afzal, L. and Khaliq, A., 2003. Comparison of different invigoration techniques in wheat (Triticum aestivum L.) seeds. Pak. J. Arid. Agric. 5:6-11.

8- Bewley, J.D. and Black, M., 1985. Seeds: Physiology of development and germination. Plenum Press, NY, USA.

9- Chivasa, W., Harris, D., Chiduza, C. and Mashingaidze, A.B., 1998. Agronomic practices, major crops and farmer's perceptions of the importance of good stand establishment in Musikavanhu communal area, Zimbabwe. J. Appl. Sci. South Afr. 4:9-25.

10- Coobear, S., Verma, P. and Pahuja, S.S., 1984. Effect of seed priming on germination, phenology and growth of sorghum under late- sown conditions. Trop. Sci. 44:9-15.                                                                                                                                                          ` growth ofsorghum under late-sown conditions. Trop. Sci. 44:9-15.

11- De Souza, A., Garci, D., Sueiro, L., Gilart, F., Porras, E. and Licea, L., 2006. Pre-sowing magnetic treatments of tomato seeds increase the growth and yield of plants. Bio.Elect. Mag. 27:247-257.

12- Dhawi, F., Al-Khayri, J.M. and Hassan, E., 2009. Static magnetic field influence on elements composition in date palm (Phoenix dactylifera L.). Res. J. Agric. Bio. Sci. 5:161-166.

13- Diniz K.A, Silva, P.A., Oliveira, J.A. and Evangelista, J.R.E., 2009. Sweet pepper seed responses to inoculation with microorganisms and coating with micronutrients, amino acids and plant growth regulators. Sci. Agric. 66:293-297.

14- Dubey, A.K., Yadav, J.R. and Singh, B., 2007. Studies on induced mutations by gamma irradiation in okra (Abelmoschus esculentus (L.) Monch.). Progressive Agric. 7:46-48.

15- El-ebad, M. and Abbas, R., 2009. Sweet pepper seed responses to different doses of magnetic field. Egypt. J. Med. Plants 19 (4):111-116.

16- Ellis, R.A. and E.H. Roberts. 1981. The quantification of ageing and survival in orthodox seeds. Seed Sci. Technol. 9:373-409.

17- Farooq, M., Basra, S.M.A., Rehman, H. and Saleem, B.A., 2007. Seed priming enhances the performance of late sown wheat (triticum aestivum L.) by improving chilling tolerance. J. Agron. Crop Sci. 194:55-60.

18- Gupta, T. and Hunsigi, S.L., 2010. Improving the performance of peppermint (Mentha piperita) by physical seed priming under semi-arid conditions. Indian J. Medicinal Plants Research, Special Issue. 15-21.

19- Hejazi, A.Z. and Hamideddin, N., 2010. The effect of gamma irradiation on enhancement of growth and seed yield of okra (Abelmoschus esculentus L.) and associated molecular changes. J. Hort. 2(3):38-51.

20- Hernandez, A.C., Michtchenko, A. and Dominguez, J., 2001. Biostimulation effects of low-intensity laser light on cucumbers seeds. 6^th Congreso Nacional de Ingenieria Electromecanica y de Sistemas, D.F (Mexico).

21- Kant, S., Verma P. and Pahuja, S.S., 2003. Growth and yield maintenance in bread wheat by seed priming under late-sown conditions. Acta Agron. Hung. 51:445-453.

22- Larsen, S.U. and Andreasen, C., 2004. Light and heavy turf-grass seeds differ in germination percentage and mean germination thermal time. Crop Sci. 44:1710-1720.

23- Majd, A., Farzpourmachiani, S.  and Dorranian, D., 2010. Evaluation of the effect of magnetic fields of seedling ontogenesis and growth of vetch (Vicia sativa L.). J. Plant Sci. Res. 5: 8-17.

24- Rang, J. and Radpir, R., 2007. Fennel (Foeniculum vulgare) yield components responses to seed priming with physical agents. Indian J. Plant Sci. 8 (1):123_128.

25- Vasilevski, G., 2003. Perspectives of the application of biophysical methods in sustainable agriculture. Bulg. J. Plant Physiol. Special Issue. 179-186.

26- Yaldagard, M., Mortazavi, S.A. and Tabatabaie, F., 2008. Application of ultrasonic waves as a priming technique for accelerating and enhancing the germination of barley seed: optimization of method by the Taguchi approach. J. Institute of Brewing. Publication no. G-2008-0303-527.