بررسی رابطه بین ویژگی های شخصی و اجتماعی، اقتصادی بانوان برنجکار شهرستان بندرانزلی با معیارهای کشاورزی پایدار

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

حامد چهار سوق امین ¹ ( عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی ایلام )
سید مهدی میردامادی ² ( عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران )

تاریخ دریافت : 1394/09/18 تاریخ پذیرش : 1394/09/18 تاریخ انتشار : 1386/03/01

کلید واژه: پایداری, مشارکت, کشاورزی پایدار, بانوان کشاورز, برنجکار,

چکیده مقاله :

این تحقیق از نوع توصیفی، تحلیلی بوده که به روش علی، ارتباطی انجام گرفته است. جامعه آماری این تحقیق شامل تعداد زیادی از بانوان کشاورز برنجکار بالای 25 سال در چهار روستای مورد مطالعه آبکنار، سنگاچین از دهستان چهارفریضه و لیجارکی حسن رود و طالب آباد از دهستان لیجارکی حسن رود بودند. نمونه گیری به شیوه نظام مند از 275 نفر به شکل تصادفی انتخاب و در این مطالعه شرکت نمودند انجام پذیرفت. ابزار اصلی این تحقیق پرسشنامه بود و آزمون مقدماتی برای به دست آوردن پایایی پرسشنامه انجام گرفت. ضریب کرنباخ آلفا (α) برای پرسشنامه 80/0 محاسبه شد. یافته های توصیفی نشان داد که بیشترین مشارکت بانوان مورد مطالعه مربوط به وجین کاری بوده و آنان معیارهای پایداری در کشاورزی را در مجموع رعایت می کنند. یافته های تحلیلی نشان می دهد که بین میانگین رعایت معیارهای کشاورزی پایدار بانوان کشاورز برنجکار از جهت روستاهای مورد مطالعه، سطح تحصیلات، نوع مالکیت بر شالیزار و نوع بذر مصرفی در سطح 1% تفاوت معنی دار وجود دارد. همچنین بین سن، سابقه برنجکاری، میزان تولید برنج، میزان زمین زراعی، میزان مشارکت اجتماعی و درآمد سالیانه فروش برنج و رعایت معیارهای کشاورزی پایدار با احتمال 99% همبستگی مثبت و معنی داری و بین مشارکت در امور زراعی برنج وجود دارد. بین تعداد اعضای خانوار و رعایت معیارهای کشاورزی پایدار نیز با همین احتمال همبستگی منفی و معنی داری وجود دارد. متغیرهای مستقل میزان تولید برنج و درآمد سالیانه فروش برنج بیشترین نقش و سهم را در تبیین متغیر وابسته تحقیق یعنی رعایت معیارهای کشاورزی پایدار داشتند.

چکیده انگلیسی:

The research was descriptive-analytic and was performed with a relative - causal method. The population of this study were rice-field women, over 25 years old, who are living in Sangachin and Abkenar villages - located in Chaharfarizeh County - and Lijareky Hasanroud and Talebabad villages - located in Lijareky Hasanroud county. In this research, 275 people were randomly selected with systematic sampling method. Questionnaire reliability was estimated by calculating Cronbach's alpha coefficient by SPSS and it calculated as 0.80. The descriptive findings of study showed that the highest of field-rice women participation was in weeding and generally, they are observing sustainability criteria in agriculture. The analytical finding showed that there was significant difference (P<%1) between the mean of observing sustainability criteria in agriculture, regarding the research's villages, level of education, kind of ownership to rice-field and kind of used seed.  Also, there was positive correlation (p=%99) between age, years of experience in rice-field, the amount of rice production, rice-field size, the amount of social participation and rice-field annual income with observing sustainability criteria in agriculture. But there exists negative correlation (p=%99) between the amount of rice-field participation and number of household members with observing sustainability criteria in agriculture. The amount of rice production and rice-field annual income as independent variables had the main role in explaining dependent variable.

منابع و مأخذ:

1- بوذرجمهری، خ. 1383. شناخت و بررسی دانش بومی بانوان روستایی شهرستان نیشابور و تاثیر آن بر  توسعه پایدار کشاورزی. رساله دکتری، دانشگاه تربیت مدرس، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، صفحه 350.

2- بینا، ل. 1382. بررسی نقش مشارکت بانوان در مقابله با بیابان زایی و عوامل موثر در مشارکت آنان در  بیابانزدایی در حوزه آبخیز حبله رود در استان سمنان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت  مدرس، دانشکده کشاورزی، صفحه 250.   

3- بی نام. 1372. آموزش بانوان روستایی انتقال نوآوری به روستا، زن روز، شماره 1438-1437.

4- خوی نژاد، غ.ر. 1380. روش های پژوهش در علوم تربیتی. سازمان مطالعه و تدوین کتب درسی علوم  انسانی (سمت). چاپ اول.

5- ذوقی، م. 1375. توسعه پایدار کشاورزی و رسالت ترویج، ماهنامه جهاد، سال شانزدهم، صفحه 185-184. 

6- رشیدیان، ن. 1372. توسعه پایدار کشاورزی آیا قابل تحقق است؟، مجله مناطق آزاد، سال سوم،  شماره 32، صفحه 14.

7- سلمان زاده، س. 1371. کشاورزی پایدار، رهیافتی در توسعه کشاورزی کشور و رسالتی برای ترویج  ایران، مجموعه مقالات ششمین سمینار علمی ترویج کشاورزی کشور، تهران: سازمان ترویج کشاورزی.  صفحه 54.

8- سند چهارمین کنفرانس بی تا. جهانی. کار پایه عمل و اعلامیه پکن، مترجمان: علی آرین و علی میر سعید قاضی.

9- عظیمی، ن. 1377. آشنائی با کشاورزی پایدار، ماهنامه جهاد، سال هجدم، شماره 209- 208: صفحه 59-52.

10- عمادی، م. ح و اسفندیار عباسی. 1378. کاربرد دانش بومی در توسعه پایدار، جلد اول، شماره 33،  انتشارات روستا و توسعه. صفحه 128-97.

11- عمانی، ا. ر. 1380. بررسی ویژگی های اجتماعی، اقتصادی و زراعی گندم کاران موثر بر پذیرش کشاورزی پایدار کم نهاده در استان خوزستان. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشکده کشاورزی، دانشگاه  تربیت مدرس.

12- کواسکی، ز. 1369. تلاش های فراموش شده بانوان در عرصه کشاورزی، ترجمه: پروین معروفی، نشریه زیتون، شماره 940: صفحه 60.

13- گارفورث، گ. 1375. رهیافت های ترویج کشاورزی پایدار، ترجمه: سید بابک موسوی، ماهنامه  جهاد، سال شانزدهم، شماره 191-192: صفحه 9-3. 

14- مقدس، ش. 1383. واکاوی شبکه ارتباطی کنشگران نظام دانش و اطلاعات مرتعداری در پایداری اکوسیستم های مرتعی در شرایط خشکسالی، رساله دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم  و تحقیقات تهران، 250 صفحه. 

15- ورزگر، ش و آقاجان نوری، ن. 1376. نقش بانوان در فرآیند توسعه، توسعه کشاورزی مجموعه  مقالات-  نشریه شماره 4، فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، صفحه 260-239.

16- هوسینگام، ر.، دیودر، ر. و مارتین، چ. 1378. دانش بومی بانوان و توسعه کشاورزی در جهان سوم. کاربرد دانش بومی در توسعه پایدار، شماره 33: صفحه 186-169.

17- Maldeley, J. 2002.  Food for all, the need for a new agriculture, Global issue. 43 p.

18- Rahman, M. Z. & Mikuni, H. 1999. Farmers attitudes towards sustainable agriculture issues and environmental quality in a selected area of Bangladesh. American Journal of Alternative Agriculture. 14 (1): 22-29.            

19- Rao, P. P. 1996. Adoption of rice production by technology by the tribal farmer. Journal  of Research, 24(1): 21-25.

20- Sharma, L. K., Chandargi, D. m.& Khurana, G. S. 2002. Farmers characteristics and  adoption of kharif maize technology. Indian Journal of Extension Education. 38(102): 88- 89

21- Simpson, B. M. 1994. Gender and the social differentiation of local knowledge. "IK  Monitor", 2(3).

22- Souza, D. G., Cyphers, D.M.& Phipps, T. 1993. Factors effecting the adoption of  sustainable agriculture practices. Agricultural and Resource Economics Review. 22(2): 159-165.                                                                

23-UNESCO 2005. Agriculture, education for sustainable development, Available on: http://www.unesc.org/education/desd.