بررسی روابط منبع و مخزن در سیستم‌های مختلف زراعی کشت برنج (Oryza sativa L.) رقم فجر

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

سیدعلی صادقی ¹ , سبحان ا.. قنبری ² , حمیدرضا مبصر ³ , الیاس رحیمی پطرودی ⁴

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زراعت دانشگاه آزاداسلامی واحد قائمشهر
2 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، قائمشهر، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، قائمشهر، ایران
4 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد قائمشهر، دانشکده کشاورزی ، قائمشهر، ایران

تاریخ دریافت : 1394/10/23 تاریخ پذیرش : 1394/10/23 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: عملکرد دانه, برنج, سیستم های زراعی مختلف, منبع – مخزن,

چکیده مقاله :

به منظور بررسی سیستم های زراعی و تعیین روابط بین منبع و مخزن در برنج رقم فجر، آزمایشی در مؤسسه تحقیقات برنج کشور واقع در شهرستان آمل در سال زراعی 1388اجرا شد. آزمایش به صورت کرت های یکبار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار انجام گردید. سیستمهای زراعی مختلف در سه سطح (کشت سنتی، کشت بهبود یافته و کشت SRI) به عنوان عامل اصلی و عامل فرعی شامل سه سطح روابط منبع و مخزن (حذف یک سوم خوشه، حذف برگ پرچم و شاهد) بود. عملکرد دانه در کشت بهبود یافته (9/873 گرم در مترمربع) نسبت به کشت سنتی و SRI بترتیب با نسبت 3/18 و 1/25% افزایش معنی‌داری داشت، زیرا حداکثر و کمترین تعداد خوشه‌چه‌ پوک در خوشه به ترتیب برای سیستم های کشت SRI و بهبود یافته حاصل گردید و تعداد خوشه در مترمربع برای کشت بهبود یافته بیشتر از کشت سنتی و SRI بود. حداقل تعداد خوشه‌چه‌ پوک درخوشه با قطع یک سوم بدست آمد که نسبت به شاهد به نسبت 5/39% کاهش معنی‌داری داشت و نشان‌دهنده محدودیت منبع فتوسنتزی در رقم فجر است. تعداد خوشه‌چه پوک درخوشه با قطع برگ پرچم در مقایسه با شاهد به نسبت 3/7% افزایش یافت. میزان عملکرد دانه با قطع برگ پرچم نسبت به شاهد حدود 4/16% کاهش داشت‌. اثر متقابل سیستم‌های زراعی مختلف با روابط منبع – مخزن تنها بر تعداد خوشه‌چه‌ پوک در خوشه از نظر آماری در سطح احتمال 5% معنی دار گردید .

چکیده انگلیسی:

Inorder to investijation the effect of source and sink relationship and the planting systems in the rice of Fajr cultivar, an experiment performed in the rice investigations institute of researches center in Amol at 2010. This experiment performed as split plot with 3 replication. Different planting system including three levels (traditional planting, improved planting and SRI planting) were cutting in main plots and 3 levels of sink- source relations (omitting)1/3  panicle, omitting flag leaf and control in flowering) were allocated in sub plots.                 maximum grain yield(873/9 gram at m2) produced under system of improved planting. Grain yield has significant increasing in the improved planting compared to traditional and or SRI planting to 18/3% and 25/1 % respectively; because maximum and minimum number of empty spikelet in the panicle obtained respectively for SRI and improved planting systems. Minimum number of empty spikelet in the per panicle producedin cutting of 1/3 panicle that has significant decrease in comparision to control at 39/5 ratio that showing limitation of photo synthesis source in the fair cultivar. Number of empty spikelet at ten panical obtained by cutting of flag leaf have increased about 7/3% compared with control that showing importance of filled in spikelet the flag leaf. Grain yield decreased about 16/4% by cutting flag leaf compared to control. Treatment Intraction effect of different planting systems with source- sink relations was significant only on the number of empty spikelet on panicle, statistically 5 percent.

منابع و مأخذ:

 1-ارادتمند اصلی، د. و ن، باهر. 1386. بررسی عوامل فیزیولوژیکی محدود کننده عملکردازطریق تغییر در روابط منبع و مخزن برنج. فصلنامه علمی –پژوهشی دانش‌کشاورزی ایران، جلد 2 شماره 2 . صفحه 109-97.

2- افضلی کله بنی، س . 1386. بررسی اثرات ارایش کاشت و سن نشاء بر صفحات زراعی برنج رقم طارم هاشمی. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت. دانشگاه آزاد اسلامی واحد ورامین . 85 صحفه. 

3- امیری لاریجانی، ب. ی، رمضان پور. م، کارگران. ع، شکری.، و س، ج.، حسینی. 1387. تکنولوژی افزایش عملکرد برنج و کاهش هزینه تولید در قالب سیستم نوین مدیریت کشت. همایش ملی و به زراعی و به نژادی برنج . دانشگاه آزاد اسلامی قائمشهر.

4- مبصر، ح، ر.، ق، نور محمدی.، فلاح، و، م.، درویش، ف. ا.، و ا، مجیدی.1384. اثرات مقادیر و تقسیط نیتروژن بر عملکرد دانه ی برنج رقم طارم هاشمی ، مجله علمی پژوهشی علوم کشاورزی .

5- Alagesan, V. and Budhar, M.  N. 2009. System of rice intensification: exploring the level of adoption and problems of discontinuance. Regional research station, Tamil nadu agricultural. IRRN 2009.

6- Cock, S. H. and Yoshida, S. 1973. Changing sink – source relations in rice (Oryza Sativa L.). Soil. Plant Nutr. 19:229-234.

7- Das, N. R. and Mukherjee, N. 1989. Effect of seedlinage and leaf removal on rice grain and straw. I. R.R.I. News letter. 14:1-29.

8- Fukshima, M. T., Napa, A. H. I. and Psunova, K. 1985. Effect of os defoliation – on the foto syn thetic parameter and yield components under floaded a drought condition in rice varities. Japons journal of breeding. 335: 222 – 300.

9- Joelibarison,  A. 2003. Nutrient-use efficiency and nutrient use uptake in conventional and intensive (SRI) rice cultivation systems in Madagascar. Master is thesis.Department of Crop and Soil Sciences.Cornell University, Ithaca, NY.YVV.

10- Mat sushima, S. 1957. Rice. Crop Physiology. Cam brig univer sity press. United king dom. p. 37-99.

11- Menete, M. Z. L., Van, H. M., Brito, R. M. L., Degloria, S. D. and Famba, S. 2008. Evaluation of system of rice intensification (SRI) component practices and their synergies on salt-affected soils. Department of crop and soil sciences, 1005 bradfield, Cornell University, IthacaNY.14853, USA.

12- Murty, P. S. and Muty, K. S. 1981. Effectes of low light at thesis spikelet sterility in rice. Cur. Sci. 5:420 – 452.

13- Nisson, R. 2004. Organic processing tomato production. Agfact .H803060. First edition.

14- Panap. 2007. The system of rice intensification (SRI): An efficient, economical and ecologically-friendly way to increase productivity.pesticide action Network Asia and pacific.

15- Styger, E. 2009. System of rice intensification (SRI) –communey – based evaluation in Goundam and dire ciroles, Timbuktu, Mail, 2008/2009.

16- Stoop, W. A. and Kassam, A. H. 2006. The “System of rice intensification (SRI)”: implication for agronomic research .published in: Tropical Agriculture Association Newsletter.

17- Stoop, W. A. 2005. The system of rice intensification (SRI): Results from exploratory field research in Ivory Coast – research needs and prospects for adaptation to divers production system of resource-poor farmers.WARDA.

18- Uphoff, N. 2005. Features of the system of rice intensification (SRI) apart from increases in yield.Cornell International Institute for food, agriculture and devolopment.

19- Uphoff, N. 2006. Increasing water saving while raising rice yields with the system of rice intensification (SRI). 2, international rice congress, new dehli, October 9-13, panel on water productivity and reuse .33 pages.

20- Venkateswarlu, B. 1976. Source sink interrelationships in low land rice. Plant and soil.44:575_586.

21- Venkateswarlu, B. and Visperas, R. M.1987. Solar radiation and rice Productivity.IRRI ReSearch Paper series.129.

22-  Vergara, B. S., Enkateswarler, B. V., Janoria, M., kim, J. and Visperas, R.  M. 1988. Rationale for a low littering rice plant type with high density grains. In ternational Rice Research Inst.Los Banos, Languna. Phillippines .15(1):33-40.

23- Wel, M. L. and Liu, D. J. 1986. The influence of partical leaf removal and planting density on the yield of rice plant differing in grain weight.J.of Agri.Res.of China.35:413_423.