بررسی اثر تنش گرما بر کیفیت تبدیل دانه ارقام برنج در شمال خوزستان

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

عبدالعلی گیلانی ¹ (عضو هیات علمی بخش اصلاح و تهیه نهال و بذر، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان، ایران)
سیدعطا اله سیادت ² (استاد دانشگاه کشاورزی و منابع طبیعی رامین، اهواز، ایران)
سامی جلالی ³ (کارشناس ارشد زراعت، مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان خوزستان)
کاوه لیموچی ⁴ (دکترای زراعت، باشگاه پژوهشگران جوان و نخبگان، واحد دزفول،دانشگاه آزاد اسلامی، دزفول، ایران)

تاریخ دریافت : 1400/04/15 تاریخ پذیرش : 1400/04/15 تاریخ انتشار : 1396/03/01

کلید واژه: برنج, دانه, تنش گرما, کیفیت تبدیل,

چکیده مقاله :

این پژوهش با هدف تعیین نقش تنش گرما بر کیفیت تبدیل دانه ارقام برنج در استان خوزستان طراحی و اجرا گردید. آزمایش با دو عامل تاریخ کاشت و رقم به صورت کرت‌های یکبار خرد شده، در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و سه تکرار به مدت دو سال (1385 و1386) در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی شاوور وابسته به مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان اجراء شد. سه تاریخ کاشت (15/2، 5/3 و 25/3) درکرت‌های اصلی و 5 رقم برنج شامل ارقام هویزه و حمر (متحمل به گرما) عنبوری قرمز و چمپا (حساس به گرما) و رقم پرمحصول دانیال (نیمه متحمل به گرما) در کرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج تجزیه مرکب نشان داد اثر متقابل بین رقم و تاریخ کاشت در تمامی صفات معنی دار بود. به عبارتی ارقام بسته به شرایط حرارتی واکنش متفاوتی داشتند.بیشترین طول دانه پس از پخت را تاریخ کاشت سوم و ارقام دانیال و عنبوری قرمز داشتند. نسبت طویل‌شدن دانه در تاریخ کاشت دوم و سوم و رقم عنبوری قرمز بیشتر بود. بالاترین میزان آمیلوز مربوط به تاریخ دوم و ارقام متحمل بود. اماکمترین قوام ژل را تاریخ کاشت دوم و رقم دانیال و بیشترین مقدار ر ارقام متحمل داشتند. دمای ژلاتینه شدن در تاریخ کاشت سوم بالاترین مقدار و ارقام دانیال و چمپا به ترتیب از بیشترین و کمترین میزان برخوردار بودند.

چکیده انگلیسی:

An experiment Was carried out Study of heat stress on rice cultivars grain milling quality of Khuzestan province in a split-plot arrangement using randomized complete blocks design with three replications in 2006 and 2007 cropping seasons at Shavoor Agricultural Research Station, Dependent in Research Center of Agricultural and Natural Resources of Khuzestan. For exposing rice cultivars to different higher temperature regimes, main plot was assigned to three sowing dates from 5 May with 20 days' intervals and cultivars; Hoveizeh, Hamar (heat tolerance) Ghermez Anbori, Champa (heat sensitive) and Danial (relatively heat tolerant) were randomized in sub-plots. The results of combined analyses showed that was a significant different in planting date by variety interaction in all of trades. On the other hand, the related temperature condition, varieties had different reaction. The highest of grain elongation obtained in Ghermez Anbori, Danial and third sowing date. The elongation ratio was higher in third; second sowing date and Ghermez Anbori. The heat tolerant cultivars had highest Gel consistency (Gc) and Amylose content (Ac). The highest Gelatinization temperature (Gt) obtained in third sowing date.