بررسی عوامل مؤثر در میزان پذیرش نوآوری "آزمون خاک" توسط غله کاران

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

سید داود حاجی میررحیمی ¹ (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی اراک)
یوسف یزدیان ² (محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان قم)

تاریخ دریافت : 1394/09/13 تاریخ پذیرش : 1394/09/13 تاریخ انتشار : 1386/11/01

کلید واژه: پذیرش نوآوری, آزمون خاک, غله‌کاران, استان قم,

چکیده مقاله :

طی سال های متمادی سموم و کودهای شیمیایی بیشتر بر اساس سلیقه شخصی و کمتر بر اساس توصیه های ترویجی، مصرف شده و کشاورزان عادت کرده اند تنها از دو نوع کود شیمیایی اوره و فسفات آمونیوم استفاده کنند. هنوز عناصر معدنی پرمصرف و کم مصرف موردنیاز گیاهان برای اغلب کشاورزان، ناشناخته مانده و عناصر پرمصرف پتاسیم و گوگرد به همراه تمامی عناصر کم مصرف مانندآهن، روی و منیزیم از تقاضای خرید و مصرف دور مانده است. نوآوری "آزمون خاک" در دهه هفتاد شمسی برای اصلاح بینش و رفتار کشاورزان در زمینه مصرف کودهای شیمیایی ارایه گردید. این تحقیق با هدف بررسی عوامل مؤثر در پذیرش آزمون خاک توسط غله کاران استان قم، با روش پیمایشی صورت پذیرفته است. جامعه آماری این تحقیق 2455 غله کار تحت پوشش خدمات هدایتی و حمایتی فناوری آزمون خاک است. با استفاده فرمول کوکران حجم نمونه آماری به تعداد 184 نفر تعیین شد. سپس به روش نمونه گیری طبقه ای در چهار منطقه، انتخاب این افراد انجام پذیرفت. ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه ای بود که اعتبار ظاهری و پایایی آن با آزمون کرونباخ آلفا مورد تأیید واقع شد. نتایج نشان می دهد 4/67 درصد غله کاران این نوآوری را به طور کامل نپذیرفته اند. متغیرهای سطح دانش نسبت به آزمون خاک، میزان ارتباط با منابع اطلاعاتی، میزان نوپذیری، سطح مشارکت در طرح های عمرانی، موقعیت اجتماعی، میزان انگیزه کار کشاورزی و رضایت شغلی، میزان دسترسی به نهاده ها و میزان بهره مندی از اعتبارات رابطه مثبت و معنی داری با رفتار جامع پذیرش آزمون خاک دارد. بر اساس نتایج به دست آمدهارائه آموزشهای گسترده در رابطه با انجام آزمون خاک و اصول تغذیه گیاهی بین غله کاران با به کارگیری روش های متنوع ترویجی، برنامه ریزی برای افزایش حضور مروجین در واحدها و ارائه خدمات مفید به غله کاران، تجدید نظر در محتوای برنامه های ترویجی برای جلب مشارکت غله کاران پیشنهاد شده است.

چکیده انگلیسی:

Most farmers use fertilizers and herbicides on the basis of their interests and local experience rather than the expert’s recommendations. They use just two kinds of fertilizers, Urea and Ammonium Phosphate. Nowadays, most of them had not enough information about the plant’s common elements such as Potassium and Sulfur and the microelement such as Iron, Zinc and Magnesium have been ignored. In order to behave appropriate against using fertilizers, innovation of "soil test" became important during a last decade. But the present condition shows that there is very difference from it and the expectations. This research was carried out for analyzing technical communicational variables effective in the receptionist of "soil test" by Qom’s cereal planters. It was a survey research and the statistical universe of 2455 farmers was covered guiding and supporting services of the soil test’s innovation that was identified by classification sampling in four areas covered by 184 people when using Kukran’s formula as the samples. Data collection approach was a questionnaire that its validity is confirmed by calculating Cornbach’s alpha coefficient. Results showed that 67.4% of farmer didn’t accept “soil test” as effective factor. The variables related to knowledge level of cereal planter’s in respect with "soil test", the degree of the relationship between the farmer and the information supplier, the common participation level, the individual’s social position, their motion level for farming and job satisfaction, their being able to reach the institutes and their being able to use agricultural and governmental credits have a positive and meaningful relation to acceptance of that subject. The development of a collaboration related to the education unit of jihad Agriculture ministry with the institute relation to educating the cereal planters to be able to write for increasing their studies, using different ways of extension them, such as: holding the exhibition and broadcasting programs related to the importance and necessity of "soil test", their focusing more on companies and agricultural associations and long term and comprehensive planning for the extension workers and experts and continuous relations to the farms for continuous control in this fact that how "soil test" is implemented.

منابع و مأخذ:

1– آرایش، ب. 1377. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش و عدم ادامه نوآوری تکنولوژی آبیاری بارانی در بین کشاورزان استان ایلام. پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

2– احمدی، م. 1378. بررسی عوامل مؤثر بر عضویت کشاورزان در تعاونی‌های تولید روستایی در قالب الگوی تلفیقی انتشار نوآوری‌ها. پایان نامه کارشناسی ارشد ترویج و آموزش کشاورزی. دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

3- باقری، ا. و ملک­محمدی، ا. 1384. رفتار پذیرش آبیاری بارانی در میان کشاورزان استان اردبیل. مجله علوم کشاورزی ایران، جلد 36، شماره 6، صفحات1488-1479، تهران.

4- درویش، ا. ک.، چیذری، م. و میردامادی، س. م. 1387. بررسی عوامل اقتصادی-اجتماعی مؤثر بر پذیرش آگروفارستی در میان صنوبرکاران شمال کشور. فصلنامه تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، جلد 16، صفحات 494-486، تهران.

5- رستمی، ف.،  شعبانعلی فمی، ح.،  موحد محمدی، ح. و ایروانی. ه. 1386. عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه، مطالعه موردی گندمکاران شهرستان هرسین کرمانشاه. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال پانزدهم، شماره 60، تهران.

6- عین­الهی احمدآبادی، م. 1387. عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه گندمکاران استان زنجان؛ مطالعه موردی شهرستان خدابنده. فصلنامه اقتصاد کشاورزی و توسعه، سال شانزدهم، شماره 63، تهران.

7– صباغیان، ع. 1382. استفاده از عناصر کم مصرف در کشاورزی. دفتر خدمات تکنولوژی آموزشی معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی وزارت جهادکشاورزی، کرج.

8- کریمی، س. و چیذری، م. 1382. بررسی عوامل موثر بر فن آوری های حفاظت خاک توسط کشاورزان استان مرکزی. ماهنامه علمی جهاد شماره 256، تهران.

9- ملکوتی، م. 1378. کشاورزی پایدار و افزایش عملکرد با بهینه سازی مصرف کود در ایران. نشر آموزش کشاورزی. کرج.

10- ملکوتی، م. و نفیسی، م. 1373. مصرف کود در اراضی زراعی فاریاب و دیم (ترجمه). انتشارات دانشگاه تربیت مدرس. تهران.

11- یعقوبی، ا. و چیذری،  م. 1379. بررسی عوامل مؤثر بر پذیرش بیمه دام از سوی دامداران روستایی؛ مطالعه موردی استان اصفهان. همایش بیمه کشاورزی؛ توسعه و امنیت سرمایه­گذاری، بانک کشاورزی، تهران.

12-Barnett, B. J., Coble K. H. and Spurlock, S. R. 2000. Corp insurance in the midsouth. Technical Bulletin of Mississippi Agricultural and Forestry Experiment Station. 227(24).

13-Caroline, N. B., Charles, H. N. and  Robert, A.  2009. An Evaluation of the Missouri Master naturalist program and implications for program expansion. Journal of Extension, 47(3)

14-Dinar, A. and Yaron, D. 1992. Adoption and abandonment of irrigation technologies. Agriculltural Ecnomics. 6: 315-332.

 15-Hardaker, J. B.,  Huirne, R. B. M. and Anderson, J. R. 2004. Coping with risk in agriculture. CAB International, New York: 17-37.

16-Hodges, A. W. 1994. Adoption of energy and water conserving irrigation technologies in Florida. Florida Coorporative Extension Service, Institute of Food & Agricultural Science, University of Florida.