تاثیر آرایش کاشت بر برخی خصوصیات فیزیولوژیک و مورفولوژیک دو رقم گلرنگ بهاره

محورهای موضوعی : یافته های نوین کشاورزی

ثمر پورعیدی ¹ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
فرزاد پاک نژاد ² (دانشیار مرکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
مجید اسفینی فراهانی ³ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
مجید بختیاری مقدم ⁴ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)
سیامک عزیزخانی ⁵ (دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج)

تاریخ دریافت : 1394/10/23 تاریخ پذیرش : 1394/10/23 تاریخ انتشار : 1394/02/01

کلید واژه: گلرنگ, رقم, تراکم بوته, فاصله ردیف کاشت,

چکیده مقاله :

این مطالعه به منظور بررسی تاثیر فاصله ردیف های کاشت و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو رقم گلرنگ بهاره، در سال زراعی 1390-1389 در کرج به صورت اسپلیت پلات فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در 3 تکرار انجام شد. عامل اصلی شامل 3 فاصله ردیف کاشت (30 و 45 سانتیمتر مسطح و60 سانتی متر به صورت جوی و پشته) و عامل هایفرعی،رقم در دو سطح (L5و گلدشت) و تراکم در دو سطح (35 و 45 بوته در متر مربع) بودند. نتایج نشان داد فاصله ردیف کاشت تاثیر معنی داری در سطح احتمال 1% بر روغن دانه و در سطح احتمال 5% بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته و پروتئین دانه داشت. تراکم بوته نیز تاثیر معنی داری بر عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، ارتفاع بوته و روغن دانه در سطح احتمال 1% و بر پروتئین دانه تاثیر معنی داری در سطح احتمال 5% داشت. بیشترین عملکرد دانه با فاصله ردیف 30 سانتی متر و تراکم 35 بوته در متر مربع در رقم L5مکزیکی به میزان 73/4438 کیلوگرم در هکتار به دست آمد. کمترین عملکرد دانه با فاصله ردیف 60 سانتی متر و تراکم 45 بوته در متر مربع در رقم گلدشت به میزان 45/3286 کیلو گرم در هکتار به دست آمد. با توجه به اثر مطلوب توزیع یکنواخت بوته در واحد سطح و سازگاری گلرنگ به روش کاشت مسطح، آرایش کاشت فوق برای کشت بهاره گلرنگ، در شرایط مشابه با آزمایش حاضر مناسب به نظر می رسد.

چکیده انگلیسی:

Planting pattern through changing in vegetative growth and beneficiary by environmental factors effect on safflower yield and yield components. In order to evaluate effect of rows spacing and planting density on yield and yield components of two cultivars safflower, this study carried out in split plot factorial experiment on base of randomized complete block design with three replications at Research Field of Islamic Azad University of Karaj branch in March 2011. The main plot was rows spacing in three levels (30, 45 cm in flat planting and 60 cm in bed planting) and sub plots were cultivars in two levels (L5 and Goldasht) and plant density in two levels (35 and 45 plants.m-2). Measured traits include seed yield, number of stem.plant-1, number of head.plant-1, number of seed.head-1 and 1000 seed weight. Results indicate that rows spacing had no significant effect on number of stem.plant-1, number of head.plant-1, number of seed.head-1 and 1000 seed weight. But seed yield decreased by increase in row spacing. Plant density had no significant effect on number of stem.plant-1, number of seed.head-1 and 1000 seed weight, but had significant effect (P<0/05) on number of head.plant-1 and significant effect (P<0/01) on seed yield. Also plant density had significant effect (P<0/05) on number of head.plant-1. 1000 seed weight increased by increase in plant density, but seed yield, number of stem.plant-1, number of head.plant-1 and number of seed.head-1 decreased by increase in plant density. Highest level of seed yield obtained in 30 cm row space and 35 plants.m-2 in L5 cultivar with 5804/30 kg/ha. Lowest level of seed yield obtained in 60 cm row space and 45 plants.m-2 in L5 cultivar with 1685/78 kg/ha. As for optimum effect of safflower evenly dispensation in unit area and adaptation in bed planting method, it seems that this planting pattern would be suitable for spring planting of safflower under conditions similar to this experiment.

منابع و مأخذ:

1- آذری، آ. و خواجه پور، م. ر. 1384. اثر آرایش کاشت بر رشد، نمو، اجزاء عملکرد و عملکرد دانه در کشت بهاره گلرنگ، توده محلی کوسه اصفهان. علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی. 9(3): 131-142.

2- اسمی، ر. 1376. بررسی اثر فواصل بین ردیف و روی ردیف کاشت بر عملکرد، اجزاء عملکرد و سایر خصوصیات زراعی دو رقم گلرنگ بهاره در منطقه اصفهان. پایان نامه کارشناسی ارشد زراعت، دانشکده تحصیلات تکمیلی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد خوراسگان (اصفهان).

3- باقری، م. و خواجه پور، م. ر. 1375. اثرات تاریخ کاشت بر رشد و نمو ارقام گلرنگ. چکیده مقالات چهارمین کنگره زراعت و اصلاح نباتات ایران. ص 131.

4- بختیاری رمضانی، م.، حسینی لباسچی، م. و نعمتی، ن. ا. 1385. اثر تراکم بوته بر عملکرد و اجزای عملکرد گلرنگ تحت شرایط دیم. فصلنامه گیاهان دارویی و معطر ایران. 22 (2): 155-160.

5- پورهادیان، ح. و خواجه پور، م. ر. 1388. اثر فاصله ردیف کاشت و تراکم بوته بر برخی صفات زراعی گلرنگ رقم محلی اصفهان (کوسه) در کشت تابستانه. مجله علوم زراعی ایران. 11 (4): 381-392.

6- خلیلی سامانی، م. ر.، خواجه پور، م. ر. و قلاوند، ا. 1377. اثر فاصله ردیف کاشت و تراکم بوته در ردیف بر رشد و تجمع ماده خشک پنبه در اصفهان. علوم کشاورزی ایران. 29(4): 667-679.

7- راشد محصل، م. ح. و بهدانی، م. ع. 1373. بررسی اثر رقم و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه گلرنگ. علوم و صنایع کشاورزی. 8(2): 110-124

8- رنجبر، غ. ع.، کریمی، م. و خواجه پور، م. ر. 1367. اثر فاصله ردیف و تراکم بوته بر عملکرد و اجزاء عملکرد دانه دو رقم سویا. علوم کشاورزی ایران. 19(1 و 2): 29-34.

9- زینلی، ا. 1378. گلرنگ (شناخت تولید و مصرف). انتشارات دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 144 صفحه.

10- سرمدنیا، غ. ح. و کوچکی، ع. 1372. فیزیولوژی گیاهان زراعی (ترجمه). انتشارات جهاد دانشگاهی مشهد.

11- سلیمانی فرد، ع.، پورداد، س. س.، ناصری، ر. و میرزایی، ا.1390. اثر آرایش کاشت بر خصوصیات فنولوژیک و شاخص های رشد گلرنگ در شرایط دیم. مجله علوم زراعی ایران. 13 (2): 282-298.

12- سیروس مهر، ع. ر.، شکیبا، م. ر.، آلیاری، ه.، تورچی، م. و دباغ محمدی نسب، ع. 1387. اثر تنش کمبود آب و تراکم بوته بر عملکرد و برخی صفات مورفولوژیک ارقام گلرنگ پاییزه. مجله زراعت و باغبانی. 78: 80-87.

13- شیرانی راد، ا. ح. و احمدی، م. ر. 1376. اثر تاریخ کاشت و تراکم بوته بر روند رشد و عملکرد دانه دو رقم کلزای روغنی پاییزه (Brassica napus L.) در منطقه کرج. علوم کشاورزی ایران. 28(2): 27-35.

14- گنجعلی، ع.، ملک زاده، س. و باقری، ع. ر. 1379. بررسی تراکم بوته و آرایش کاشت بر روند تغییرات شاخصهای رشد نخود تحت شرایط فاریاب در منطقه نیشابور. مجله علوم و صنایع کشاورزی. 14(2): 3-40.

15- میرزاخانی، م. و اردکانی، م. ر. 1379. بررسی اثر تاریخ کاشت بر عملکرد و اجزاء عملکرد ارقام گلرنگ بهاره در استان مرکزی. مجله علوم زراعی ایران. 4(2): 138-148.

16- ناصری، ف. 1370. دانه های روغنی. معاونت فرهنگی آستان قدس رضوی. 577 صفحه.

17- نجفی، ح.، خدابنده، ن.، پوستینی، ک.، زینالی، ح. و پوردوائی، ح. 1367. اثر آرایش کاشت و تاریخ کاشت بر خصوصیات زراعی سویا. علوم کشاورزی ایران. 28(2): 65-71.

18- نظامی، ا. و راشد محصل، م. ح. 1374. بررسی اثرات تاریخ کاشت و تراکم بر عملکرد و اجزاء عملکرد سویا (Glycine max (L.) Merr.) در منطقه مشهد. علوم و صنایع کشاورزی. 9(2): 22-41.

19- Abel, G.H. 1976. Effect of irrigation regimes, planting dates, nitrogen level and row spacing on safflower cultivars. Agron. J. 68: 448-451.

20- Abddollahi, A. and Zarrinjoob, H. 2001. Safflower cultivation. Department of Extension and Public Contributions, Organization of Jahad-e Agriculture, Province of Ilam, Ilam, Iran.

21- Alessi, J., Power, J. F. and Zimmerman, D. C. 1981. Effects of seeding date and population on water-use efficiency and safflower yield. Agron. J. 73: 783-787.

22- Azari, A. 2001. Determination of optimum planting pattern for safflower, variety Kooseh, at early and late planting dates in Isfahan. M.Sc. thesis. Department of Agronomy and Plant Breeding. Isfahan University of Technology. Isfahan, Iran (Iran Persian).

23- Blackshaw, R. E. 1993. Safflower (Carthamus tinctorius) density and row spacing effects on competition with green foxtail (Setaria viridis). Weed Sci. 41: 403-408.

24- Board, J. E. and Harville, B. G. 1996. Growth dynamics during the vegetative period affects yield of narrow-row, late-planted soybean. Agron. J. 88: 567-572.

25- Board, J. E., Harville, B. G. and Saxton, A. M. 1990. Branch dry weight in relation to yield increases in narrow- row soybean. Agron. J. 82: 540-544.

26- Board, J. E., Kamal, M. and Harville, B. G. 1992. Temporal importance of greater light interception to increased yield in narrow-row soybean. Agron. J. 84: 575-579.

27- Gonzalez, J. L., Schneiter, A. A., Riveland, N. R. and Johnson, B. L. 1994. Response of hybrid and open-pollinated safflower to plant population. Agron. J. 86: 1070-1073.

28- Hoag, B. K., Zubriski, J. C. and Geiszler, G. N. 1968. Effect of fertilizer treatment and row spacing on yield, quality and physiological response of safflower. Agron. J. 60: 198-200.

29- Mundel, H. H., Morrison, R. J., Entz, T., Blackshaw, R. E., Roth, B. T., Kiehn, F. and Vandenburg, A. 1994. Row spacing and seeding rates to optimize safflower yield on the Canadian prairies. Can. J. Plant Sci. 74: 319-321.

30- Nasr, H. G., Kadkhuda, N. and Tannir, L. 1978. Effects of N fertilizer and population rate-spacing on safflower yield and other characteristics. Agron. J. 70: 683-685.

31- Ozel, A., Demirbilek, T., Gur, M. A. and Copur, O. 2004. Effects of Different Sowing Date and Intrarow Spacing on Yield and Some Agronomic Traits of Safflower (Carthamus tinctorius L.) Under Harran PlainÕs Arid Conditions. Journal of Turk Agriculture. 28: 413-419.

32- Qayyum, S. M. 1988. Effect of different row spacing on the growth and yield of safflower. Pakistan. J. Agric. Res. 9: 79-82.

33- Shakeri Amoghein, R., Tobeh, A. and Jamaati-e-Somarin, SH. 2012. Effect of plant density on phenology and oil yield of safflower herb under irrigated and rainfed planting systems. Journal of Medicinal Plants Research. 6 (12): 2493-2503.

34- Uslu, N., Akin, A. and Halitigil, M. B. 1998. Cultivar, weed and row spacing effects on some agronomic characters of safflower (Carthamus tinctorius L.) in spacing planting. Turk .J. Agric. Forest. 22: 533- 536.

35- Williams, J. H. 1962. Influence of plant spacing and flower position on oil content of safflower (Carthamus tinctorius). Crop Sci. 2: 475-477.